Czulice

Artykuł

50°07′35″N 20°11′17″E

- błąd

39 m

WD

50°8'N, 20°11'E

- błąd

2326 m

Odległość

890 m

Czulice
wieś
Ilustracja
Centrum miejscowości
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

krakowski

Gmina

Kocmyrzów-Luborzyca

Strefa numeracyjna

12

Kod pocztowy

32-010[1]

Tablice rejestracyjne

KRA

SIMC

0322123

Położenie na mapie gminy Kocmyrzów-Luborzyca
Mapa konturowa gminy Kocmyrzów-Luborzyca, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Czulice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Czulice”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Czulice”
Ziemia50°07′35″N 20°11′17″E/50,126389 20,188056

Czulicewieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Kocmyrzów-Luborzyca.

W latach 1954–1960 wieś należała i była siedzibą władz gromady Czulice, po jej zniesieniu w gromadzie Kocmyrzów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Toponimia

1325 Czulicz, 1374 Zulicz, 1397 Czuslicz, 1400 Czulicze, 1415 Culicze, 1420 Czulycze[2]

Dawna przynależność terytorialna

Historia

Pierwsze wzmianki o Czulicach pochodzą z 1325 roku. W XIV w. wieś była własnością Czulickich herbu Czewoja, fundatorów znajdującego się tutaj kościoła. W 1370 roku jest odnotowany Chwalisz (Falisz) z Czulic[7],. W 1410 roku senior rodu, Imram, Imbram, Imramko senior, nazywany też antiquus Czulicki z Czulic (także z: Pobiednika i Wronińca)[8] poległ w bitwie pod Grunwaldem.
We wsi przebywali ponoć kronikarze Janko z Czarnkowa i Jan Długosz. Czuliccy byli w posiadaniu Czulic (i szeregu innych miejscowości) jeszcze przez ok. pięć wieków.
Kolejnymi właścicielami wsi byli Morscy (pierwszy z nich hrabia Zygmunt Morski był burgrabią zamku krakowskiego). Po roku 1820 wieś przeszła w posiadanie ordynata, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Adama Krzyżanowskiego (1785–1847)[9], a pod koniec tego wieku należała do Antoniego Dąbskiego. Ostatnim właścicielem Czulic był Franciszek Van Wollen. W czasie wojny w Czulicach ukrywało się wielu powstańców warszawskich wśród nich Władysław Bartoszewski i Kazimierz Kumaniecki. Po roku 1945 dobra dworskie przejął Związek Hodowców Roślin, a po roku 1950 Państwowe gospodarstwo rolne.

Jan Długosz w Liber beneficiorum diecesis Cracoviensis pisze:

Czulice Posiadłość, na terenie której położony jest drewniany parafialny kościół, poświęcony św. Mikołajowi, której dziedzic to Jan Czulicki herbu Czewoja, w której leży 8 łanów kmiecych, z których uwalnia się i odprowadza dziesięcinę zwykłą i konopną przez 4 [...]dla prebendy Krakowskiej zwanej Goszycką, której wartość ocenia się na 12 grzywien. Jest również w tej samej posiadłości dwór rycerski, w którego posiadaniu są pola, również 4 karczmy, posiadające pola, również 6 zagród posiadających pola, z których jest odprowadzana dziesięcina zwykła i konopna dla kościoła i jego plebana w Czulicach, a wartość jej ocenia się na 4 grzywny. Ma również tam kościół i pleban własne pola wolne i łąki dla swego pożytku i potrzeby.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego:[10]

Części wsi

Integralne części wsi Czulice[11][12]
SIMCNazwaRodzaj
0322130Krzyżówkiczęść wsi
0322146Podgórzeczęść wsi
0322152Zabłocieczęść wsi

Przypisy

  1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 201 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Kraków, cz.I, s.476-478; IH PAN; wer. internet. [dostęp: 20-04-2020]
  3. Monumenta Poloniae Vaticana (tzw. Rejestr Świętopietrza) , t. 1-6, wyd. J. Ptaśnik, s. 139
  4. J. Długosz Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, ed. L. Łętowski, t. 1-3, Kraków 1863-1864, t. 2, s. 40
  5. Księga dochodów i beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber Retaxationum), wyd. L. Leszczynska-Skrętowa, Wrocław 1968, s. 157
  6. Źródła dziejowe, t. 14-15: "Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym"; t.2-4 Małopolska, opr. A. Pawiński, Warszawa 1886, s. 17, 443
  7. Księgi ławnicze krakowskie 1365-1376 et 1390-1397 (Acta Scabinalia Cracoviensia), wyd. S. Krzyżanowski, Kraków 1904, 502
  8. Starodawne Prawa Polskiego Pomniki ("Antiquissimi libri iudiciales terrae Cracociensis"), ed. B. Ulanowski, Kraków 1884-1886, cz. 2, 801, 823, 940
  9. Libicki Piotr: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu, Poznań, Dom Wydawniczy „Rebis” Sp. z o.o. ISBN 978-83-7510-597-1 s. 63.
  10. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021.
  11. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  12. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

Bibliografia

  • L. Rotter, 450 lat kościoła w Czulicach, Kraków 1997.
  • L. Rotter, Kościół pw. św. Mikołaja w Czulicach Historia i sztuka, Kraków 2004.
  • Władysław Bartoszewski, Wspomnienia z ostatniego kwartału 1944 roku.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Kraków County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kraków County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.34 N
  • S: 49.87 N
  • W: 19.50 E
  • E: 20.37 E
POL gmina Kocmyrzów-Luborzyca COA.svg
Gmina Kocmyrzów-Luborzyca coat of arms
WWI, Military cemetery No. 394 Czulice, Czulice village, Kraków county, Lesser Poland Voivodeship, Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
I wojna światowa, Cmentarz wojenny nr 394 Czulice, Czulice, powiat krakowski, Małopolska
Czulice - kościół pw. Świętego Mikołaja (01) - DSC06556 v1.jpg
(c) Przemysław Czopor, CC BY 3.0
Czulice - kościół pw. Świętego Mikołaja
WWI,. Military cemetery No. 396 Czulice, Czulice village, Kraków county, Lesser Poland Voivodeship, Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
I wojna światowa, Cmentarz wojenny nr 396 Czulice, Czulice, powiat krakowski, Małopolska
Van Wollen manor house, Czulice village, Kraków county, Lesser Poland Voivodeship, Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dwór van Wollenów, Czulice, powiat krakowski, Małopolska