Czesław Romiszewski
| pułkownik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | 14 Ołoniecki Pułk Piechoty, |
| Późniejsza praca | Ministerstwo Skarbu Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu, |
| Odznaczenia | |
.svg){kind=small} .svg){kind=small} .svg){kind=small} | |
Czesław Romiszewski herbu Jelita (ur. 6 sierpnia?/ 18 sierpnia 1861 w Borbuchach, gm. Szarawka na Podolu, zm. 2 stycznia 1940 w Warszawie) – polski ziemianin, pułkownik armii rosyjskiej i WP, organizator straży granicznej w Demokratycznej Republice Azerbejdżanu i Straży Celnej II RP, starszy inspektor Straży Celnej II RP.
Życiorys
Urodził się 18 sierpnia 1861 w majątku rodzinnym Borbuchy na Podolu. Syn Lucjana Romiszewskiego herbu Jelita, ziemianina, i Adeli z Leśniewiczów herbu Półkozic, córki marszałka szlachty kamienieckiej Wincentego Leśniewicza z Wielkiej Mukszy. Bratanek gen. Władysława Romiszewskiego. Siostra Czesława, Monika z Romiszewskich Jaworska (zm. 1924), była matką kresowego zagończyka mjr. Feliksa Jaworskiego[1][2].
Absolwent progimnazjum wojskowego w Jelizawietgrodzie. Służbę wojskową rozpoczął w 1878 r. Ukończył Szkołę Junkrów Piechoty w Warszawie. Oficer 14 Ołonieckiego Pułku Piechoty. W 1889 na własną prośbę przeniósł się do 46. Dnieprowskiego Pułku Piechoty. Od 1892 w Samodzielnym Korpusie Straży Granicznej z przydziałem do 22. Brygady Izmailskiej, ochraniającej granicę z Rumunią. Ukończył kurs przy Zakaukaskim Okręgu Wojskowym oraz praktykę na kordonach granicznych w Szwajcarii i Rumunii. Od 1893 dowódca Oddziału Granicznego w Wilkowie (pow. Izmaił) w delcie Dunaju w Besarabii.
W 1908 został dowódcą oddziału 27. Erywańskiej Brygady Straży Granicznej w Termezie, która pełniła służbę na trudnych górskich terenach pogranicza rosyjsko-tureckiego i rosyjsko-perskiego. Od 1911 pomocnik dowódcy 31. Brygady Amu-Daryjskiej Straży Granicznej, którą dowodził w zastępstwie dowódcy. Dowództwo brygady mieściło się w Samarkandzie. W 1913 został dowódcą 28. Jelizawietpolskiej Brygady Straży Granicznej (na pograniczu rosyjsko-perskim) z uprawnieniami generała-majora[3][4][5].
W 1915 powierzono mu dowództwo Samodzielnego Dżebrailskiego Oddziału Granicznego na prawach dowódcy brygady (z uprawnieniami generała-majora). Jednostka ta brała udział w wyprawach przeciwko perskim plemionom Szechsewenów.
Pod koniec I wojny światowej pełnił obowiązki naczelnika Zakaukaskiego Okręgu Granicznego (z uprawnieniami generała-majora).
Po wybuchu Rewolucji Październikowej Czesław Romiszewski wraz z resztą Oddziału Dżebrailskiego znalazł się na terenie Persji. W tym czasie podejmował kilka nieudanych prób przedostania się nad Zatokę Perską, aby dalej dopłynąć do Konstantynopola i stamtąd dotrzeć do Polski. W 1919 na zaproszenie Aliagi Hasanowa, ministra finansów Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu, Czesław Romiszewski podjął się organizacji azerbejdżańskiej straży granicznej na granicach z Gruzją i Armenią. Pełnił także funkcję pełnomocnika do spraw granicznych przy Ministerstwie Skarbu Azerbejdżanu. W 1920, po wkroczeniu wojsk Armii Czerwonej na terytorium Azerbejdżanu, przebywający w Baku Romiszewski został aresztowany pod zarzutem przynależności do składu Misji Polskiej na Kaukaz Południowy posła Tytusa Filipowicza i wraz z Misją wywieziony do Moskwy[6][7]. Po roku pobytu w więzieniach, w maju 1921 w wyniku prac Komisji Mieszanych w Warszawie i Moskwie, Czesław Romiszewski wraz z innymi członkami Misji Polskiej zostali uwolnieni i przewiezieni do Warszawy[8].
W 1921 płk. Czesławowi Romiszewskiemu oraz Bolesławowi Heimrathowi – starszemu inspektorowi z Dyrekcji Ceł w Poznaniu, powierzono utworzenie Straży Celnej II RP. W połowie 1922 Czesław Romiszewski został mianowany Naczelnikiem Wydziału Ochrony Granic w Ministerstwie Skarbu, przejmując organizację Straży Celnej[9][10]. Co najmniej do sierpnia 1922 Romiszewski był kierownikiem wyszkolenia w Szkole Straży Celnej w Zambrowie[11].
Starszy inspektor Straży Celnej w Dyrekcji Ceł w Warszawie i Dyrekcji Ceł w Wilnie (1927). Kierował Komitetem budowy domów Straży Celnej w okręgu warszawskim (1927)[12]. Kierownik Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Straży Celnej w latach 1927–1928.
Rozporządzeniem ministra skarbu z 31 października 1927 w tym samym dniu starszy inspektor SC Czesław Romiszewski przeszedł w stan spoczynku[13].
W okresie międzywojennym Czesław Romiszewski mieszkał w Warszawie przy placu Kazimierza Wielkiego 11 (obecnie nieistniejący) w kamienicy Romiszewskich - należącej do jego brata stryjecznego generała Modesta Romiszewskiego, a później jego synów Modesta i Wiktora. Z racji wieloletniego pobytu w krajach Azji i na Kaukazie Czesławowi Romiszewskiemu pozostały zainteresowania kulturą i sztuką Wschodu. Zgromadzona przez niego w kamienicy przy pl. Kazimierza 11 kolekcja orientalnych kobierców i dywanów perskich spłonęła w czasie Powstania Warszawskiego[14].
W 1887 poślubił baronównę Marię Amalię Stegmann (Stegmann von Pritzwald) ur. 1865 zm. 1935, córkę sędziego Jana Stegmanna, właściciela dóbr Bakałarzewo (Garbas) i Motule, i Emilii z Horaczków (córki Stefana Horaczko). Z Marią miał dzieci: Jana – dr praw, urzędnika w Ministerstwie Skarbu; Wacława – komisarza Straży Celnej, a następnie Straży Granicznej; Emilię i Oktawiana[1][15][16].
Zmarł 2 stycznia 1940 w Warszawie w swoim mieszkaniu przy pl. Kazimierza Wielkiego 11.
Awanse
- Podporucznik – 1883
- Porucznik – 1887
- Rotmistrz sztabowy – 1892
- Rotmistrz – 1896
- Podpułkownik – 1906
- Pułkownik – 1911
Ordery i odznaczenia
- Order Św. Stanisława III klasy (1897)
- Order Św. Anny III klasy (1902)
- Order Św. Stanisława II klasy (1906)
- Order Św. Anny II klasy (1911)
- Order Św. Włodzimierza IV klasy (1914)
- Order Św. Włodzimierza III klasy (1915)[3][5]
- Order Bucharskiej Złotej Gwiazdy II klasy[17]
Publikacje
Przypisy
- ↑ a b J. Romiszewski, Rodzinne powiązania, Ułan Wołyński nr 31, rok 2007, s. 19–23.
- ↑ A.Ochał, M.Ruczyński, Na granicach Niepodległej. Straż Graniczna (1928-1939), 2020, s. 298.
- ↑ a b Русская армия в Великой войне: Картотека проекта: Ромишевский Чеслав Люцианович.
- ↑ A.Ochał, M.Ruczyński, Na granicach Niepodległej. Straż Graniczna (1928-1939), 2020, s. 298–299.
- ↑ a b Ромишевский Чеслав. Орден Святого Владимира III-й степени. Документы о награждениях, [w:] Памяти героев Великой войны 1914–1918 [online] [dostęp 2020-12-28].
- ↑ A.Ochał, M.Ruczyński, Na granicach Niepodległej. Straż Graniczna (1928-1939), 2020, s. 299–303.
- ↑ J. Kossakowski, W polskich i obcych mundurach, [w:] W sieci historii, nr 9-10, 2020, s. 73–74.
- ↑ Kurier Warszawski nr 145 z 28 maja 1921, s. 2.
- ↑ P. Kozłowski, Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku, w: Problemy Ochrony Granic, Biuletyn nr 50 (2012), s. 7–34.
- ↑ M. Woźniczko, Służby Ochrony Granic 1918–1990, Monitor Prawa Celnego 2001, nr 3, s. 119–123.
- ↑ A.Ochał, M.Ruczyński, Na granicach Niepodległej. Straż Graniczna (1928-1939), 2020, s. 305.
- ↑ Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, s. 161, 290.
- ↑ A.Ochał, M.Ruczyński, Na granicach Niepodległej. Straż Graniczna (1928-1939), 2020, s. 306.
- ↑ A.Ochał, M.Ruczyński, Na granicach Niepodległej. Straż Graniczna (1928-1939), 2020, s. 308
- ↑ A. Matusiewicz, Dwory na Suwalszczyźnie, Suwałki 2018, s. 88–91.
- ↑ A.Ochał, M.Ruczyński, Na granicach Niepodległej. Straż Graniczna (1928-1939), 2020, s. 307–308.
- ↑ A.Ochał, M.Ruczyński, Na granicach Niepodległej. Straż Graniczna (1928-1939), 2020, s. 300.
Bibliografia
- H. Kula, Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939, Bellona 1994, s. 28
- Rys historyczny, Muzeum Polskich Formacji Granicznych
- Русская армия в Великой войне: Картотека проекта: Ромишевский Чеслав Люцианович
- J. Romiszewski, Rodzinne powiązania, Ułan Wołyński nr 31, rok 2007, s. 19–23
Media użyte na tej stronie
Baretka Orderu św. Stanisława.
Baretka Orderu św. Anny.
Baretka Orderu św. Włodzimierza.