Dębica (stacja kolejowa)

Dębica

Dworzec przed remontem
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Dębica
Zarządca	PKP (dworzec) PKP Polskie Linie Kolejowe (stacja)
Data otwarcia	1856
Poprzednie nazwy	Dembica, Debica
Dane techniczne
Liczba peronów	2
Liczba krawędzi peronowych	4
Kasy	2
Linie kolejowe
25 Łódź Kaliska – Dębica 91 Kraków Główny – Medyka
Położenie na mapie Dębicy Dębica
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dębica
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Dębica
Położenie na mapie powiatu dębickiego Dębica
50°03′15″N 21°24′18″E/50,054167 21,405000
Portal Transport szynowy

Dębica – węzłowa stacja kolejowa w Dębicy, w województwie podkarpackim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego^[1]. Obsługiwana jest z nastawni „Db” za pomocą komputerowych urządzeń sterowania ruchem kolejowym. Stacja ma 2 wyspowe perony.

W roku 2018 stacja obsługiwała ok. 1500 pasażerów na dobę^[2].

Historia

Starania o budowę kolei żelaznej z Krakowa przez Dębicę do Lwowa rozpoczęły się już w 1837, ale z uwagi na brak finansów robót nie rozpoczęto do 1850. Uprzywilejowana Kolej Żelazna Północna Cesarza Ferdynanda rozpoczęła przygotowania do budowy linii, a do 1853 zbudowany został odcinek Dębica – Bochnia. Nie był on jednak użytkowany, dopiero w 1854 rozpoczęto budowę brakującego odcinka Bochnia – Kraków. 15 października 1855. przyjechał do Dębicy pierwszy pociąg, oficjalne otwarcie nastąpiło dopiero 20 lutego 1856. Kursowały wtedy dwa pociągi dziennie. Z Dębicy do Krakowa jechało się 4 h 10 min., a do Wiednia 19 h 10 min.

W 1857 Towarzystwo Uprzywilejowanej Galicyjskiej Kolei Żelaznej Karola Ludwika przejęło od Kolei Północnej linię z Krakowa do Dębicy i kontynuowało budowę torów: w 1858 oddano do użytku odcinek do Rzeszowa, a w 1861 pociągi dojeżdżały już do Lwowa. W 1887 otwarto linię kolejową do Rozwadowa (obecnie dzielnica Stalowej Woli) z odgałęzieniem do Nadbrzezia (obecnie stacja Sandomierz). Dębica stała się stacją węzłową.

W 1887 uzyskana została zgoda rządu austriackiego na budowę linii kolejowej z Dębicy do Jasła, niestety do budowy tej linii nigdy nie doszło. W 1888 otwarto drugi tor do Krakowa, a wkrótce zbudowany został też drugi tor w stronę Rzeszowa. W 1892 koleje należące do Towarzystwa Uprzywilejowanej Galicyjskiej Kolei Żelaznej Karola Ludwika przeszły na własność państwa, a stacja w Dębicy aż do 1918 podlegała pod krakowski okręg C.K. Austriackich Kolei Państwowych.

W latach II wojny światowej węzeł w Dębicy został gruntownie przebudowany. Rozbudowano stacje Dębica i Dębica Towarowa, wybudowano nowy posterunek odgałęźny Dębica Wschodnia z łącznicą omijającą Dębicę od wschodu oraz nową parowozownię. Ważnym momentem była też elektryfikacja - 25 maja 1963 wjechał do Dębicy pierwszy pociąg elektryczny^[3].

W 2011 rozpoczęto modernizację linii nr 91 na odcinku Kraków-Rzeszów. Zakres prac objął też gruntowną przebudowę stacji w Dębicy - uruchomione zostały nowoczesne urządzenia sterowania ruchem kolejowym, powstał nowy układ torowy, perony (zlikwidowano jeden peron^[4]) oraz przejścia podziemne^[5]. W 2016 oddano do użytku wyremontowany budynek dworca, który zyskał całkiem nowy wygląd. Urząd Miasta uruchomił w nim punkt informacyjny, 1 marca 2019 roku rozpoczęto remont linii nr 25 na odcinku Mielec-Dębica^[6]. Po zakończeniu remontu na linii nr 25 wznowiono ruch pociągów towarowych 1 września 2020 roku na odcinku Mielec-Kochanówka Pustków i 13 czerwca 2021 roku na odcinku Kochanówka Pustków-Dębica^[7][8][9]. 1 września 2021 roku, po 12-letniej przerwie został wznowiony ruch pociągów pasażerskich na linii kolejowej z Dębicy do Mielca^[10][11].

Architektura

Zabytkowa wieża ciśnień

Początkowo budynki stacyjne były drewniane. W latach 1863–1867 wybudowany został murowany dworzec, w kolejnych latach infrastruktura była rozbudowywana o kolejne murowane budynki. W latach 60. XX wieku zabytkowy dworzec został przebudowany i stracił zupełnie swą pierwotną architektoniczną formę.

W styczniu 2015 rozpoczął się generalny remont głównego budynku dworca. Zakres prac objął głównie wnętrze: przy poczekalni zlokalizowano teraz toalety, kasy oraz część usługowo-gastronomiczną. Wymieniono zostały również okna, drzwi, instalacje wewnętrzne, pokrycia dachowe oraz stropy w skrzydłach budynku. Odnowiona została elewacja budynku – zamiast piaskowca są panele. Przejście pomiędzy budynkiem a pawilonem, w którym mieszczą się toalety, zostało zadaszone. Uporządkowano cały teren wokół dworca oraz utworzono parking z zachodniej strony. W grudniu 2015 część pasażerska został udostępniona ponownie podróżnym^[12].

Pozostałe budynki stacyjne są obecnie opuszczone i powoli niszczeją. Od północnej strony stacji wznosi się zabytkowa wieża ciśnień.

Skomunikowanie

Przystanki komunikacji miejskiej (MKS Dębica) w pobliżu dworca:

• Dworzec PKP – skrzyżowanie ulic Kolejowej i Głowackiego
  • linie autobusowe: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 16
• Słoneczna PKP/Szkolna – skrzyżowanie ulic Słonecznej i Szkolnej
  • linie autobusowe: 6, 7, 9

Obok budynku dworca kolejowego znajdują się również przystanki przewoźników autobusowych oraz postój taksówek.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Dębica w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl

Dębica
Linia 25 Łódź Kaliska – Dębica (323,262 km)
Dębica Towarowa odległość: 1,811 km
Linia 91 Kraków Główny – Medyka (110,654 km)
Grabiny odległość: 4,631 km		Dębica Wschodnia odległość: 2,346 km