Czyrak

Ropień skóry, czyrak i czyrak gromadny
furunculus
Ilustracja
ICD-10

L02

L02.0

Ropień skóry, czyrak i czyrak gromadny twarzy

L02.1

Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny szyi

L02.2

Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny tułowia

L02.3

Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny pośladka

L02.4

Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny kończyny

L02.8

Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny o innej lokalizacji

L02.9

Nieokreślony ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny

Czyrak, dawniej furunkuł[1] (łac. furunculus) – ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego, mające postać z początku guzka, potem guzka z krostą, spowodowane zakażeniem gronkowcowym. W przypadku licznych czyraków stosuje się termin czyraczność lub czyrak mnogi (łac. furunculosis), a jeśli znajdują się one blisko siebie i łączą w jedną zmianę, nazywa się je karbunkułem lub czyrakiem gromadnym (łac. carbunculus). Karbunkuł występuje najczęściej na karku.

Etiologia

Czynnikiem etiologicznym czyraka są bakterie Gram-dodatnie, najczęściej z nich gronkowiec złocisty[2]. Czyraczności sprzyjają choroby przemiany materii, przede wszystkim cukrzyca, choroby nerek, niedobory immunologiczne, a także ogólne wyniszczenie.

Objawy i przebieg

Ewolucja zmian jest następująca: początkowo tworzy się naciek zapalny w otoczeniu mieszka włosowego i drobny sinoczerwony guzek. Po upływie kilku dni na szczycie guzka powstaje krosta, pod którą wytwarza się martwica. Następnych kilka dni przynosi samoistne pęknięcie krosty i ewakuację mas martwiczych. Po wygojeniu się ranki powstałej wskutek oddzielenia się mas martwiczych często pozostaje niewielka blizna.

Z objawów podmiotowych występuje duża bolesność w okresie tworzenia się czyraka.

Powikłania

Czyraki w okolicy przedsionka nosa i wargi górnej (czyli tak zwanego trójkąta śmierci) oraz oczodołu mogą być powikłane przejściem zakażenia na zatoki jamisteopony mózgu.

Różnicowanie

  • Grzybica głęboka owłosionej skóry głowy, zwłaszcza skóry brody (tinea barbae).

Leczenie

Stosuje się kompresy ichtiolowe i chirurgiczne nacięcie czyraka po wytworzeniu czopa martwiczego. W czyraczności wdraża się celowaną antybiotykoterapię i środki ogólnie wzmacniające.

Przypisy

  1. Władysław Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Wyd. 9. (rozszerzone). Warszawa: Wiedza Powszechna, 1975, s. 344.
  2. Diagnostyka bakteriologiczna, Eligia M. Szewczyk (red. nauk.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019.

Bibliografia

  • Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL 2005, ISBN 83-200-3367-5.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Furoncle.jpg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Mahdouch z francuskiej Wikipedii, Licencja: CC BY 1.0
Exemple de furoncle