Czerwoniak

Czerwoniak

Widok na Czerwoniak od strony Zagórza
Państwo	Polska
Pasmo	Rów Górnej Nysy
Wysokość	399[1] m n.p.m.
Pierwsze wejście	w czasach przedhistorycznych
Położenie na mapie Sudetów Czerwoniak
50°24′10,86″N 16°37′32,07″E/50,403017 16,625575

Czerwoniak od wschodu

Czerwoniak od południa

Czerwoniak (dawniej Rubro monte, niem. Roten Berg, Roter Berg lub Rotheberg, po 1945 r. również Czerwona Góra) – położona na granicy Kotliny Kłodzkiej i Rowu Górnej Nysy, w pobliżu wsi Stary Wielisław, Gorzanów i Krosnowice, góra ze szczytem na wysokości 399 m n.p.m., stanowiąca wyraźnie oddzielony, samodzielny masyw o charakterystycznym kształcie.

Geografia i geologia

Czerwoniak stanowi kulminację w grzbiecie ciągnącym się od Kamiennej Góry w Górach Bystrzyckich ku zbiegowi rzeki Wielisławki i Bystrzycy Dusznickiej oraz ujścia tej ostatniej do Nysy Kłodzkiej^[1]. Północne zbocze łagodnie opada do doliny Wielisławki, południowe (bardzo strome) wznosi się nad zakolem Nysy Kłodzkiej^[1].

Skały budujące Czerwoniak to czerwone piaskowce permskie, białe lub żółte piaskowce kredowe i zalegające pod nimi łupki chlorytowe, w których znajdują się wkładki wapieni i skał amfibolowo-epidotowych^[1]. Kamienie te były dawniej intensywnie eksploatowane, o czym świadczą rozcinające górę liczne wyrobiska nieczynnych kamieniołomów^[1]. Południowe, urwiste zbocze i szczyt porasta świerkowy las, pozostałe stoki zajęte są przez użytki rolne^[1].

Historia

Góra, jako jedna z nielicznych w okolicy, posiada bogatą dokumentację związaną z wydarzeniami historycznymi^[1]. Wymieniana jest po raz pierwszy w akcie króla Jana Luksemburczyka nadającym miastu Kłodzku prawo połowu ryb w Nysie Kłodzkiej, gdzie Czerwoniak określony był jako południowa granica łowiska^[1]. Dokument ten datowany jest na 12 września 1334 roku, a góra figuruje w nim jako Rubro monte. Najbardziej znanym wydarzeniem jest rozegrana u jej stóp bitwa pod Czerwoną Górą, która 27 grudnia 1428 roku zdecydowała o losach ziemi kłodzkiej i całego Śląska^[1]. Pod Czerwoniakiem poległ w tej bitwie m.in. Jan ziębicki, przez co wygasła jedna z linii śląskich Piastów^[1]. Wydarzenie to upamiętnia kaplica ustawiona w domniemanym miejscu śmierci księcia.

Turystyka

Rejon góry przed 1945 rokiem stanowił popularne miejsce turystyczne. Czerwoniak był celem wycieczek z Gorzanowa oraz stacji kolejowych w Krosnowicach i Kłodzku-Zagórzu. Podkreślano jego historyczne znaczenie oraz walory widokowe. Po wymianie ludności aż do dzisiaj Czerwoniak stracił na znaczeniu i pozostaje prawie całkowicie nieuczęszczany.

Przypisy

Bibliografia

• Marek Staffa: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy, z serii: Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 15. Wrocław: Wydawnictwo I-BIS, 1994. ISBN 83-85773-06-1.

Linki zewnętrzne

• Czerwoniak, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 843 .