Czojbalsan

Czojbalsan
Чойбалсан
Ilustracja
Most na rzece Kerulen (1972)
Państwo

 Mongolia

Ajmak

wschodni

Wysokość

747 m n.p.m.

Populacja (2010)
• liczba ludności


38 537

Nr kierunkowy

+976 (0)158

Położenie na mapie Mongolii
Mapa konturowa Mongolii, po prawej znajduje się punkt z opisem „Czojbalsan”
Ziemia48°04′42″N 114°32′06″E/48,078333 114,535000
Strona internetowa

Czojbalsan[1] (mong. Чойбалсан; do 1941 Bajan Tümen) – miasto w Mongolii, stolica ajmaku wschodniego. W 2010 roku liczyło 38,5 tys. mieszkańców[2].

Historia

Początkowo mała osada na szlaku karawan, od 1822 siedziba dużego klasztoru lamajskiego. W 1844 powstał drugi monastyr (oba całkowicie zniszczone przez komunistów w 1937). Na początku XX w. były tam również dzielnice chińska i rosyjska. Do 1923 (różne źródła podają odmienne daty) nazywało się San Bejse, potem Bajan Tumen i w 1941 otrzymało obecną nazwę, upamiętniającą marszałka Czojbalsana. Prawa miejskie ma od 1937 roku[3].

Miasto położone wzdłuż brzegów rzeki Kerulen na wysokości około 750 m n.p.m.[4]. Od 1933 jest stolicą ajmaku, od tego też czasu zaczyna się szybki wzrost znaczenia tego miasta. W 1939 otwarto szerokotorową linię kolejową łączącą ZSRR (miasto Sołowjowsk) z Czojbalsanem. Co najmniej od lat 60. XX w. działała koło miasta największa w rejonie odkrywkowa kopalnia węgla brunatnego w Aduunczulu, produkująca na początku lat 80. XX w. 280 tys. ton węgla rocznie. Na tej bazie funkcjonowała duża elektrownia cieplna w Czojbalsanie. W latach 60. i 70. powstały też liczne zakłady przemysłu spożywczego, wełnianego i odzieżowego. Bułgaria zbudowała tam wielki zakład przetwórstwa mięsnego i uboju zwierząt, zbudowano także dużą fabrykę oczyszczania wełny oraz pokaźny młyn zbożowy. Po upadku socjalizmu w Mongolii i załamaniu gospodarki, Czojbalsan odczuł kryzys szczególnie dotkliwie i do 2008 jest miastem z jednym z największych wskaźników bezrobocia w kraju, co dotyczy też całego ajmaku.

Czojbalsan jest znaczącym węzłem komunikacyjnym, głównie drogowym, ale także znajduje się tu port lotniczy Czojbalsan i stacja kolejowa.

Ludność

W 1931 miasto liczyło 5 tys. osób, w 1939 – 8 tys., w 1959 – 10,9 tys., a w 1979 – 28 tys. mieszkańców. Dominują Chałchasi, jednak około 20% stanowią Buriaci. Obecna jest też napływowa ludność chińska.

Muzea, zabytki, świątynie

W mieście działają trzy muzea (stan na 2008): muzeum ajmaku, muzeum przyrodnicze i muzeum Żukowa. To ostatnie związane z polem pobliskiej (250 km na wschód od miasta) bitwy nad Chałchin Goł. Stoi też pomnik Czojbalsana oraz klasztor lamajski odbudowany w 1990.

Przypisy

  1. ↑ W polskich pracach sprzed ok. 1990 stosowano pisownię miasta Czojbałsan, obecnie zarzuconą. Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 9. Azja Wschodnia (s. 94 i 99)
  2. ↑ Монгол Улсын нутагт оршин суугаа Монгол Улсын харьяат иргэдийн тоо, баг, хороогоор, насны бүлгээр 2010 оны тооллогын дүнгээр (mong.). toollogo2010.mn. [dostęp 2012-05-24].
  3. ↑ Gungaadasz B., 1986: Mongolska Republika Ludowa. PWN., str. 130
  4. ↑ Gungaadasz B., 1986: Mongolska Republika Ludowa. PWN., str. 40

Bibliografia

  • Encyklopedia PWN, 1963
  • Głabuś M., 2008: Mongolia. Wyd. Dialog.
  • Gungaadasz B., 1986: Mongolska Republika Ludowa. PWN.

Media użyte na tej stronie

Kerulen.jpg
The bridge on the Kherülen river at the Choybalsan (in 1972). Мост на реке Херлен у г. Чойбалсан (1972 г.)
Mongolia location map 2.svg
Mongolia location map v2