Czesław Znamierowski

Czesław Gabriel Stanisław Znamierowski (ur. 8 maja 1888 w Warszawie, zm. 26 września 1967 w Poznaniu) – polski filozof, psycholog, etyk, prawnik, tłumacz, profesor Uniwersytetu Poznańskiego.

Życiorys

Maturę filologiczną zdał w Jełatmie. Po maturze podjął studia filozoficzne na Uniwersytecie w Lipsku, gdzie uczestniczył w wykładach Wilhelma Wundta. W 1907 roku powrócił do Lipska, by studiować filozofię, matematykę i fizykę. W latach 1906−1907 studiował filozofię i historię na Uniwersytecie Petersburskim. W 1909 roku studiował psychologię na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Berlinie, uczestnicząc w seminarium Carla Stumpfa. W następnych latach kontynuował studia filozoficzne na Uniwersytecie Monachijskim, gdzie był uczniem Hansa Corneliusa. W 1912 roku doktoryzował się na Uniwersytecie Bazylejskim, na podstawie rozprawy Der Wahrheitsbegriff im Pragmatismus^[1].

Od 1914 uczył w szkołach średnich w Warszawie i publikował przekłady z psychologii i etyki. W 1919 roku za sprawą Antoniego Peretiatkowicza zainteresował się teorią prawa i podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie w 1922 obronił rozprawę doktorską z nauk prawnych pt. Psychologistyczna teoria prawa, zawierającą krytykę koncepcji prawa Leona Petrażyckiego. W 1924 roku przeniósł się do Poznania, gdzie złożył rozprawę habilitacyjną, a w 1927 roku został profesorem nadzwyczajnym. W 1934 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Zajmował się działalnością translatorską, tłumacząc na polski ważne dzieła z zakresu prawa, filozofii, etyki i socjologii.

W czasie II wojny światowej ukrywał się w pałacu Zamojskich w Kozłówce i brał udział w tajnym nauczaniu. Po wojnie powrócił do Poznania, gdzie ponownie objął kierownictwo Katedry Teorii Państwa i Prawa, którą kierował do 1960 roku. Wykładał także w Wyższej Szkole Handlowej w Łodzi i na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1948 został wybrany członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności.

Czesław Znamierowski był członkiem m.in. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Międzynarodowego Instytutu Filozofii Prawa i Socjologii Prawniczej. 6 grudnia 1965 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu przyznał mu tytuł doktora honoris causa.

Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 178-6-10/11)^[2].

Nagrobek Czesława Znamierowskiego na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Dzieła

• Podstawowe pojęcia teorii prawa, cz. I. Układ prawny i norma prawna, Poznań–Warszawa–Toruń 1924
• Elita i demokracja, Poznań 1928
• Podstawowe pojęcia teorii prawa, cz. II. Prolegomena do nauki o państwie, Warszawa 1930
• Wiadomości elementarne o państwie, Warszawa 1934
• O naprawie studiów prawniczych, Warszawa 1938
• Oceny i normy, Warszawa 1957
• Wina i odpowiedzialność, Warszawa 1957
• Zasady i kierunki etyki, Warszawa 1957
• O małżeństwie, Warszawa 1958
• Rozważania wstępne do nauki o moralności i prawie, Warszawa 1964
• Szkoła prawa. Rozważania o państwie, Warszawa 1988
• Elita, ustrój, demokracja. Pisma Wybrane, Warszawa 2001

Przekłady (z jęz. angielskiego i łaciny)

• Thomas Hobbes Lewiatan; Elementy filozofii
• John Stuart Mill System logiki dedukcyjnej i indukcyjnej
• David Hume Traktat o naturze ludzkiej
• George Edward Moore Zasady etyki
• Alfred Marshall Zasady ekonomiki
• Bertrand Russell Wstęp do filozofii matematyki

Przypisy

Bibliografia

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, Zeszyt 3: P–Z (pod redakcją Andrzeja Śródki i Pawła Szczawińskiego), Ossolineum, Wrocław 1985
• Teresa Rzepa: Znamierowski Czesław Gabriel Stanisław. W: Słownik psychologów polskich. Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.). Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 221-223.

• 75-lecie urodzin i 50-lecie pracy nauko wej profesora doktora Czesława Znamierowskiego
• Prace Czesława Znamierowskiego w FBC