Cziatura

Cziatura
ჭიათურა
Ilustracja
Widok ogólny
Herb
Herb
Państwo

 Gruzja

Region

Imeretia

Prawa miejskie

1921

Powierzchnia

54,5 km²

Wysokość

340–500 m n.p.m.

Populacja (2014)
• liczba ludności


12 803[1]

Nr kierunkowy

+995 479

Kod pocztowy

5500

Położenie na mapie Imeretii
Położenie na mapie Gruzji
Mapa konturowa Gruzji, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cziatura”
Ziemia42°17′25″N 43°16′55″E/42,290278 43,281944

Cziatura (gruz. ჭიათურა) – miasto w regionie Imeretia w Gruzji. Według danych szacunkowych na 2014 liczyło 12 803 mieszkańców. Ośrodek przemysłowy, słynący m.in. z wydobycia rud manganu.

Siedziba władz miejskich w Cziaturze

Geografia i historia

Miasto położone jest w głębi kraju, w górskiej dolinie na brzegach Kwirili.

W 1879 gruziński poeta Akaki Cereteli badał ten rejon w poszukiwaniu rud manganu i żelaza, których złoża udało mu się odkryć. W wyniku dalszych intensywnych badań odkryto kilka pokładów tlenku, nadtlenku i węglanu manganu nadających się do komercyjnej eksploatacji, o grubości wahającej się od 0,2 do 16 metrów. Zarządzaniem i eksploatacją bogatych złóż zajęła się, powołana przez państwo, spółka JSC Chiaturmanganese. Ocenia się, że ilość wszystkich rynkowych kategorii rud manganu wynosi 239 mln ton, a w ich skład wchodzą rudy tlenkowe (41,6%), rudy węglanowe (39%) i rudy nadtlenkowe (19%)[2][3][3][4]. W celu przewozu rud manganu do stalowni w Zestaponi, spółka wybudowała linię kolejową, obsługiwaną przez Koleje Gruzińskie, która obecnie jest już w całości zelektryfikowana. Produkcja manganu wzrosła w 1905 r. do 60% światowego zapotrzebowania.

W Cziaturze znajduje się Teatr Narodowy im. Ceretelego, 10 szkół, wydział Politechniki Gruzińskiej oraz katedra Mgwimewi pochodząca z X–XI wieku. W okresie rewolucji 1905 Cziatura była jedyną twierdzą bolszewików w zdecydowanie mienszewickiej Gruzji. 3700 górników pracowało 18 godzin dziennie, spało w kopalniach i zawsze było pokrytych sadzą. Nie mieli nawet łaźni. Stalin przekonał ich do poparcia bolszewików w czasie debaty z mienszewikami. Bardziej spodobało się im jego krótkie, piętnastominutowe wystąpienie od długich przemówień jego rywali. Nazywali go „sierżantem Kobą”. Założył drukarnię i „czerwone oddziały bojowe”. Na czele uzbrojonych górników postawił Wano Kasaszwilego. Właściciele kopalń popierali go, ponieważ dawał im ochronę przed złodziejami, ale niszczył kopalnie, których właściciele odmówili mu opłacania haraczu[5].

W 1906 pociąg ze złotem wiozący wynagrodzenie dla górników został napadnięty przez oddział Koty Canicadzego, zajmujący się wywłaszczeniami. Walka trwała 2 godziny, zabito żandarma i żołnierza oraz zrabowano 21 tys. rubli[6]. Górnicy przeprowadzili w czerwcu i lipcu, zakończony sukcesem, 55 dniowy strajk. Żądali ośmiogodzinnego dnia pracy, wyższych płac i skasowania nocnej zmiany. Policja zezwoliła Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji na prowadzenie strajku pod warunkiem braku żądań politycznych[7]. Górnicy byli wspomagani przez strajki solidarnościowe w Batumi i Poti[8].

Cziatura jest siedzibą arcybiskupa Cziatury.

Stacja kolejek linowych
Jedna ze stacji kolejki linowej

System kolejek linowych

Ze względu na strome doliny rzeki w 1954 zbudowany został w mieście system kolejek linowych, który miał ułatwić transport pracowników tutejszej kopalni. System funkcjonował nieprzerwanie do lipca 2019 roku, pomimo złego stanu technicznego[9][10][11]. Obecnie kolejki są modernizowane i nowe mają być uruchomione w 2020 roku.

Zobacz też

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie

Przypisy

  1. National Statistics Office of Georgia: მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. [dostęp 2016-11-07]. (ang.).
  2. Manganese Mines and Deposits of Georgia. IFSD Europe. [dostęp 2013-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 października 2013)].
  3. a b USGS Minerals Yearbook. The mineral industry of Georgia. National Research Council (U.S.), 2007, s. 334. [dostęp 2013-04-18].
  4. Manganese Ore Industry. thefreedictionary.com, 1979. [dostęp 2013-04-18].
  5. Simon Sebag Montefiore, Young Stalin, s. 131–133.
  6. Simon Sebag Montefiore, Young Stalin, s. 130.
  7. Ronald Grigor Suny, The making of the Georgian nation, s. 178.
  8. About us. mmcworkers.ge. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-21)]..
  9. Zardzewiałe kolejki z lat 60. wciąż wożą Gruzinów. Gazeta Wyborcza, 2013-10-08. [dostęp 2013-10-08]. (pol.).
  10. Wills Robinson: Risking their lives in Stalin’s rusting cable cars: Miners forced to ride death-defying ‘metal coffins’ criss-crossing Georgia town. Daily Mail, 2013-09-24. [dostęp 2013-10-08]. (ang.).
  11. Robin Forestier-Walker: Soviet-era cable cars keep Georgian town going. Al-Dżazira, 2015-12-25. [dostęp 2015-12-26]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Chiatura COA.gif
Герб Чиатуры. В гербе изображен т.н. "столп Кацхи" - 40-метровый известняковый монолит, на вершине которого еще в 7-8 веках была построена церковь.