Czesław Leśniewski
Czesław Piotr Leśniewski (ur. 23 września 1888 w Łabędzkiej k. Dąbrowy Górniczej, zm. 23 lutego 1947 w Warszawie) – polski historyk kultury, docent Uniwersytetu Warszawskiego, członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
Życiorys
Był synem Antoniego (robotnika kopalni) i Róży z Wawrzynków. Uczęszczał do szkoły realnej im. H. Dietla w Sosnowcu, skąd w 1905 został usunięty za udział w strajku szkolnym. Naukę kontynuował w II i IV gimnazjum w Krakowie. Po maturze (1908) studiował mechanikę na politechnice w Nancy (1908–1909) i Politechnice Lwowskiej (1909). W latach 1909–1913 odbył studia z historii nowożytnej, filozofii i filologii porównawczej na Uniwersytecie Paryskim, gdzie jednym z jego wykładowców był Charles Seignobos. Po powrocie z Francji był profesorem języka francuskiego, łaciny i historii w gimnazjum sosnowieckim (1914–1918). W 1918 przeniósł się do Warszawy, gdzie został profesorem historii w Gimnazjum im. Mikołaja Reja. Przez krótki czas pracował jako urzędnik w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W 1925 obronił doktorat na Uniwersytecie Warszawskim na podstawie rozprawy poświęconej Staszicowi (Stanisław Staszic, jego życie i ideologia w dobie Polski Niepodległej 1755–1795) i podjął współpracę z uczelnią (pozostając nadal do wybuchu II wojny światowej profesorem gimnazjum). Był kolejno starszym asystentem Seminarium Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego (1925–1932) i docentem w Katedrze Historii Kultury (1932–1930, od 1934 pod nazwą Katedra Socjologii i Historii Kultury). Kilkakrotnie wyjeżdżał do Francji, Niemiec i Szwajcarii, by prowadzić badania naukowe.
11 listopada 1937 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za zasługi na polu pracy naukowej[1].
W czasie okupacji niemieckiej przez pewien czas próbował odseparować się od świata, później współpracował z Armią Krajową. Po powstaniu warszawskim znalazł się w Gorzkowicach k. Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie przebywał do 1945. Powrócił następnie do pracy na Uniwersytecie Warszawskim, od 1946 jako docent w Katedrze Historii Kultury i Prądów Umysłowych Czasów Nowożytnych. Od 1936 był członkiem korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
Zainteresowania naukowe Leśniewskiego obejmowały m.in. historię kultury oświeceniowej i dzieje Polski XIX wieku. Na podstawie analizy dziennika podróży Staszica postawił tezę, że autorem znacznej części jest Franciszek Ksawery Bohusz (w 1931 Leśniewski przygotował wydanie Dziennika podróży Stanisława Staszica, 1789–1805[2]). Badał twórczość pisarską Jacques'a de Saint-Pierre'a. Zebrał materiały do dziejów Wielkiej Emigracji w Szwajcarii. Interesował się również historią Niemiec (z uwzględnieniem genezy ruchu nazistowskiego) oraz polskim ruchem rewolucyjnym po 1863. Jako edytor przygotował m.in. Manifest Towarzystwa Demokratycznego Polskiego z 1836[3] (1936). Poza pracami naukowymi pozostawił wspomnienia Krótki rys życia mojego (1929).
Od 27 czerwca 1922 był mężem Alicji z Krakowiaków.
Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 131-2-6)[4].
Publikacje
- Poglądy Władysława Smoleńskiego na metodę i zadania historii (1926)
- Bohusz - nie Staszic (1928)
- Hugo Kołłątaj (1928)
- Około zgonu Stanisława Staszica (1929)[5]
- Historia. Kurs gimnazjalny (1935)[6]
- Jan Huizinga (1946)
Przypisy
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411.
- ↑ Dziennik podróży Stanisława Staszica : 1789–1805 z rękopisów wydał Czesław Leśniewski, polona.pl [dostęp 2019-04-01] .
- ↑ Manifest Towarzystwa Demokratycznego Polskiego : r. 1836, polona.pl [dostęp 2019-04-01] .
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: CZESŁAW LEŚNIEWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-19] .
- ↑ Czesław Leśniewski , Około zgonu Stanisława Staszica : testament, krótki rys życia mego : z nieznanego rękopisu, wyd. 1929., polona.pl [dostęp 2018-06-29] .
- ↑ Historja : k. g. kl. 3. Z. 1, oprac. Czesław Leśniewski, polona.pl [dostęp 2019-04-01] .
Bibliografia
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 420. [dostęp 2021-06-25].
- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 2: K–O (pod redakcją Andrzeja Śródki i Pawła Szczawińskiego), Ossolineum, Wrocław 1984.
Linki zewnętrzne
- Dzieła Czesława Leśniewskiego w bibliotece Polona
Media użyte na tej stronie
Autor: Lukasz2, Licencja: CC BY 4.0
Nagrobek na cmentarzu powązkowskim w Warszawie