Czterdziesty pierwszy (film 1926)

Czterdziesty pierwszy (ros. Сорок первый, Sorok pierwyj) – radziecki film niemy w reżyserii Jakowa Protazanowa z 1926 roku. Premiera miała miejsce 1 marca 1927 roku. Film został nakręcony na podstawie opowiadania Borisa Ławrieniowa o tym samym tytule.

Historia filmu

Za podstawę dla napisania scenariusza posłużyło opowiadanie Borisa Ławrieniowa Czterdziesty pierwszy. Podczas pracy nad filmem Ławrieniow nieco zmodyfikował fabułę swego dzieła. Dodał jej głębi i większego dramatyzmu. Film był kręcony w Turkmenii.

Szalejące na pustyni żywioły początkowo próbowano wywołać sztucznie z użyciem aeroplanu, jednak najlepsze ujęcia okazały się być te, na których burze piaskowe trwały naturalnie. W filmie wykorzystano kadry z autentycznego życia koczowników, udało się nagrać także kilka scen z prawdziwymi trędowatymi mieszkającymi na pustyni. Najwięcej trudności sprawiały ujęcia z kobietami nomadów w tle. Mężczyźni-koczownicy nie wyrażali zgody na ich nagrywanie.

Fabuła

Na pustyni w Azji Środkowej oddział czerwonoarmistów ucieka przed białymi. Wśród czerwonych znajduje się snajperka, Mariutka, która zastrzeliła już czterdziestu wrogów. Do niewoli czerwonych trafia biały oficer, Goworucha-Otrok. Pomiędzy nim a snajperką rodzi się uczucie, jednak Mariutka jest wierna ideałom rewolucji i zabija ukochanego. Jest on jej czterdziestą pierwszą ofiarą.

Obsada

• Ada Wójcik (Ада Войцик) – Mariutka, snajperka
• Iwan Kowal-Samborski (Иван Коваль-Самборский) – Goworucha-Otrok, biały oficer
• Iwan Sztrauch (Иван Штраух) – Jewsiukow

Twórcy filmu

• Jakow Protazanow – reżyser
• Boris Ławrieniow – scenarzysta
• Boris Leonidow (Борис Леонидов) – scenarzysta
• Piotr Jermołow (Пётр Ермолов) – zdjęcia
• Siergiej Kozłowski (Сергей Козловский) – scenografia

Bibliografia

• Сорок первый, Кино-театр.
• Historia kina, T. 1, Kino nieme, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2009, s. 534. ISBN 978-83-242-0967-5.