Dąb zębaty
_3.jpg) | |||||
| Systematyka[1][2] | |||||
| Domena | eukarionty | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||||
| Podkrólestwo | rośliny zielone | ||||
| Nadgromada | rośliny telomowe | ||||
| Gromada | rośliny naczyniowe | ||||
| Podgromada | rośliny nasienne | ||||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||||
| Klasa | Magnoliopsida | ||||
| Nadrząd | różopodobne | ||||
| Rząd | bukowce | ||||
| Rodzina | bukowate | ||||
| Rodzaj | dąb | ||||
| Gatunek | dąb zębaty | ||||
| Nazwa systematyczna | |||||
| Quercus dentata R.E.Fr. Syst. Veg. ed. 14 858 1784[3] | |||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||||
 | |||||
Dąb zębaty (Quercus dentata R.E.Fr.) – gatunek rośliny z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.). Występuje naturalnie w Japonii, na Półwyspie Koreańskim oraz w Chinach (w prowincjach Anhui, Gansu, Kuejczou, Hebei, Heilongjiang, Henan, Hubei, Hunan, Jiangsu, Jiangxi, Jilin, Liaoning, Shaanxi, Szantung, Shanxi, Syczuan, Junnan i Zhejiang)[5][6], we wschodniej Mongolii i na Wyspach Kurylskich[7]. Gatunek ten w Chinach i Japonii bywa sadzony przy świątyniach. Zalecany jest do nasadzeń jako drzewo ozdobne w parkach i na innych terenach zieleni miejskiej w strefie klimatu umiarkowanego, w tym także w Polsce, ze względu na efektowne ulistnienie w czasie wegetacji i jesienią, podczas przebarwiania się[7].
Morfologia
- Pokrój
- Zrzucające liście drzewo dorastające do 25 m wysokości[6]. Pędy sztywne, gęsto omszone żółtawoszarymi, gwiazdkowatymi włoskami[8].
- Liście
- Mają odwrotnie jajowaty kształt. Mierzą 10–30 cm długości oraz 6–30 cm szerokości. Są szarawobrązowo omszone od spodu. Z wierzchu ciemnozielone, początkowo omszone, z czasem łysiejące[8]. Nasada liścia jest zaokrąglona. Blaszka liściowa jest ząbkowana na brzegu, o spiczastym wierzchołku. Ogonek liściowy jest gęsto, brązowo omszony i ma 2–5 mm długości[6]. Blaszka liściowa sztywna, efektownie przebarwia się jesienią[7].
- Kwiaty
- Rozdzielnopłciowe. Kwiaty żeńskie rozwijają się w kątach liści w szczytowych partiach młodych pędów[8].
- Owoce
- Orzechy zwane żołędziami o jajowatym kształcie, dorastają do 15–23 mm długości i 12–15 mm średnicy. Osadzone są pojedynczo w miseczkach w kształcie kubka, które mierzą 12–20 mm długości i 20–50 mm średnicy[6]. Orzechy otulone są miseczkami w 1/2 do 2/3 ich długości[8]
Biologia i ekologia
Rośnie w lasach mieszanych[6] na glebach suchych i piaszczystych[7], w niższych położeniach górskich na wysokościach do 2700 m n.p.m. Kwitnie od kwietnia do maja, natomiast owoce dojrzewają od września do października[6][8].
Zmienność i mieszańce
W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono dwa podgatunki[3]:
- Quercus dentata subsp. stewardii (Rehder) A.Camus
- Quercus dentata subsp. yunnanensis (Franch.) Menitsky – dorasta do 20 m wysokości. Liście mają odwrotnie jajowaty lub eliptyczny kształt. Mierzą 12–25 cm długości oraz 6–20 cm szerokości. Blaszka liściowa jest drobno ząbkowana na brzegu, ma klinową lub zaokrągloną nasadę i krótko spiczasty wierzchołek. Orzechy osadzone są w miseczkach w kształcie kubka, które mierzą 15–18 mm długości i 10–25 mm średnicy. Owoce otulone są miseczkami w 35–65% ich długości[9].
Za prawdopodobne mieszańce tego gatunku uważane są taksony[8]:
- Quercus fangshanensis Liou – prawdopodobnie mieszaniec z Quercus aliena var. pekingensis
- Quercus stewardii Rehder – prawdopodobnie mieszaniec z Quercus aliena var. acutiserrata
- Quercus mongolicodentata Nakai i Quercus hopeiensis Liou – prawdopodobnie mieszańce z Quercus mongolica
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
- ↑ a b c Quercus dentata Thunb. (ang.). The Plant List. [dostęp 2016-05-16].
- ↑ Quercus dentata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Discover Life: Point Map of Quercus dentata (ang.). Encyclopedia of Life. [dostęp 2016-05-16].
- ↑ a b c d e f Quercus dentata (fr.). Plantes & botanique. [dostęp 2016-05-16].
- ↑ a b c d Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz: Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 206. ISBN 83-01-13434-8.
- ↑ a b c d e f Quercus dentata. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-05-19].
- ↑ Quercus yunnanensis (fr.). Plantes & botanique. [dostęp 2017-02-20].
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Quercus dentata (keisaraeik) tree in the botanical garden in Copenhagen.