Czynnik stymulujący tworzenie kolonii granulocytów

Rekombinowany G-CSF
Rola G-CSF w hematopoezie

Czynnik stymulujący tworzenie kolonii granulocytów, G-CSF, CSF-3 (od ang. granulocyte colony-stimulating factor) – organiczny związek chemiczny z grupy glikoprotein. Należy do cytokin hemopoetycznych (czyli krwiotwórczych). Należy do rodziny czynników stymulujących kolonii (CSF) obejmującej również czynnik stymulujący tworzenie kolonii makrofagów (GM-CSF albo CSF-1) i czynnik stymulujący tworzenie kolonii granulocytów i makrofagów (GM-CSF albo CSF-2). G-CSF jest powszechnym czynnikiem wzrostowym znajdowanym w wielu tkankach, ale przede wszystkim wytwarzana w mikrośrodowisku szpiki przez komórki śródbłonka i fibroblasty[1]. G-CSF po związaniu z receptorem (G-CSFR) aktywuje szlaki kinaz janusowych, STAT oraz MAPK/ERK[1].

Głównym efektem działania G-CSF jest stymulacja komórek progenitorowych, wytwarzanie i uwalnianie neutrofili ze szpiku kostnego oraz stymulacja przeżycia dojrzałych neutrofilii[1]. Czynnik wpływa także na chemotaksję neutrofilii oraz funkcje efektorowe tych komórek poprzez nasilenie wytwarzanie fosfataza alkaiczna granulocytów (FAG), mieloperoksydazy i anionu nadtlenkowego. Poza linią granulocytów obojętnochłonnych G-CSF ma podobne działanie jak GM-CSF[1].

Rekombinowane ludzkie czynniki wzrostu są stosowane podczas chemioterapii cytostatykami w profilaktyce gorączki neutropenicznej u chorych z grupy wysokiego ryzyka takiego powikłania, u chorych z grupy pośredniego ryzyka w przypadku dodatkowych czynników ryzyka oraz u niektórych chorych z bezobjawową neutropenią podczas leczenia o założeniu radykalnym, jeśli ograniczanie intensywności dawki może prowadzić do pogorszenia rokowania. W praktyce klinicznej zastosowanie znajdują rekombinowane ludzkie G-CSF: filgrastym, pegfilgrastym i lenograstym[2][3].

Ponadto mobilizuje komórki macierzyste szpiku do krwi obwodowej, pozwalając na pozyskanie komórek progenitorowych krwi obwodowej do przeszczepienia komórek macierzystych izolowanych z krwi obwodowej (PBSC)[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać S. Cetean, C. Căinap, AM. Constantin, S. Căinap i inni. The importance of the granulocyte-colony stimulating factor in oncology. „Clujul Med”. 88 (4), s. 468-472, 2015. DOI: 10.15386/cjmed-531. PMID: 26732055. PMCID: PMC4689238. 
  2. ↑ Maciej Krzakowski, Piotr Potemski, Krzysztof Warzocha, Pior Wysocki: Onkologia kliniczna. T. I. Via Medica, 2015, s. 162-163. ISBN 978-83-7599-796-5.
  3. ↑ Leczenie wspomagające. W: Piotr Rutkowski, Krzysztof Warzocha: Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013 rok. VM Media Sp z o.o., 2013, s. 546-547. ISBN 978-83-7599-594-7.
  4. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać J. Crawford, C. Caserta, F. Roila. Hematopoietic growth factors: ESMO Clinical Practice Guidelines for the applications. „Ann Oncol”. 21 (suplement 5), s. v248-v251, 2010. DOI: 10.1093/annonc/mdq195. PMID: 20555091. 

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Neupogen-and-box.jpg
Autor: Shinowolf, Licencja: CC BY-SA 3.0
AMGEN Neupogen box and syringe which patients use to inject themselves for G-CSF treatment.
Hematopoietic growth factors.png
Autor: User:Mikael Häggström and A. Rad, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Hematopoiesis as it occurs in humans, with important hemopoietic growth factors affecting differentiation.

Legend:
SCF= Stem Cell Factor
Tpo= Thrombopoietin
IL= Interleukin
GM-CSF= Granulocyte Macrophage-colony stimulating factor
Epo= Erythropoietin
M-CSF= Macrophage-colony stimulating factor
G-CSF= Granulocyte-colony stimulating factor
SDF-1= Stromal cell-derived factor-1
FLT-3 ligand= FMS-like tyrosine kinase 3 ligand
TNF-a = Tumour necrosis factor-alpha
TGF-β = Transforming growth factor beta

References:

  • For the growth factors also mentioned in previous version Hematopoiesis (human) cytokines.jpg: Molecular cell biology. Lodish, Harvey F. 5. ed. : - New York : W. H. Freeman and Co., 2003, 973 s. b ill. ISBN: 0-7167-4366-3
  • The rest: Rod Flower; Humphrey P. Rang; Maureen M. Dale; Ritter, James M. () Rang & Dale's pharmacology, Edynburg: Churchill Livingstone ISBN: 0-443-06911-5.