Czosnek skalny
 | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | eukarionty |
|---|---|
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny zielone |
| Nadgromada | rośliny telomowe |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Podgromada | rośliny nasienne |
| Nadklasa | okrytonasienne |
| Klasa | Magnoliopsida |
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | czosnkowate |
| Rodzaj | czosnek |
| Gatunek | czosnek skalny |
| Nazwa systematyczna | |
| Allium montanum F. W. Schmidt Syst. Veg., ed. 15 bis [Roemer & Schultes] 7(2): 1072. 1830 | |
Czosnek skalny (Allium montanum) – gatunek rośliny należący do rodziny czosnkowatych potocznie zwany parzątką (l.poj. parzątka). Według nowszych ujęć taksonomicznych jest to synonim podgatunku Allium senescens L. subsp. montanum (Fr.) Holub Folia Geobot. Phytotax. 5:341. 1970[3]. Występuje w prawie całej Europie[3]. W Polsce występuje głównie na południu, szczególnie w Tatrach i Pieninach. Roślina rzadka w naturze. Uprawiana i stosowana jako przyprawa w kuchni regionalnej, między innymi podkarpackiej[4].
Morfologia
- Łodyga
- Wykształca się w postaci tzw. piętki w cebuli podziemnej i obłego głąbika zwieńczonego kwiatostanem w czasie kwitnienia. W górnej części głąbik jest spłaszczony i kanciasty, ma wysokość 5-30(50) cm.
- Część podziemna
- Liczne, cienkie i prawie obłe cebule wyrastające na skośnym kłączu.
- Liście
- Tylko odziomkowe, płaskie, równowąskie, o szerokości 2-3 mm i 5-11 nerwach.
- Kwiaty
- Zebrane w kulisty, gęsty baldach prosty bez cebulek. Występują 2-3 jajowate, trwałe okrywy, 2-3-krotnie krótsze od kwiatostanu. Szypułki kwiatów są gładkie i 2-4 razy dłuższe od kwiatów. Działki okwiatu koloru liliowego lub różowego, o długości 5-6 mm. Pręciki o nitkach bez ząbków, dużo dłuższe od działek .
Biologia i ekologia
Bylina, geofit. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Liczba chromosomów 2n=32. Występuje na suchych i skalistych miejscach, głównie na skałach i naskalnych murawach. Gatunek charakterystyczny dla związku zespołów (All.) Seslerio-Festucion duriusculae i Ass. Carici sepervirentis-Festucetum (regionalnie)[5].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-09] (ang.).
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
- ↑ Żur chranowy - przepis
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
Bibliografia
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Media użyte na tej stronie
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Allium montanum (pl. czosnek skalny)
