Czojbalsan

Czojbalsan
Чойбалсан
Ilustracja
Most na rzece Kerulen (1972)
Państwo

 Mongolia

Ajmak

wschodni

Wysokość

747 m n.p.m.

Populacja (2010)
• liczba ludności


38 537

Nr kierunkowy

+976 (0)158

Położenie na mapie Mongolii
Mapa konturowa Mongolii, po prawej znajduje się punkt z opisem „Czojbalsan”
Ziemia48°04′42″N 114°32′06″E/48,078333 114,535000
Strona internetowa

Czojbalsan[1] (mong. Чойбалсан; do 1941 Bajan Tümen) – miasto w Mongolii, stolica ajmaku wschodniego. W 2010 roku liczyło 38,5 tys. mieszkańców[2].

Historia

Początkowo mała osada na szlaku karawan, od 1822 siedziba dużego klasztoru lamajskiego. W 1844 powstał drugi monastyr (oba całkowicie zniszczone przez komunistów w 1937). Na początku XX w. były tam również dzielnice chińska i rosyjska. Do 1923 (różne źródła podają odmienne daty) nazywało się San Bejse, potem Bajan Tumen i w 1941 otrzymało obecną nazwę, upamiętniającą marszałka Czojbalsana. Prawa miejskie ma od 1937 roku[3].

Miasto położone wzdłuż brzegów rzeki Kerulen na wysokości około 750 m n.p.m.[4]. Od 1933 jest stolicą ajmaku, od tego też czasu zaczyna się szybki wzrost znaczenia tego miasta. W 1939 otwarto szerokotorową linię kolejową łączącą ZSRR (miasto Sołowjowsk) z Czojbalsanem. Co najmniej od lat 60. XX w. działała koło miasta największa w rejonie odkrywkowa kopalnia węgla brunatnego w Aduunczulu, produkująca na początku lat 80. XX w. 280 tys. ton węgla rocznie. Na tej bazie funkcjonowała duża elektrownia cieplna w Czojbalsanie. W latach 60. i 70. powstały też liczne zakłady przemysłu spożywczego, wełnianego i odzieżowego. Bułgaria zbudowała tam wielki zakład przetwórstwa mięsnego i uboju zwierząt, zbudowano także dużą fabrykę oczyszczania wełny oraz pokaźny młyn zbożowy. Po upadku socjalizmu w Mongolii i załamaniu gospodarki, Czojbalsan odczuł kryzys szczególnie dotkliwie i do 2008 jest miastem z jednym z największych wskaźników bezrobocia w kraju, co dotyczy też całego ajmaku.

Czojbalsan jest znaczącym węzłem komunikacyjnym, głównie drogowym, ale także znajduje się tu port lotniczy Czojbalsan i stacja kolejowa.

Ludność

W 1931 miasto liczyło 5 tys. osób, w 1939 – 8 tys., w 1959 – 10,9 tys., a w 1979 – 28 tys. mieszkańców. Dominują Chałchasi, jednak około 20% stanowią Buriaci. Obecna jest też napływowa ludność chińska.

Muzea, zabytki, świątynie

W mieście działają trzy muzea (stan na 2008): muzeum ajmaku, muzeum przyrodnicze i muzeum Żukowa. To ostatnie związane z polem pobliskiej (250 km na wschód od miasta) bitwy nad Chałchin Goł. Stoi też pomnik Czojbalsana oraz klasztor lamajski odbudowany w 1990.

Przypisy

  1. ↑ W polskich pracach sprzed ok. 1990 stosowano pisownię miasta Czojbałsan, obecnie zarzuconą. Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 9. Azja Wschodnia (s. 94 i 99)
  2. ↑ Монгол Улсын нутагт оршин суугаа Монгол Улсын харьяат иргэдийн тоо, баг, хороогоор, насны бүлгээр 2010 оны тооллогын дүнгээр (mong.). toollogo2010.mn. [dostęp 2012-05-24].
  3. ↑ Gungaadasz B., 1986: Mongolska Republika Ludowa. PWN., str. 130
  4. ↑ Gungaadasz B., 1986: Mongolska Republika Ludowa. PWN., str. 40

Bibliografia

  • Encyklopedia PWN, 1963
  • Głabuś M., 2008: Mongolia. Wyd. Dialog.
  • Gungaadasz B., 1986: Mongolska Republika Ludowa. PWN.

Media użyte na tej stronie

Mongolia location map 2.svg
Mongolia location map v2
Kerulen.jpg
The bridge on the Kherülen river at the Choybalsan (in 1972). Мост на реке Херлен у г. Чойбалсан (1972 г.)