Daktylowie

Daktylowie (także Daktyle, gr. Δάκτυλοι Dáktyloi – palce, łac. Dactyli) – bóstwa opiekuńcze lub demony z mitologii greckiej.

W jednej z wersji mitu ich narodziny na górze Ida związane były z postacią Rei, która by ulżyć sobie podczas rodzenia Zeusa, przycisnęła palce do ziemi, dając im tym samym życie – pięć osobników płci męskiej powstało z prawej ręki, a pięć płci żeńskiej z lewej[1]. W innej wersji mitu za ich matkę uznawano nimfę Anchiale, a jako miejsce narodzin wymieniano jaskinie w pobliżu Oaksos[1] bądź opierano na stwierdzeniu, że powstali z piasku rzucanego za siebie przez piastunkę Zeusa uciekającą przed Kronosem[2].

Męscy Daktylowie, określani także jako „prawi Daktylowie”[a][3], o imionach: Herakles, Pajonios, Epimedes, Jazjos i Akesidas[1], byli kowalami i przypisywano im wynalezienie obróbki żelaza[4]. Trzech najstarszych nazywano też Akmon, Damnameneus oraz Kelmis – który podobno został zamieniony w żelazo za to, że obraził Reę. Ich siostry, których imiona okryte były tajemnicą, określane także jako „lewi Daktylowie”[b][3], zajmowały się magią.

Pierwotnie mogli mieć znaczenie falliczne. Łączono ich z kultem Kybele i wywodzono z Frygii lub Krety, a ich liczbę według różnych mitów określano od trzech do dziesięciorga[4].

Uwagi

  1. ↑ W znaczeniu „powstali z palców prawej ręki”.
  2. ↑ „W znaczeniu powstałe z palców lewej ręki”.

Przypisy

  1. ↑ a b c Robert Graves: Mity greckie. Kraków: vis-a-vis etiuda, 2009, s. 163. ISBN 978-83-61516-21-1.
  2. ↑ Daktylowie (pol.). [dostęp 2012-06-02].
  3. ↑ a b Manfred Lurker: Leksykon bóstw i demonów. Warszawa: Bellona, 1999. ISBN 83-11-08910-8.
  4. ↑ a b Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z. Warszawa: PWN, 1983, s. 174. ISBN 83-01-03529-3.