Dąb wielkoowocowy

Dąb wielkoowocowy

Pokrój
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	bukowate
Rodzaj	dąb
Gatunek	dąb wielkoowocowy
Nazwa systematyczna
Quercus macrocarpa Michx. Hist. Chênes Amér. 2 1801[3]
Synonimy Cerris macrocarpa (Michx.) Raf. Cerris oliviformis (F.Michx.) Raf. Quercus macrocarpa var. abbreviata A.DC. Quercus macrocarpa var. alata Coleman Quercus macrocarpa f. appressa Trel. Quercus macrocarpa var. macrocarpa Quercus macrocarpa var. minor A.DC. Quercus macrocarpa f. olivaeformis (F. Michx.) A. Gray Quercus macrocarpa f. oliviformis (F.Michx.) Trel. Quercus macrocarpa var. oliviformis (F.Michx.) A.Gray Quercus macrocarpa subsp. oliviformis (F.Michx.) A.Camus Quercus macrocarpa f. orbiculata Trel. Quercus oliviformis F.Michx[3].
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski
Zasięg

Dąb wielkoowocowy, dąb wielkolistny (Quercus macrocarpa Michx.) – gatunek roślin z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.). Występuje naturalnie w Kanadzie oraz Stanach Zjednoczonych^[5][6][7]. Dąb wielkoowocowy jest drzewem stanowym stanu Iowa. Czasami bywa mylony z Quercus lyrata i dębem białym.

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. W Kanadzie został zaobserwowany w prowincjach Alberta, Manitoba, Nowy Brunszwik, Ontario, Quebec i Saskatchewan. W Stanach Zjednoczonych występuje w Alabamie, Arkansas, Connecticut, Dystrykcie Kolumbii, Delaware, Iowa, Illinois, Indianie, Kansas, Kentucky, Luizjanie, Massachusetts, Marylandzie, Maine, Michigan, Minnesocie, Missouri, Missisipi, Montanie, Karolinie Północnej, Dakocie Północnej, Nebrasce, New Hampshire, New Jersey, Nowym Meksyku, stanie Nowy Jork, Ohio, Oklahomie, Pensylwanii, Rhode Island, Dakocie Południowej, Tennessee, Teksasie, Wirginii, Vermoncie, Wisconsin, Wirginii Zachodniej oraz Wyoming)^[6].

Morfologia

Liście

Pokrój

Zrzucające liście drzewo dorastające do 30 m wysokości^[7]. Jest jednym z najbardziej masywnych drzew ze średnicą pnia dochodząca do 3 m. Kora jest łuszcząca się i ma ciemnoszarą barwę^[7].

Liście

Blaszka liściowa ma kształt od odwrotnie jajowatego do eliptycznego. Mierzy 7–15 cm długości oraz 5–13 cm szerokości, jest mniej lub bardziej klapowana na brzegu, ma nasadę od zaokrąglonej do klinowej. Ogonek liściowy jest nagi i ma 15–25 mm długości^[7].

Kwiaty

Zielono-żółte bazie kwitnące wiosną.

Owoce

Orzechy zwane żołędziami o kształcie od elipsoidalnie jajowatego do podługowatego, dorastają do 25–50 mm długości i 20–40 mm średnicy. Osadzone są pojedynczo w miseczkach o półkulistym kształcie, które mierzą 15–50 mm długości i 20–60 mm średnicy. Orzechy otulone są w miseczkach do 50–80% ich długości^[7]. Często występują frędzle dookoła miseczki.

Biologia i ekologia

Rośnie w widnych lasach oraz na łąkach. Występuje na wysokości do 1000 m n.p.m.^[7] Jako drzewo jest stosunkowo odporny na ogień. Z tego względu był jednym z głównych gatunków prawie już nieistniejących sawann dębowych, których egzystencja jako zbiorowiska roślinnego była uwarunkowana wybuchającymi co pewien czas pożarami.

Zmienność

W obrębie tego gatunku wyróżniono jedną odmianę^[3]:

• Quercus macrocarpa var. depressa (Nutt.) Engelm.

Zagrożenia i ochrona

Kategoria zagrożenia według Czerwonej księgi gatunków zagrożonych: LC (least concern, najmniejszej troski).

Zastosowanie

Ze względu na pozbawione taniny żołędzie, ceniony był w sztuce kulinarnej jako nadający się do spożycia na surowo^[8]. Niektóre plemiona Indian używały tego gatunku w medycynie tradycyjnej^[7].

Przypisy