Dąb barwierski

Dąb barwierski
Ilustracja
Liście dębu barwierskiego
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządróżopodobne
Rządbukowce
Rodzinabukowate
Rodzajdąb
Gatunekdąb barwierski
Nazwa systematyczna
Quercus velutina Lam.
Encycl. 1:721. 1785[3]
Synonimy
  • Quercus discolor Aiton
  • Quercus leiodermis Ashe
  • Quercus missouriensis Ashe
  • Quercus tinctoria Bartram[4]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa zasięgu

Dąb barwierski (Quercus velutina Lam.) – gatunek drzewa z rodziny bukowatych (Fagaceae). Występuje we wschodniej i środkowej części Ameryki Północnej. Rośnie we wszystkich stanach nadbrzeżnych Stanów Zjednoczonych od Maine na północy do Teksasu na południu, a wewnątrz kraju w Minnesocie, Nebrasce, Kansas i Oklahomie. Na terenie Kanady spotkamy go jedynie w południowej części Ontario[3].

Morfologia

Pokrój
Dorasta do 30 m wysokości. Korona szeroka i rozłożysta. Gałęzie sztywne, lekko skierowane do góry.
Pień
Kora ciemnobrązowa pokryta bruzdami.
Liście
Sztywne, grube, eliptyczne do 25 cm długości i 15 cm szerokości. Najczęściej złożone z siedmiu zaostrzonych klap. Z góry ciemnozielone, od spodu jaśniejsze z delikatnym brązowym owłosieniem u zbiegu nerwów[6].
Kwiaty
Męskie w postaci kotków z żółtymi pręcikami, żeńskie na krótkich szypułkach, pojedynczo lub w grupach.
Owoce
Czerwonobrązowe żołędzie 2,5 cm długości, w głębokich miseczkach[6].

Biologia i ekologia

Roślina wiatropylna kwitnąca wczesną wiosną. Rośnie w miejscach suchych i na zboczach górskich. W Appalachach spotykany do wysokości 1200 m n.p.m.

Nazewnictwo

Nazwa nawiązuje do dużego stężenia taniny w wewnętrznych warstwach kory, której używa się do barwienia skór i tkanin na żółto bądź brązowo[6][7]. W Ameryce znany jest jako eastern black oak (wschodni czarny dąb) lub po prostu jako black oak (czarny dąb).

Zastosowanie

  • Rdzenni Amerykanie używali dębu barwierskiego w celach leczniczych na niestrawność, biegunki, środek antyseptyczny i wymiotny[8].
  • W garbarstwie i przemyśle farbiarskim.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-05-14] (ang.).
  3. a b Quercus velutina (ang.). W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-05-14].
  4. The Plant List. [dostęp 2013-05-14].
  5. Quercus velutina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  6. a b c Russel, Cutler, Walters: Ilustrowana encyklopedia Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 155. ISBN 97883242-0842-5.Sprawdź autora:1.
  7. B. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 126. ISBN 83-7129-141-8.
  8. Quercus velutina (ang.). Flora in North America, 2011.12.15. [dostęp 2013-05-14].

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Quercus velutina range map 1.png
Range map of Quercus velutina
Quercus velutina 002.jpg
Autor: Willow, Licencja: CC BY 2.5
Dyer's Oak (Quercus velutina) in the New Botanical Garden Marburg, Hesse, Germany