Dżügderdemidijn Gürragczaa

Dżügderdemidijn Gürragczaa

Жүгдэрдэмидийн Гүррагчаа

(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0
Data i miejsce urodzenia	5 grudnia 1947 Raszaant, Mongolia
Narodowość	mongolska
Funkcja	mongolski kosmonauta
Łączny czas misji kosmicznych	7d 20h 42m
Misje	Sojuz 39
Stopień wojskowy	generał major
Wyuczony zawód	inżynier lotnictwa
Odznaczenia

Dżügderdemidijn Gürragczaa (Sansar) (mong. Жүгдэрдэмидийн Гүррагчаа; ur. 5 grudnia 1947 w Raszaant) – mongolski kosmonauta, generał-major lotnictwa, pierwszy Mongoł w kosmosie.

Wykształcenie i służba wojskowa

Po ukończeniu w 1966 szkoły średniej rozpoczął naukę w Instytucie Rolnictwa w Ułan Bator. W 1968 został absolwentem tej uczelni i rozpoczął czynną służbę wojskową. Był mechanikiem elektronicznego wyposażenia śmigłowców. W 1971 skierowano go do ZSRR do szkoły młodszych specjalistów lotniczych. Po zakończeniu przeszkolenia kontynuował służbę w armii mongolskiej. Od lipca 1972 był słuchaczem Wojskowej Akademii Sił Powietrznych im. N. E. Żukowskiego. Ukończył ją w 1977. Do momentu zakwalifikowania do lotu w kosmos, Gürragczaa był inżynierem wyposażenia lotniczego w specjalnej eskadrze armii mongolskiej.

Udział w programie Interkosmos

Pod koniec stycznia 1978 był jednym z czterech pilotów wojskowych z Mongolii, którzy zostali skierowani do Moskwy na szczegółowe badania medyczne. Dwa miesiące później Gürragczaa i drugi mongolski kandydat do lotu w kosmos zostali zakwalifikowani do dalszego szkolenia w ramach programu Interkosmos w Centrum Wyszkolenia Kosmonautów im. J. Gagarina w Zwiozdnym gorodoku pod Moskwą. Obaj rozpoczęli specjalistyczne przygotowania w kwietniu 1978. Jesienią sformowano dwie załogi przewidziane do udziału w locie Sojuza 39. Gürragczaa znalazł się w załodze podstawowej z Władimirem Dżanibekowem, a Majdardżawyn Ganzorig w rezerwowej z Władimirem Lachowem. Lot kosmiczny pierwszego kosmonauty z Mongolii rozpoczął się 22 marca 1981. Następnego dnia, 23 marca, Sojuz 39 połączył się ze stacją kosmiczną Salut 6, na której przebywała piąta stała załoga: Władimir Kowalonok i Wiktor Sawinych. Po zrealizowaniu wspólnych prac obejmujących m.in. obserwacje terytorium Mongolii z orbity załoga radziecko-mongolska powróciła na Ziemię 30 marca 1981. Była to ósma załogowa misja realizowana w ramach programu Interkosmos.

Po zakończeniu kariery kosmonauty

Po powrocie do Mongolii w 1981 został zastępcą kierownika wydziału administracyjnego Komitetu Centralnego Mongolskiej Partii Ludowo-Rewolucyjnej. Stanowisko to piastował do 1989. Kierował też Towarzystwem Przyjaźni Mongolsko-Radzieckiej. Stopień generała-majora armii mongolskiej przyznano mu w 1984. Podczas pierwszych demokratycznych wyborów w 1990 kierował centralną komisją wyborczą. W 1997, gdy w Mongolii oficjalnie zezwolono na używanie rodowych nazwisk, Gürragczaa przyjął klanowe nazwisko Sansar, co w języku mongolskim oznacza kosmos. Później był jednym z kierujących narodowym mongolskim programem kosmicznym. Przed objęciem w 2000 stanowiska ministra obrony był szefem sztabu wojsk obrony powietrznej. W 2004 przeszedł na emeryturę. Od 2005 jest delegatem do Wielkiego Churału Państwowego Mongolii z ramienia MPLR. Mieszka w Ułan Bator.

Odznaczenia i nagrody

W 1981 po zakończonym locie otrzymał tytuły: Bohatera Mongolskiej Republiki Ludowej oraz Bohatera Związku Radzieckiego (30 marca 1981) i medal „Złotej Gwiazdy”. Odznaczony został także Orderem Lenina. Został też kawalerem orderu Suche Batora. W 2001 Prezydent Federacji Rosyjskiej przyznał mu Order Przyjaźni. Dekretem prezydenta Federacji Rosyjskiej Dmitrija Miedwiediewa, № 437 z 12 kwietnia 2011, został odznaczony Medalem „Za zasługi w podboju kosmosu”^[1].

Wykaz lotów

Zobacz też

• alfabetyczna lista kosmonautów
• grupy i oddziały kosmonautów
• lista pierwszych kosmonautów według obywatelstwa

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Biogram na stronie Spacefacts (ang.).