Czesław Młot-Fijałkowski
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia | 14 kwietnia 1892 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 17 kwietnia 1944 |
Przebieg służby | |
Lata służby | 1914–1944 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Stanowiska | dowódca: 18 Dywizji Piechoty, Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Narew" |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa, |
Odznaczenia | |
Czesław Młot-Fijałkowski (ur. 14 kwietnia 1892 w Okalewie, zm. 17 kwietnia 1944 w Murnau am Staffelsee) – polski dowódca wojskowy, generał brygady Wojska Polskiego, uczestnik walk o niepodległość Polski w wojnie z bolszewikami oraz podczas I i II wojny światowej, wolnomularz, członek loży wolnomularskiej Tomasz Zan w Wilnie[1].
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Był synem Adolfa i Walerii z Ostrowskich. W latach 1904–1912 uczęszczał do Prywatnej Szkoły Miejskiej w Skierniewicach. Tam zdał maturę. W 1909 wstąpił do tajnej drużyny skautowej. W latach 1912–1914 studiował na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu w Leodium w Belgii. W czasie studiów działał w Drużynach Strzeleckich. W 1913 został instruktorem, a następnie dowódcą kompanii i komendantem Okręgu V PDS w Leodium. Ukończył szkołę podoficerską, szkołę podchorążych[2] i kurs oficerski w Nowym Sączu.
Od sierpnia 1914 do lipca 1917 służył w Legionach Polskich. Był dowódcą plutonu, kompanii i batalionu w 1 i 5 pułku piechoty. Dowodzony przez niego pluton stoczył 24 września[3] zwycięską walkę z Rosjanami pod Czarkowami. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie. 1 maja 1918 wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. Mianowany dowódcą kompanii w 1 pułku piechoty.
Służba w Wojsku Polskim
W lutym 1919 1 pułk piechoty został przemianowany na 7 pułk piechoty Legionów. Do października 1919 dowodził III batalionem tego pułku. Od 25 października 1919 do 1 lipca 1920 dowodził Batalionem Zapasowym 42 pułku piechoty, a od lipca do października 1920 był okręgowym inspektorem piechoty w Dowództwie Okręgu Generalnego Poznań. 9 października 1920 powierzono mu obowiązki dowódcy 13 pułku piechoty. Wymienionym pułkiem, od marca 1921 stacjonującym w Pułtusku, dowodził do 16 września 1926. Od 1 listopada 1921 do 3 marca 1922 odbył kurs dowódców piechoty i piechoty dywizyjnej w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. W czasie przewrotu majowego 1926 roku opowiedział się po stronie zamachowców[4] Od września 1926 do lutego 1928 był dowódcą piechoty dywizyjnej 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach. Od 28 lutego dowodził piechotą 7 Dywizji Piechoty. 28 stycznia 1929 mianowany został dowódcą 18 Dywizji Piechoty w Łomży. Obowiązki dowódcy dywizji objął 14 lutego 1929 i pełnił je do 20 lipca 1939.
24 grudnia 1929 Prezydent RP Ignacy Mościcki awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 4 lokatą[5].
16 lipca 1930 wojewoda białostocki zezwolił mu na zmianę nazwiska rodowego „Fijałkowski” na nazwisko „Młot-Fijałkowski”[6].
W listopadzie 1930 ukończył kurs wyższych dowódców wojskowych w Paryżu, a po powrocie do Polski kurs w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie.
23 marca 1939 Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, Marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz mianował go dowódcą Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”.
W czasie kampanii 1939 dowodził SGO „Narew” od 1 do 12 września. Wieczorem 12 września przekazał dowodzenie gen. bryg. Zygmuntowi Podhorskiemu. Według autorów „Polskich Sił Zbrojnych” w drugiej wojnie światowej (tom I, część III, s. 85) przekazanie dowodzenia nastąpiło w wyniku załamania nerwowego generała po stracie 18 DP, którą przez wiele lat dowodził. Sam zainteresowany, w relacji ustnej spisanej przez mjr. Feliksa Liberta 17 lutego 1940 stwierdził „Wydaję rozkazy dla 18 DP, aby szła na wschód, ale rozkazy nie doszły i dywizja poszła na południe i skończyła się pod Andrzejewem. W rezultacie udaje mi się połączyć obie brygady, nad którymi oddaję dowództwo gen. Podhorskiemu, gdyż moja rola skończyła się jako dowódcy grupy operacyjnej, a nie chciałem, aby było 6 kucharzy”. Od 12 września do 5 października pozostawał w sztabie gen. Zygmunta Podhorskiego.
5 października 1939, po bitwie pod Kockiem, dostał się do niewoli niemieckiej, w której pozostawał do śmierci. Przebywał w Oflagach: IV A Hohnstein, IV B Königstein, VIII E Johannisbrunn i VII A Murnau. W tym ostatnim obozie zmarł w 1944[7] na zawał serca i został pochowany na tamtejszym cmentarzu.
Był żonaty z Ireną Daab, córką Adolfa (1902–1975). Miał dwoje dzieci: syna Adolfa i córkę Marię Walerię (ur. 1933), która wyszła za Andrzeja Stefana Zakrzeńskiego (1929–2001), syna Stefana i Teresy z Przewłockich (primo voto hr. Rostworowskiej), właścicieli dóbr Gałęzów na Lubelszczyźnie[8].
Awanse
- podporucznik – 5 listopada 1914
- porucznik – 2 lipca 1915
- kapitan – 1 listopada 1916 (54 lokata na liście starszeństwa oficerów piechoty Legionów Polskich z dnia 12 kwietnia 1917)
- major – 1919
- podpułkownik – 1920, zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
- pułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 17 lokatą w korpusie oficerów piechoty
- generał brygady – 1 stycznia 1930[9]
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6560
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Niepodległości (24 października 1931)[10]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[11][12]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (18 marca 1933)[13]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[14]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[14]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, 1929)[15]
Opinie
Doskonały dowódca, bardzo dobrze organizuje pracę wyszkoleniową. Decyzja trafna, pewna i szybka. Olbrzymia energia. Wychowawca słabszy, działa nieraz ujemnie, zbyt dużo pijąc, chociaż pod tym względem poprawił się znacznie. Taktycznie przygotowany do wyższego dowodzenia, /-/gen.Bukacki-Burhardt[16].
Przypisy
- ↑ Cezary Leżeński, Legiony to braterska nuta... czyli od Legionów do masonów, Wolnomularz Polski, nr 40, listopad-grudzień 2003, s. 15.
- ↑ Generałowie II Rzeczypospolitej s. 179
- ↑ Generałowie II Rzeczypospolitej s. 180
- ↑ Antoni Czubiński, Przewrót majowy 1926 roku, Warszawa 1989, s. 182.
- ↑ Dziennik Pers. MSWojsk. Nr 5 z 20.02.1930 r.
- ↑ Dziennik Pers. MSWojsk. Nr 14 z 20.09.1930 r.
- ↑ Stefan Majchrowski: Za drutami Murnau. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970, s. 150.
- ↑ Genealogia Andrzeja Stefana Zakrzeńskiego
- ↑ Dziennik Pers. MSWojsk. Nr 21 z 24.12.1929 r.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 251, poz. 335 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
- ↑ Dziennik Pers. MSWojsk. Nr 15 z 11.11.1928 r.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 64, poz. 82 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
- ↑ a b Mlot-Fijalkowski, Czeslaw - TracesOfWar.com, www.tracesofwar.com [dostęp 2022-05-27] .
- ↑ Dziennik Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12.12.1929 r., s. 365.
- ↑ „Generalny Inspektor Sił Zbrojnych Biuro Inspekcji” – opinie generałów 1937r
Bibliografia
- Ferdynand Markiewicz, Zarys historii wojennej 7-go Pułku Piechoty Legionów, Warszawa 1928.
- Kazimierz Goch, Zarys historii wojennej 13-go Pułku Piechoty, Warszawa 1929, s. 36.
- Marian Porwit, Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku, tom II Odwrót i kontrofensywa, Warszawa 1983, wyd. II, ISBN 83-07-00645-7, s. 200.
- Czesław Młot-Fijałkowski, Relacja dowódcy Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” o przygotowaniach terenu i działaniach grupy [w:] Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach, wybór i oprac. Mieczysław Cieplewicz, Eugeniusz Kozłowski, Wydawnictwo MON, Warszawa 1989, ISBN 83-11-07709-6, s. 257–259.
- Waldemar Strzałkowski, Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r., Młot-Fijałkowski Czesław (1892–1944), [w:] Jurga Tadeusz, Obrona Polski 1939, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1990, wyd. I, ISBN 83-211-1096-7, s. 795–796.
- Zbigniew Mierzwiński: Generałowie II Rzeczypospolitej. Warszawa 1990: Wydawnictwo Polonia, s. 177–181. ISBN 83-7021-096-1.
- Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 795–796. ISBN 83-211-1096-7.
- Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991, s. 134.
- Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6.
- H. P. Kosk, Generalicja Polska, tom I, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1998.
- Artur Kuprianis, Generał brygady Czesław Młot-Fijałkowski (1892–1944), Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2004, ISBN 83-88542-82-6.
Media użyte na tej stronie
Naramiennik generała brygady Wojska Polskiego (1919-39).
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.Orzełek legionowy
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Położenie wielkich jednostek Samodzielnej Grupy Operacyjnej Narew i wielkich jednostek niemieckich w pierwszych dniach września 1939
Naramiennik podporucznika Wojska Polskiego (1919-39).
Naramiennik porucznika Wojska Polskiego (1919-39).
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
Naramiennik majora Wojska Polskiego (1919-39).
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Na trybunie p. gen. Młot – Fijałkowski d-ca łomżyńskiej dywizji piechoty i p. Jankowski v-ce wojewoda białostocki obok płk. dypl. Porczyński d-ca pułku ułanów litewskich. Miejsce: Wysokie Mazowieckie.
Czesław Młot-Fijałkowski
Jubileusz 10-lecia sprawowania dowództwa 18 DP gen. bryg. Czesława Młot-Fijałkowskiego. Generał Czesław Młot-Fijałkowski przyjmuje gratulacje od wojewody białostockiego Henryka Ostaszewskiego. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-342-3