Dąbrowa (powiat mogileński)
Artykuł | 52°44′41″N 17°56′40″E |
---|---|
- błąd | 38 m |
WD | 52°44'46"N, 17°56'40"E |
- błąd | 38 m |
Odległość | 163 m |
wieś | |
Kościół pw. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (III 2011) | 1082[1] |
Strefa numeracyjna | 52 |
Kod pocztowy | 88-306[2] |
Tablice rejestracyjne | CMG |
SIMC | 0083606 |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
52°44′41″N 17°56′40″E/52,744722 17,944444 |
Dąbrowa (niem. Kaisersfelde) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w obrębie regionu historyczno-etnograficznego zwanego Pałukami.
Podział administracyjny
Wieś jest siedzibą gminy Dąbrowa.
Demografia
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1082 mieszkańców[1]. Jest największą co do wielkości miejscowością gminy Dąbrowa.
Położenie
Niegdyś przebiegała przez nią, nieczynna obecnie, trasa linii kolejowej (Mogilno-Dąbrowa-Barcin). Główne ulice wsi to: Mogileńska, Bydgoska, Kasztanowa, Szkolna, Dworcowa.
Współczesność
W Dąbrowie obecnie znajdują się:
- instytucje państwowe: urząd gminy, dwa ośrodki zdrowia, poczta, szkoła podstawowa
- obiekty sportowe: hala widowiskowo-sportowa (300 miejsc siedzących) oraz Stadion Olimpijski Gminnego Ludowego Zespołu Sportowego Olimpia Dąbrowa (1000 miejsc, w tym około 100 siedzących)
- kościół pw. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski (dawniej drugi kościół ewangelicki pochodzący z 1912 roku)
W Dąbrowie znajduje się nieużytkowany obecnie dawny kościół ewangelicki z 1845 roku.
Pomniki przyrody
W parku wiejskim rośnie klon o obwodzie pnia 380 cm.[3]
Historia
To wieś gminna położona 10,5 km na północ od Mogilna, przy szosie do Bydgoszczy. Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z roku 1357, czytamy w niej o Dąbrowie jako własności Nałęczów z Chomiąży. Pierwotne znaczenie słowa Dąbrowa ma odniesienie do lasu, gaju. Najstarszą znaną nazwę miejscowości znajdujemy w dokumencie Kazimierza Wielkiego. Pojawia się tam Dambrova. Z czasem nazwa zmienia się na Dąbrowo, by ostatecznie w 2. połowie XIX wieku przyjąć brzmienie Dąbrowa. W czasach zaborów zaborca pruski w ramach germanizacji wprowadził urzędową niemiecką nazwę dla Dąbrowy – Kaisersfelde (Cesarskie Pole). Arcybiskup gnieźnieński Jan Łaski w dziele „Liber beneficjorum” napisanym w roku 1521 wymienia Dąbrowę jako wieś należącą do parafii Parlin. Z dokumentu tego dowiadujemy się, że przed rokiem 1521 kmiecie z Dąbrowy w ramach dziesięciny mieli obowiązek tzw. dziesięciny ręcznej, czyli swego rodzaju pańszczyzny wykonywanej na polecenie plebana.
Na przełomie XVI/XVII stulecia Dąbrowę dotknął regres ekonomiczny. Przed rokiem 1630 została tu założona osada olęderska, jedna z pierwszych w Wielkopolsce. Ówczesny właściciel wsi zawarł umowę z przybyłymi na te ziemie osadnikami olęderskimi na zagospodarowanie łanów opuszczonych i pozyskanie nowych gruntów pod uprawę. W czasie wojny polsko-szwedzkiej zwanej potopem (1655–1656) i wojny północnej (1720-1721) ziemię dąbrowską dotknęły przemarsze wojsk, kontrybucje, gwałty wojenne i zdziesiątkowanie zarazami.
W roku 1774 Dąbrowę włączono do państwa pruskiego. W latach 1775–1778 władze Okręgu Noteckiego, realizując politykę króla Fryderyka II Wilhelma, osadziły tu przybyszów z zachodu (kolonistów niemieckich). W roku 1835 spłonął kościół, a w roku 1844 mieszkańcy Dąbrowy i okolicznych wsi wybudowali murowany zbór ewangelicki. W latach 1853–1867 wybudowano drogę bitą z Bydgoszczy do Wylatowa przez Dąbrowę, co miało wpływ na ożywienie gospodarcze na tym terenie. Oddano również do użytku urząd pocztowy z telegrafem. Przed rokiem 1880 Dąbrowę zamieszkiwało 49 Polaków i 216 Niemców. Na początku XX wieku pobudowano w niej mleczarnię.
Tuż po odzyskaniu niepodległości w styczniu 1919 r. plutony powstańcze rozbroiły kolonistów niemieckich, m.in. w Dąbrowie. Te wydarzenia, jak i obowiązek przyjęcia obywatelstwa polskiego przez Niemców, spowodowały duży ubytek ludności niemieckiej. Właścicielem wsi byli Cylwikowscy, później majątek przeszedł w ręce niemieckie i po I wojnie światowej został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Kościoły i parafie
Kościół zbudowany przez protestantów niemieckich jako drugi we wsi jest budowlą murowaną z cegły czerwonej, jednonawową, posiada wieżę z zegarem. Oddany był do użytku 19 września 1912. We wnętrzu znajdują się: obraz Chrystusa Siewcy z początku XX w., zegar wieżowy z mechanizmem, dzwon, witraże z atrybutami wiary protestanckiej oraz 19-głosowe organy piszczałkowe autorstwa Paula Voelknera z Bydgoszczy. Świątynia może pomieścić około 1000 osób. Po II wojnie światowej został przekazany do użytkowania przez parafię rzymskokatolicką pw. św. Wawrzyńca w Parlinie. Na mocy dekretu Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie z 12 stycznia 1946 poświęcenia świątyni dokonał ks. Michalski w obecności dziekana żnińskiego ks. Mrugasa, starosty mogileńskiego p. Gabisia oraz licznie zgromadzonych parafian. Przy poświęceniu kościół otrzymał tytuł Najświętszej Marii Panny Królowej Polski.
W Dąbrowie znajduje się jeszcze jeden kościół zbudowany przez protestantów w roku 1845, obecnie niezagospodarowany.
Sport
W gminie funkcjonuje 2 kluby piłkarskie:
- Gminny Ludowy Zespół Sportowy Olimpia Dąbrowa (zał. 1994 r., od sezonu 2007/2008 gra w B klasie, grupa Bydgoszcz IV)
- Promień Szczepanowo (od sezonu 2002/2003 gra w B klasie, grupa Bydgoszcz IV)[4]
Urodzeni w Dąbrowie
- Stanisław Przybysz (ur. 27 września 1903, zm. 20 maja 1978 w Krakowie) – polski urzędnik administracji państwowej i samorządowej, burmistrz Chełmna, wicewojewoda krakowski.
Przypisy
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 210 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Daniel Grochal: Gmina Dąbrowa - pomniki przyrody. Gmina Dąbrowa, 2011-03-03. [dostęp 2016-03-19].
- ↑ portal 90minut.pl
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Mogilno County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 52.85 N
- S: 52.47 N
- W: 17.77 E
- E: 18.37 E
Kościół pw. NMP Królowej Polski we wsi Dąbrowa, woj. kujawsko-pomorskie, pow. mogileński.
Autor:
Mapa gminy Dąbrowa, Polska