Dąbrówka Polska (Sanok)

Dąbrówka Polska
część miasta
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

sanocki

Miasto

Sanok

SIMC

0953579

Położenie na mapie Sanoka
Mapa konturowa Sanoka, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Dąbrówka Polska”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Dąbrówka Polska”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Dąbrówka Polska”
Ziemia49°34′06″N 22°10′04″E/49,568333 22,167778
Portal Polska

Dąbrówka Polska – część miasta Sanok, dawniej wieś w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim[1], przy drodze krajowej nr 28.

W stanowi zachodnią część dzielnicy Dąbrówka miasta Sanoka.

Historia

Budynek dworski Mniszek-Tchorznickich

Osada powstała w XVI wieku i była zwana początkowo Dąbrówką Niemiecką[2].

Wieś leżała przy trakcie z Sanoka w kierunku na Rymanów pomiędzy Sanokiem a Dąbrówką Ruską.

W XIX wieku do końca życia właścicielem posiadłości tabularnej w Dąbrówce Polskiej i Ruskiej był Jan Tchorznicki (zm. 1868)[3][4][5].

W 1880 wieś liczyła 44 domy i ok. 268 mieszkańców, prawie wyłącznie Polaków, należących do parafii rzymskokatolickiej w Sanoku. Były w niej obszary dworskie (180 morgów) i włościańskie.

Pod koniec XIX wieku właścicielami wsi byli potomkowie Jana Tchorznickiego (jego żoną była Kornelia, z domu Stankiewicz[6], zm. 1885[7]). Na przełomie XIX i XX wieku właścicielem tego terenu był Aleksander Mniszek-Tchorznicki[8][9]. W 1905 Józefa Rylska posiadała we wsi obszar 126,7 ha (w pobliskiej Dąbrówce Ruskiej 12 ha)[10]. W sierpniu 1905 Józefa Rylska zbyła Dąbrówkę Polską i Dąbrówkę Ruską na rzecz Marii Strzelbickiej, z domu Ścibor-Rylskiej, żony Mieczysława Strzelbickiego[11][12][13] (kwota zakupu wyniosła 50 tys. koron[14]). Po śmierci właścicielki dobra odziedziczyły jej dzieci jako małoletni spadkobiercy, zaś jej mąż Mieczysław został zarządcą tychże dóbr[14]. Według stanu z 1911 właścicielami tabularnymi Dąbrówki Polskiej byli St. I. i St. Strzelbiccy, którzy posiadali 124 ha[15].

Na obszarze Dąbrówki Polskiej istniał gaj „Sędziówka”, na którym w 1897 powstało wielofunkcyjne boisko sportowe (teren przekazany przez Józefę Rylską), z którego korzystał Sanocki Klub Sportowy, a jego prezesem był Michał Jorkasch-Koch[16][17].

Do 1939 dzierżawcą majątku w Dąbrówce Polskiej był Piotr Linscheid, trudniący się rolnictwem, który zamieszkał tamże wraz z rodziną (żona Olga i dzieci Ferdynand, Ryszard, Waleria i Helena (1903-1942)[18][19][20][21].

U kresu II wojny światowej wraz z nadejściem frontu wschodniego na początku sierpnia 1944 trwały walki niemiecko-radzieckie, w wyniku których doszło do zniszczeń na Dąbrówce[22]. Po nastaniu władzy komunistycznej anonsowano przymusowe wysiedlenie ludności wsi, zaś w obawie przed tym na początku września 1944 samowolnie wyjechało 73 rodziny (80 zostało)[23]. Do początku grudnia 1944 dokonano administracyjnego podziału ziem we wsi wraz z rozdziałem między mieszkańców[24]. We wrześniu 1946 w Dąbrówce Polskiej powstało Państwowe Gimnazjum Męskie i Liceum Gospodarstwa Wiejskiego[25].

15 października 1948 wsie Dąbrówka Polska i Dąbrówka Ruska zostały połączone w jedną wieś Dąbrówkę[26][27]. Uchwałą Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z 1 stycznia 1962 roku wieś przyłączono do miasta Sanoka i od tego czasu stanowi dzielnicę Dąbrówka[28][29].

Na terenie byłej wsi Dąbrówka Polska istnieje zachowany zespół pałacowo-parkowy Rylskich i Tchorznickich.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 sierpnia 2022
  2. ↑ Adam Fastnacht: Zarys dziejów Sanoka. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 18.
  3. ↑ Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 42, 192.
  4. ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Lwów: 1868, s. 41, 193.
  5. ↑ Monarchya austriacka. Sprawy krajowe. „Gazeta Lwowska”. Nr 167, s. 1, 23 lipca 1852. 
  6. ↑ Historia rodziny Mniszek Tchorznickich. dir.icm.edu.pl. [dostęp 2014-11-03].
  7. ↑ Kronika. „Echo z nad Sanu”. Nr 23, s. 3, 4 października 1885. 
  8. ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 405.
  9. ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 164, 215. ISBN 83-909787-0-9.
  10. ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
  11. ↑ Kronika. Zmiany własności. „Gazeta Lwowska”. Nr 194, s. 4, 26 sierpnia 1905. 
  12. ↑ Według Mieczysława Strzelbickiego doszło do tego jeszcze w 1904. Nieprostujące sprostowanie. „Gazeta Sanocka”. Nr 220, s. 4, 5 kwietnia 1908. 
  13. ↑ Według Stefanii Skwarczyńskiej dobra w Dąbrówce Polskiej zostały odziedziczone przez Marię Strzelbicką. Stefania Skwarczyńska. U źródeł autobiografii naukowej. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”. Tom 32, nr 2, s. 279, 32/2 (1987). 
  14. ↑ a b Nieprostujące sprostowanie. „Gazeta Sanocka”. Nr 220, s. 4, 5 kwietnia 1908. 
  15. ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 4.
  16. ↑ Okręg IV. przemyski. Sanok. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. Nr 9, s. 105, 1897. 
  17. ↑ Samobójstwo. „Kurjer Lwowski”. Nr 317, s. 4, 15 listopada 1904. 
  18. ↑ 106. Komunikat. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 14, s. 170, 15 lipca 1939. 
  19. ↑ Spis Abonentów sieci telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1938 r.. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo „Polska Poczta, Telegraf i Telefon”, 1938, s. 622.
  20. ↑ Książka telefoniczna. 1939. s. 706. [dostęp 2015-05-26].
  21. ↑ Jolanta Ziobro. Dąb dla porucznika Ryszarda. „Tygodnik Sanocki”. Nr 30 (1129), s. 6, 2 sierpnia 2013. 
  22. ↑ Burnatowski 1993 ↓, s. 19.
  23. ↑ Burnatowski 1993 ↓, s. 24.
  24. ↑ Burnatowski 1993 ↓, s. 32.
  25. ↑ Nowe Gimnazjum Gospodarstwa Wiejskiego. „Dziennik Rzeszowski”. Nr 219, s. 3, 26 września 1946. 
  26. ↑ Rzeszowski Dziennik Wojewódzki. R.5, nr 8 (15 października 1948) = 27, poz. 95
  27. ↑ Ks. Antoni Szypuła. 25 lat Parafii Rzymsko - Katolickiej w Sanoku - Dąbrówce (fragmenty). „Tygodnik Sanocki”. Nr 22, s. 10, 16 października 1991. 
  28. ↑ Dz.U. z 1961 r. nr 46, poz. 249
  29. ↑ Królowie, włościanie i mieszczanie czyli wycieczka pierwsza po dawnym i współczesnym Sanoku. powiatsanok.nazwa.pl. [dostęp 2014-10-27]. (pdf) s. 16.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Mniszek-Tchorznicki manor house in Sanok (Dąbrówka) north 1.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dwór Mniszek-Tchorznickich w dzielnicy Dąbrówka w Sanoku
Powiat sanocki location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Sanok location map.png
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: ODbL
OpenStreepMap location map of Sanok, Poland:
  • top = 49.5905
  • bottom = 49.5234
  • left = 22.1468
  • right = 22.2844