Dąbrówka Kościelna (województwo podlaskie)
| Artykuł | 52°51′15″N 22°34′37″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 52°51'23"N, 22°34'58"E |
| - błąd | 2042 m |
| Odległość | 6 m |
| wieś | |
 Drewniana dzwonnica z 1786 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna | 86 |
| Kod pocztowy | 18-210[3] |
| Tablice rejestracyjne | BWM |
| SIMC | 0407227[4] |
Położenie na mapie gminy Szepietowo _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Szepietowo") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  | |
 52°51′15″N 22°34′37″E/52,854167 22,576944 | |
Dąbrówka Kościelna – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Szepietowo[4][5]. Przez miejscowość przepływa Mianka, rzeka dorzecza Bugu.
Miejscowość jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej św. Anny, należącej do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Szepietowo. W pobliżu znajduje się cmentarz parafialny.
Historia
Historia wsi
Wieś założona w wieku XV przez Woynów herbu Pierzchała (inne źródła Ślepowron). Zwana pierwotnie Wojny-Dąbrówka, jak również Dąbrówka Mniejsza lub Mała. Jedna z kilku wsi okolicy szlacheckiej o nazwie Wojny[6].
Ignacy Kapica Milewski podaje dobra Woyny herbu Trąby w ziemi bielskiej składają się z kilku wsi: Woyny Dąbrowka mniejsza kościelna, Woyny Skwarki; Woyny Izdebnik, Woyny Piecki, Woyny Pogorzel Zagroby, Woyny stare Jakubowięta, Woyny Stanisławowięta Szubicz albo Szuby, Woyny Bakalarze, Woyny Królewięta albo Króle, Woyny Jakubowięta Krupy, Woyny Piotrosze, Woyny Wawrzyńce[7]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich podaje, iż w XVI w. zwana, jako Wojny Dąbrówka[8].
W roku 1622 król Jan Kazimierz wystawił przywilej na organizowanie dwóch jarmarków[6].
W 1827 r. Dąbrówka znajdowała się w województwie augustowskim obwodzie łomżyńskim, powiecie tykocińskim, parafii Dąbrówka. Była to własność prywatna licząca 14 domów i 91 mieszkańców[9].
W 1880 r. Dąbrówka Kościelna wieś szlachecka i Dąbrówka Mała, wieś włościańska w pow. mazowieckim gm. Szepietowo, par. Dąbrówka. Posiada kościół parafialny, szkołę, dom schronienia dla starców i kalek. Kościół paraf. erygowali w roku 1529 bracia Wojno. Kościół drewniany wystawiony w roku 1755. Parafia dekanatu mazowieckiego liczy 2020 dusz. Folw. Dąbrówka kościelna z wsią t. n. rozl. wynosi m. 316 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 256, łąk m. 27. lasu m. 14, nieużytki i lace m. 19; wieś Dąbrówka kościelna osada 18, grunt m.110[10].
W 1901 r. Dąbrówka Kościelna, wieś, folwark, szkoła kościół w guberni łomżyńskiej, powiat mazowiecki, gmina Szepietowo, parafia Dąbrówka, okręg sądowy III Mazowieck, poczta – telegraf w Szepietowie, najbliższa stacja kolei – Szepietowo Warszawsko-Petersburska. Odległość od miasta powiatowego – 9 km, od poczty, telegrafu, kolei – 2 km[11].
_-_Remiza_stra%c5%bcacka.jpg)
W 1921 r. wyszczególniono:
- wieś Dąbrówka Kościelna. Było tu 65 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym i 1 inny zamieszkały oraz 397. mieszkańców (181. mężczyzn i 216 kobiet). Narodowość polską podało 336 osób, 55 żydowską, a 6 inną
- folwark Dąbrówka Kościelna, gdzie naliczono 3 budynki z przeznaczeniem mieszkalnym oraz 59. mieszkańców (26. mężczyzn i 33 kobiety). Narodowość polską podały 53 osoby, a białoruską 6[12].
W latach 1954-1972 miejscowość wchodziła w skład Gromady Dąbrówka Kościelna[13]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Według stanu ludności z 31 grudnia 2011 r. w Dąbrówce Kościelnej mieszkało 379 osób[14].
Historia kościoła
Pierwszy, znany z dokumentów kościół wzmiankowany w latach 1514-1518. Kolejny, drewniany, fundowany i uposażony przez braci Abrahama, Jakuba, Marcina i Piotra Woynów oraz Piotra Szepietowskiego. Spalony w czasie wojen szwedzkich. W jego miejsce została wybudowana kaplica.
Od 1650 funkcjonuje altaria Matki Boskiej Szkaplerznej, uposażona przez Jana Skiwskiego, pisarza grodzkiego brańskiego, wraz z żoną, Reginą z Woynów. W 1679 założenie bractwa św. Anny. W latach 1685-1689 Szymon Woyno ufundował altarię św. Józefa.
Kolejny drewniany kościół wzniesiony w roku 1755 przez Walentego Sienickiego, pisarza grodzkiego brańskiego i współkolatorów. Rozebrany w roku 1873.
Obecny, murowany, neoklasycystyczny kościół parafialny pod wezwaniem św. Anny wzniesiony w roku 1875 według projektu Marconiego, z poprawkami Stanisława Kucharzewskiego, budowniczego powiatowego w Wysokiem Mazowieckiem. Wystawiony z fundacji Aleksandra Kierznowskiego herbu Pobóg, właściciela Szepietowa-Wawrzyńców, staraniem proboszcza ks. Jana Krassowskiego[6].
Nieopodal kościoła znajduje się cmentarz parafialny. Obecnie istnieje możliwość skorzystania z wyszukiwarki osób zmarłych, pochowanych na cmentarzu[15].
Szkoła
W 1922 roku 4. klasowa szkoła powszechna, liczyła 142. uczniów. W 1923 r. 3. klasowa, liczyła 145. uczniów, 1924-124., 1925-134., 1926-160. W 1930 4. klasowa, liczyła 226. uczniów, 1935-280.
Nauczyciele: 1925 Ciechanowska Aniela, 1927 - Maleszewska Jadwiga, 1930 Zappona Aniela, 1941 - Jabłońska Helena, Osińska Irena, Wojciechowski Antoni, Wojciechowski Stanisław, Wroński Jan[16].
Obiekty zabytkowe
_-_Pomnik_Or%c5%82a_Bia%c5%82ego_2.jpg)
- zespół kościoła parafialnego pw. św. Anny:
- murowany kościół parafialny pw. św. Anny z 1875 r.
- dzwonnica drewniana z 1786 r. wzniesiona sumptem Macieja Woyno, dzwon z 1654
- murowana kaplica PM Loretańskiej z początku XIX w.
- kostnica, początek XX w.[17]
- murowana plebania wybudowana po roku 1882[6]
- brama i ogrodzenie kościoła z końca XIX w.
- cmentarz przykościelny:
- pomnik POW (1914-1918-1920) z 1936 r.
- krzyż z 1. połowy XIX w.
- drewniany dom z lat 30. XX w.
- kolportaż strażacki, murowany, 1936 r.[19]
- remiza murowana z 1930
- mleczarnia murowana (współcześnie zlewnia mleka) z końca lat 20. XX w.
- murowany młyn motorowo-elektryczny z 1921[17]
Organizacje pożytku publicznego
- Ochotnicza Straż Pożarna, Dąbrówka Kościelna, ul. Kościelna 10A, 18-210 Szepietowo
Zobacz też
- Dąbrówka Kościelna
Przypisy
- ↑ Wieś Dąbrówka Kościelna w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-01-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 217 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c d Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, str. 33-35
- ↑ Herbarz Ignacego Kapicy Milewskiego (dopełnienie Niesieckiego), wyd. Z. Gloger - Kraków 1870 r. s. 462- 464. dostępny na stronie: Google books. (2012-11-14).
- ↑ Dąbrówka 1(4) D. Kościelna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 396.
- ↑ Tabella Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności, Tom I. A-Ł. Warszawa 1827 r. s. 92. dostępna na stronie: polona.pl (2012-11-14).
- ↑ Dąbrówka (56) D. kościelna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 935.
- ↑ A. Bobiński, J. M. Bazewicz, Przewodnik po Królestwie Polskiem: zawierający spis alfabetyczny miast, osad, wsi [...] : w 2-ch tomach., Tom I, Warszawa 1901 r. s. 121 (131) dostępny na stronie: Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej. (2012-11-14).
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r., Województwo białostockie, Powiat Wysokie Mazowieckie, Gmina Szepietowo. Warszawa 1924 r. str. 114.
- ↑ W. Jemielity, Podziały administracyjne powiatów wysokomazowieckiego i łapskiego w latach 1919 –1990 z Studia Łomżyńskie, tom VII. Łomża 1996 r. str. 108-109.
- ↑ Urząd Miejski w Szepietowie – stan ludności z 31.12.2011 r. (bez pobytów czasowych).
- ↑ Wyszukiwarka osób zmarłych
- ↑ W. Jemielity, Szkoły powszechne w województwie białostockim w latach 1919-1939, Łomża, 1991, str. 96
- ↑ a b c Załącznik Nr 1 do uchwały Nr III/13/06 Rady Gminy Szepietowo z dnia 28 grudnia 2006 r.
- ↑ Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. groby.radaopwim.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].. (2012-08-12)
- ↑ Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Białymstoku, Zamówienie AD-321/5/Wł/2007
- Siedziba gminy:Szepietowo
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.50 N
- S: 52.17 N
- W: 21.45 E
- E: 24.10 E
Autor:
Mapa powiatu wysokomazowieckiego, Polska
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Trąby
Autor: DagmaraZofia, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Dąbrówka Kościelna k/Szepietowa: dzwonnica, przy kościele par. p.w. św. Anny, drewn., 2 ćw. XIX (zabytek nr rejestr. 60)
Autor: Adam-dalekie-pole, Licencja: CC BY-SA 4.0
Remiza strażacka z 1930 r.
Autor:
Mapa gminy Szepietowo, Polska
Gmina Szepietowo coat of arms
Autor: Adam-dalekie-pole, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnika POW ku chwale poległych osłonięto 30 sierpnia 1936 roku. Rewitalizacja wraz z placem 2017 roku.
Autor: Adam-dalekie-pole, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wzniesiony w 1875 r. wg projektu arch. Leandra (?) Marconiego, z poprawkami wzniesionymi przez arch. Stanisława Kucharzewskiego, ówczesnego budowniczego powiatowego w Wysokiem Mazowieckiem ; budowany z fundacji Aleksandra Kierznowskiego, właściciela majątku Szepietowa Wawrzyńców, staraniem ks. Jana Krassowskiego. Neoklasycy styczny. Murowany z cegły, tynkowany. Elewacją frontową zwrócona na wschód. ( Kałamajska –Saeed M. Katalog Zabytków Sztuki Województwa Łomżyńskiego, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice. Seria Nowa, Tom IX zeszyt 2. Polska Akademia Nauk i Instytut Sztuki, Warszawa 1986 r. s. 33. )