Dagen H
Dagen H (dzień H) – dzień, w którym w Szwecji zmieniono organizację ruchu drogowego z lewostronnej na prawostronną. Była to niedziela 3 września 1967, dokładnie o godzinie 5:00 rano. Litera H to skrót szwedzkiego wyrazu Högertrafik, który oznacza „ruch prawostronny”.
Historia
Pierwsze regulacje ruchu drogowego w Szwecji z 1718 roku ustanowiły ruch prawostronny. Nie obowiązywały długo, bo już w 1734 wprowadzono ruch lewostronny, obowiązujący przez następne ponad 230 lat[1].
W 1927, a następnie w późniejszych latach, podejmowano próby zmiany na ruch prawostronny[1].
Decyzja o zmianie organizacji ruchu drogowego została podjęta przez szwedzki parlament 10 maja 1963, stosunkiem głosów 294:50[1]. Była ona jednak bardzo niepopularna wśród obywateli. Wcześniej, w referendum przeprowadzonym 16 października 1955 roku, zdecydowana większość (82,9%) opowiedziała się przeciw takiej zmianie[1]. By przekonać Szwedów, rząd prowadził, przy pomocy psychologów, specjalny program edukacyjny, który trwał 4 lata[1].
Parlament podjął taką decyzję z dwóch powodów:
- we wszystkich krajach sąsiadujących ze Szwecją obowiązywał ruch prawostronny
- większość Szwedów miała importowane samochody z kierownicą po lewej stronie.
Podczas wyprzedzania, przy takim usytuowaniu kierownicy, możliwość sprawdzenia czy z naprzeciwka nie nadjeżdża jakiś pojazd jest mocno ograniczona. To powoduje zwiększone ryzyko poważnych wypadków drogowych.
Przygotowania i przebieg
Jednocześnie wszystkie służby rozpoczęły przygotowania do tej skomplikowanej operacji. Na każdym skrzyżowaniu zamontowano dodatkową sygnalizację świetlną oraz odpowiednie znaki drogowe, które do Dagen H owinięte były czarnym materiałem. Na drogach wymalowano także nowe linie w kolorze białym, które przykryte zostały czarną taśmą. Do Dagen H używano linii w kolorze żółtym. W dniu, w którym nastąpiła zmiana organizacji ruchu, o odpowiedniej godzinie w całym kraju odsłonięto nowe znaki drogowe, zasłaniając jednocześnie stare, które później zlikwidowano. Poza skrzyżowaniami duży problem stanowiły ulice jednokierunkowe, których układ musiał się zmienić wraz ze zmianą organizacji ruchu.
Musiano dokonać też pewnych zmian w organizacji komunikacji zbiorowej – kupiono około tysiąca autobusów z drzwiami po prawej stronie. Ponadto 8 tysięcy starych autobusów dostosowano do ruchu prawostronnego poprzez wmontowanie drzwi z prawej strony. Zlikwidowana została sieć tramwajowa w Helsingborgu oraz znacznie ograniczono sieci w Malmö i w Sztokholmie, pozostawiając jedynie linie podmiejskie. Modyfikacji wymagała również infrastruktura komunikacji zbiorowej – przede wszystkim przebudowy wszystkich przystanków na znajdujące się z prawej strony pojazdów. We wszystkich prywatnych samochodach, nawet w tych mających już kierownicę z lewej strony, trzeba było ustawić przednie światła tak, by po zmianie kierunku ruchu nie oślepiały nadjeżdżających z przodu kierowców.
Na Dagen H wybrano nieprzypadkowo wczesne godziny poranne weekendu, ponieważ wówczas ruch drogowy jest najmniejszy. Dodatkowo wprowadzono zakaz ruchu na drogach między godziną 1:00 a 6:00 rano, poza niezbędnymi w tym czasie przemieszczeniami. W Sztokholmie ograniczenia w poruszaniu się były jeszcze większe, ponieważ ekipy drogowców musiały poprawić więcej skrzyżowań. Ograniczenia ruchu w stolicy dotyczyły okresu od 10:00 w sobotę do 15:00 w niedzielę. Kierowcy poruszający się wówczas po drogach musieli o godzinie 4:50 w niedzielę się zatrzymać i w ciągu 10 minut przejechać na przeciwny pas ruchu. O godzinie 5:00 mogli ruszyć dalej, ale już zgodnie z nowymi zasadami.
Ostatecznie zmiana ruchu z lewostronnego na prawostronny została zakończona powodzeniem. W poniedziałek po dagen H zanotowano jedynie 125 wypadków samochodowych, czyli mniej niż zwykle w ten dzień tygodnia (dotychczas było to od 130 do 198 wypadków). Nie zanotowano żadnego śmiertelnego wypadku, który mógłby być spowodowany tą zmianą. Wydaje się jednak, że wielu starszych kierowców zrezygnowało w ogóle z prowadzenia samochodu, gdyż uznało, że nie poradzą sobie z nowymi zasadami ruchu.
Przejście Szwecji na ruch prawostronny w 1967 zapoczątkowało w tym kraju obowiązek używania zewnętrznych świateł samochodowych przez całą dobę. Na początku w ciągu dnia wymagano tylko pozycyjnych, po 10 latach uznano je za niewystarczające i nakazano używania świateł mijania[2].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e Högertrafik (szw.). trafikverket.se, 2010-12-29. [dostęp 2013-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-31)].
- ↑ Kampania społeczna „Wyłącz światła - włącz myślenie”
Media użyte na tej stronie
Stureplan i Stockholm i slutet på 1930-talet. I mitten Holger Bloms "Svampen" från 1937 och i bakgrunden det numera rivna Hôtel Anglais.
en:Kungsgatan, Stockholm staged photo from March to be used in the public information campaign and NOT at the transition from the left to right-hand traffic, 3 September 1967, at. 4:50 in the morning.
Autor: User Damast on sv.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Old swedish road sign used in 1967 to remind drivers about the switch from driving on the left-hand side of the road to the right. The H stands for Högertrafik, the Swedish word for "right-hand traffic"
(c) Jonnie Nord, CC BY-SA 4.0
Advert on the back of one of Stockholms spårvägars (the local bus operator in Stockholm at the time) trolleybuses that says vote no at the election regarding if Sweden should drive on the right or left side. The election took place at October 16, 1955. September 3, 1967 Sweden did go from left hand to right hand driving though the result of the election showed that over 80 % wanted to keep driving on the left side of the road.