Dąbie

Dąbie
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Ratusz
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kolski
Gmina	Dąbie
Prawa miejskie	przed 1391
Burmistrz	Tomasz Ludwicki
Powierzchnia	8,86 km²
Wysokość	91 m n.p.m.
Populacja (30.06.2018); • liczba ludności; • gęstość	; 2004; 229,2 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 63
Kod pocztowy	62-660
Tablice rejestracyjne	PKL
	Położenie na mapie gminy Dąbie Dąbie
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dąbie
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Dąbie
	Położenie na mapie powiatu kolskiego Dąbie
	52°05′26″N 18°49′20″E/52,090556 18,822222
TERC (TERYT)	3009044
SIMC	0948992
	Urząd miejskipl. Mickiewicza 1; 62-660 Dąbie
	Strona internetowa

Dąbie (niekiedy także Dąbie nad Nerem) – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie kolskim, nad Nerem, w Kotlinie Kolskiej, siedziba władz miejsko-wiejskiej gminy Dąbie. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa konińskiego. Dąbie należy do Związku Miast Polskich.

Według danych z 30 czerwca 2018 roku miasto liczy 2004 mieszkańców^[2].

Dąbie leży w historycznej ziemi łęczyckiej^[3]. Uzyskało lokację miejską przed 1391 rokiem^[4]. Miasto królewskie w powiecie łęczyckim województwa łęczyckiego w końcu XVI wieku^[5]. Miasto rządowe Królestwa Kongresowego, położone w 1827 roku w powiecie łęczyckim, obwodzie łęczyckim województwa mazowieckiego^[6].

Historia

Grób nieznanego żołnierza

Kościół ewangelicki

Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1232 r. jako własność klasztoru Norbertanek w Strzelnie. W dokumencie z 1397 r. nazwana miastem. Na prawie magdeburskim lokował Dąbie Władysław Jagiełło w 1423 r.; miasto stanowiło już wówczas własność królewską. Było niewielkim miasteczkiem, na wojnę polsko-krzyżacką wystawiło zaledwie jednego piechura. Sytuacja gospodarcza miasta pogorszyła się jeszcze bardziej w wyniku potopu szwedzkiego. W 1774 r. liczyło ono tylko 300 mieszkańców. Pomyślny rozwój miasta, związany z rozkwitem produkcji rzemieślniczej, rozpoczął się w XIX wieku. Ludność miasta wzrosła do 998 osób w 1816 r. i do 1722 – w 1825 r. Dąbie było wówczas silnym ośrodkiem rzemieślniczym, w połowie XIX wieku poważną rolę w życiu miasta odgrywał również handel. 14 kwietnia 1864 r. w pobliżu miasta miała miejsce potyczka zbrojna powstańców z wojskami rosyjskimi. W 1902 r. Dąbie liczyło 4850 mieszkańców. Czynne tutaj wówczas były dwa młyny, istniała również spółka rolniczo-handlowa „Zorza”. W czasie I wojny światowej miasto zostało zniszczone w wyniku bitwy prusko-rosyjskiej. W okresie międzywojennym mieściło się tu kilka drobnych przedsiębiorstw przemysłowych, m.in.: pięć młynów, cztery wiatraki, destylarnia, browar i cegielnia. Część ludności znajdowała zatrudnienie także w rolnictwie. W roku 1939 władze niemieckie zmieniły nazwę miasta na Eichstädt. W czasie okupacji hitlerowskiej wielu mieszkańców miasta pochodzenia żydowskiego zamordowano w pobliskim obozie zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Ograbiono kościół parafialny i całkowicie zniszczono żydowską synagogę. Dąbie zostało wyzwolone przez wojska radzieckie 21 stycznia 1945 r. Obecnie miasto stanowi zaplecze usługowo-handlowe dla rolniczej okolicy.

Ludność i prognoza ludności w latach 2018–2050

Rekordowa liczba ludności w Dąbiu wynosiła 2198 mieszkańców (według danych z 31 grudnia 1998 roku). Według danych z 31 grudnia 2018 roku dąbian było tylko 2008. W 2020 roku populacja spadnie do 1979 mieszkańców. GUS prognozuje, że w Dąbiu w 2025 roku ma liczyć 1906 mieszkańców, w 2030 roku – 1863 mieszkańców. Natomiast w 2035 roku populacja spadnie do 1799 mieszkańców, w 2040 roku poziom ludności ma osiągnąć 1642 mieszkańców, w 2045 roku – 1527 mieszkańców. W 2050 roku Dąbie nie będzie miastem nawet półtoratysięcznym – wtedy zaledwie mówimy o 1484 mieszkańcach.

W rzeczywistości spis powszechny z 2021 określił liczbę mieszkańców na 1787, co oznacza 14,5% spadek w porównaniu z 2021^[7]

Zabytki

Kościół

Kościół parafialny Świętego Mikołaja

Murowany kościół parafialny Świętego Mikołaja Biskupa wzniesiony został w latach 1807–1809 według projektu Hilarego Szpilowskiego. Poprzedni kościół wybudowany został w XVII wieku, z fundacji Celestyna Dunina, a spalony w 1793 r. Świątynię gruntownie odnowiono w 1948 r. Budynek orientowany, otynkowany. Kościół jednonawowy z węższym prezbiterium, zamkniętym prosto. Wewnątrz świątyni strop. Ponad dachem wznosi się wieżyczka na sygnaturkę. Elewacja zachodnia i szczyt mają charakter barokowy. Wyposażenie wnętrza głównie rokokowe. Ołtarz główny z obrazem Opłakiwanie, z herbem Podkowa i datą 1736. Okna ostrołukowe. Dwa konfesjonały rokokowe. Tablica nagrobna proboszcza dąbskiego Adama Wężyka z pierwszej połowy XIX wieku. Obok świątyni ustawiona jest murowana dzwonnica z XIX wieku. W jej osi znajduje się brama wiodąca na przykościelny dziedziniec.

Ratusz

Dąbski ratusz zbudowany został w stylu klasycystycznym w 1814 r. Budynek murowany jest z cegły, otynkowany. Złożony z głównego budynku na planie kwadratu i dwóch wolnostojących prostokątnych pawilonów. Korpus główny ratusza jest dwukondygnacyjny, podpiwniczony, pięcioosiowy. Na osi wgłębny portyk dwukolumnowy w wielki porządku, z wejściem, nad którym znajduje się balkon. Przyziemie boniowane, między kondygnacjami gzyms kordonowy i parapetowy, gzyms wieńczący z ząbkowaniem. Dach czterospadowy z wystawką od frontu i cylindryczną wieżyczką w formie latarni zwieńczonej kopułą. Układ wnętrza trzytraktowy. W niektórych pomieszczeniach zauważalne są fasety.

Kamienice

Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury, były budynek stażnicy OSP z 1907 r.

W mieście zachowało się kilka domów klasycystycznych. Przy ulicy Kolskiej wznoszą się dwie analogiczne budynki ustawione kalenicowo naprzeciwko siebie. Domy te kryte są dachami naczółkowymi i mają wejścia ujęte kolumnami. Na fasadzie jednego z nich widnieje data 1828.

Cmentarze

W Dąbiu istnieje także kilka zabytkowych cmentarzy:

cmentarz rzymskokatolicki
cmentarz ewangelicki
cmentarz żydowski

Kultura

W mieście działa Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury, który zajmuje się kształtowaniem życia kulturalnego miasta i gminy. Działa przy nim wiele sekcji sportowych, plastycznych i tanecznych. Do najważniejszych wydarzeń w mieście należy coroczna organizacja m.in. finałów Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, Dni Miasta i Gminy Dąbie oraz różnego rodzaju festynów i koncertów. Od 1995 roku w mieście działa Młodzieżowa Miejsko – Strażacka Orkiestra dęta oraz folklorystyczny zespół Nadnerzanki.

Edukacja

Przedszkola:

Przedszkole Miejskie

Szkoły podstawowe:

Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II

Gimnazja:

Gimnazjum Publiczne

Biblioteki:

Biblioteka Publiczna przy Miejsko – Gminnym Domu Kultury

Dąbskie Błota

Dąbskie Błota to kompleks łąkowo-błotny o powierzchni około 700 ha. Swym zasięgiem obejmuje miasto Dąbie, a także niektóre wsie, m.in. Krzewo, Domanin czy Wiesiołów. Został on włączony do sieci Natura 2000 jako obszar specjalnej ochrony ptaków – Pradolina Warszawsko-Berlińska oraz obszar specjalnej ochrony siedlisk – Pradolina Bzury i Neru. Dąbskie Błota to jeden z najwartościowszych terenów awifaunistycznych w całej dolinie Neru pomiędzy Łęczycą, a ujściem Warty. Ma on doskonałą lokalizację do rozwoju turystyki ornitologicznej (można tu obserwować ponad 100 gatunków ptaków). Można tu spotkać wiele gatunków ptaków. Teren ten to królestwo żurawi, chruścieli oraz czapli. Spotkamy tutaj także kszyki, rycyki, krwawodzioby, niezwykle płochliwe bociany czarne czy kuliki wielkie. Do najcenniejszych gatunków jakie bytują na terenie Dąbskich Błot należy wodniczka, zagrożony wyginięciem ptak z rzędu wróblowych.

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Dąbia w 2014 roku^[2].

Sport

Stadion KP Zryw Dąbie, podczas meczu derbowego z Olimpią Koło

W Dąbiu działał Klub Piłkarski „Zryw” grający na boiskach IV ligi, grupy wielkopolskiej południowej. Od 2014 nie funkcjonuje, czeka na reaktywację.

Wyniki klubu w ostatnich latach:

Sezon	Liga	Poz.	M.	Pkt.	Mecze			Bramki		Uwagi
Sezon	Liga	Poz.	M.	Pkt.	zw.	rem.	por.	zdob.	str.	Uwagi
1999/00	okręgówka	2.	26	60	-	-	-	81	13
2000/01	okręgówka	1.	30	69	-	-	-	92	36	awans
2001/02	IV liga	11.	26	26	7	5	14	31	68
2002/03	IV liga	17.	34	18	4	6	24	33	98	spadek
2003/04	okręgówka	3.	30	59	17	8	5	65	31
2004/05	okręgówka	7.	30	48	13	9	8	45	33
2005/06	okręgówka	7.	30	44	12	8	10	42	39
2006/07	okręgówka	6.	30	44	11	11	8	52	46
2007/08	okręgówka	2.	30	68	21	6	3	90	22	awans
2008/09	IV liga	13.	32	41	11	8	13	38	51
2009/10	IV liga	11.	30	37	9	10	11	48	47
2010/11	IV liga	16.	30	9	2	3	25	11	43	spadek

Transport

Kilka kilometrów od miasta przebiega linia kolejowa tzw. Magistrala węglowa, łącząca Gdynię ze Śląskiem, na której znajduje się stacja kolejowa Dąbie nad Nerem. W Dąbiu rozpoczynała się, zlikwidowana obecnie, linia wąskotorowa Dąbie – Koło – Sompolno.

Dąbie jest znacznym węzłem drogowym. Krzyżują się tu drogi wojewódzkie i powiatowe:

nr 263: Słupca – Kłodawa – Dąbie
nr 473: Koło – Dąbie – Łask
Droga powiatowa 2521E: Łęczyca – Grabów – Dąbie

Dwa kilometry na południe od miasta, przy drodze na Łask, znajduje się węzeł drogowy Dąbie ze zjazdem na autostradę A2, łączącą Łódź z Poznaniem.

Współpraca zagraniczna

W październiku 2008 roku gmina Dąbie podpisała dokumenty o umowie partnerskiej z gminą Wielka Dymerka na Ukrainie. Głównym celem tej umowy stało się rozwijanie współpracy na wielu płaszczyznach, m.in. kulturalnej, edukacyjnej, handlowej czy przemysłowej. Dzięki umowie gmina Dąbie prowadzi z gminą Wielka Dymierka wspólną wymianę młodzieży.

Zobacz też

Synagoga w Dąbiu
Cmentarz żydowski w Dąbiu

Przypisy

↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe 2014. Państwowa Komisja Wyborcza, 2014-12-01. [dostęp 2014-12-01]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c w oparciu o dane GUS.
↑ Sławomir Jóźwiak, Krzysztof Kwiatkowski, Adam Szweda, Sobiesław Szybkowski, Wojna Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409–1411, Muzeum Zamkowe w Malborku, Malbork 2010, ISBN 978-83-60518-33-5, s. 173.
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 26–27.
↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 66.
↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 89.
↑ Najmniejsze gminy w Wielkopolsce. Nie uwierzycie, ile mają mieszkańców!

Bibliografia

Andrzej CzesławA.C. Nowak Andrzej CzesławA.C., Koło, Kłodawa, Uniejów, Dąbie, Przedecz oraz okolice – przewodnik turystyczny, Poznań: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1987, ISBN 83-85034-05-6, OCLC 69476907 .
PiotrP. Maluśkiewicz PiotrP., Ziemia konińska – przewodnik turystyczny, Konin: Apeks, 1997, ISBN 83-86139-28-5, OCLC 750945451 .
Miasto Dąbie w XIX i XX wieku, Józef Stanisław Mujta, Konin 1998, ISBN 83-86139-59-5.
100 lat w służbie Społecznej Ochotniczej Straży Pożarnej w Dąbiu, Józef Lewiński, Dąbie 2002
Edmund Czapliński 1874-1953. Szkic biograficzny, Piotr Gołdyn, Konin 2004, ISBN 83-918693-2-6.

Linki zewnętrzne

Dąbie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 917 .
Historia Żydów w Dąbiu. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. na portalu Wirtualny Sztetl

[1] Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe 2014. Państwowa Komisja Wyborcza, 2014-12-01. [dostęp 2014-12-01]. (pol.).

[populacja-2] w oparciu o dane GUS.

[3] Sławomir Jóźwiak, Krzysztof Kwiatkowski, Adam Szweda, Sobiesław Szybkowski, Wojna Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409–1411, Muzeum Zamkowe w Malborku, Malbork 2010, ISBN 978-83-60518-33-5, s. 173.

[4] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 26–27.

[5] Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 66.

[6] Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 89.

[7] Najmniejsze gminy w Wielkopolsce. Nie uwierzycie, ile mają mieszkańców!

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Miasta na prawach powiatu	Kalisz Konin Leszno Poznań
Miasta powiatowe	Chodzież Czarnków Gniezno Gostyń Grodzisk Wielkopolski Jarocin Kępno Koło Kościan Krotoszyn Międzychód Nowy Tomyśl Oborniki Ostrów Wielkopolski Ostrzeszów Piła Pleszew Rawicz Słupca Szamotuły Śrem Środa Wielkopolska Turek Wągrowiec Wolsztyn Września Złotów
Miasta gminne	Bojanowo Borek Wielkopolski Budzyń Buk Chocz Czempiń Czerniejewo Dąbie Dobra Dobrzyca Dolsk Golina Gołańcz Grabów nad Prosną Jaraczewo Jastrowie Jutrosin Kaczory Kleczew Kłecko Kłodawa Kobylin Kostrzyn Koźmin Wielkopolski Koźminek Kórnik Krajenka Krobia Krzywiń Krzyż Wielkopolski Książ Wielkopolski Luboń Lwówek Łobżenica Margonin Miejska Górka Miłosław Mikstat Mosina Murowana Goślina Nekla Nowe Skalmierzyce Obrzycko Odolanów Okonek Opalenica Opatówek Osieczna Ostroróg Pniewy Pobiedziska Pogorzela Poniec Przedecz Puszczykowo Pyzdry Rakoniewice Raszków Rogoźno Rydzyna Rychwał Sieraków Skoki Sompolno Stawiszyn Stęszew Sulmierzyce Swarzędz Szamocin Ślesin Śmigiel Trzcianka Trzemeszno Tuliszków Ujście Wieleń Wielichowo Witkowo Wronki Wyrzysk Wysoka Zagórów Zbąszyń Zduny Żerków

Siedziba gminy	Dąbie
Wsie	Augustynów Baranowiec Bród Chełmno Chełmno-Parcele Chruścin Cichmiana Domanin Gaj Grabina Mała Grabina Wielka Karszew Krzewo Krzykosy Kupinin Ladorudz Lisice Lutomirów Majdany Rośle Duże Rzuchów Sobótka Tarnówka Tarnówka Wiesiołowska Wiesiołów Zalesie-Kolonia
Integralne części wsi	Bór Chełmno (Ladorudz) Chełmno Poduchowne Chełmno-Dół Chełmno-Kolonia Chełmno-Parcele (Ladorudz) Cichmiana Dolna Cichmiana Górna Dąbie nad Nerem Dąbskie Holendry Dębina Grabina Holendry Chwalborskie Janina Krzewo-Folwark Łabędź Ladorudz-Kolonia Łusie Mała Tarnówka Mrowisko Nasierdzie Nowe Krzewo Ojców Oszczywilk Pieńki Rośle Małe Tarnówka Ucząstkowa Walentynów Zagaj Zalaski Zalesie Małe

Miasta	Dąbie Kłodawa Koło Przedecz
Byłe miasta	Brdów Grzegorzew Babiak
Gminy miejskie	Koło
Gminy miejsko-wiejskie	Dąbie Kłodawa Przedecz
Gminy wiejskie	Babiak Chodów Grzegorzew Koło Kościelec Olszówka Osiek Mały

Przynależność wojewódzka	gubernia kaliska (1867–1915) woj. łódzkie (II RP) (1919–38) woj. poznańskie (II RP) (1938–39) woj. poznańskie (1945–75)
Miasta	Babiak (do 1870) Brdów (do 1870) Brudzew (do 1870) Dąbie Grzegorzew (do 1870) Izbica (Kujawska) (do 1870 i od 1973) Kłodawa (do 1870 i od 1925) Koło Sompolno (do 1870 i od 1973)
Osiedla (1954–72)	Izbica Kujawska (od 1958) Sompolno (od 1958)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Babiak (od 1973) Brudzew (do 1939 →) Budzisław (do 1954) Chełmno (do 1954) Czołowo (do 1954) Dąbie (od 1973) Drzewce (do 1954) Grzegorzew (od 1973) Izbica (Kujawska) (od 1870) Karszew (do 1954) Kłodawa Kłodawa (191?–2[5?]) Koło (od 1973) Kościelec Koźmin (do 1939) Krzykosy (do 1954) Lubotyń (do 1954) Lubstów (do 1874) Olszówka (od 1973) Osiek Mały (od 1973) Piotrkowice (do 1922 →) Sompolno (od 1874) Zagrodnica (do 1870)
Gromady (1954–72)	Babiak (1954–72) Bierzwienna Długa (1954–59) Błenna (1954–71) Bogusławice (1954–71) Boguszyniec (1954–58) Borysławice Kościelne (1954–71) Brdów (1954–71) Budzisław Stary (1954–61) Bylice Kolonia (1954–61) Chełmno (1954–72) Chruścin (1954–57) Dębina (1954–59) Dęby Szlacheckie (1954–59) Drzewce (1954–71) Dzierawy (1954–57) Grzegorzew (1954–72) Izbica Kujawska (osada) (1954–57) Izbica Kujawska (1954–72) Karszew (1954–59) Kiejsze (1954–61) Kłodawa (1960–72) Koło (1958–72) Kościelec (1954–72) Luboniek (1954–59) Lubstów (1954–71) Łuczywno (1954–59) Marianowo (1954–59) Mąkolno (1959–71) Mchówek (1954–59) Mieczysławowo (1954–61) Olszówka (1954–72) Osiek Mały (1960–72) Osiek Wielki (1954–71) Pomarzany Fabryczne (1954–71) Powiercie (1954–57) Przystronie (1954–58) Ruszków I (1954–61) Sokołówek (1954–59) Sompolno (1954–57) Sompolno (1971–72) Trzęśniew (1954–61) Umień (1954–61) Wiesiołów (1954–72) Wólka Komorowska (1954–57) Wrząca Wielka (1954–72) Zakrzewek (1954–58)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne