Damaszek

Damaszek
‏دمشق‎
Ilustracja
Flaga
Flaga
Państwo

 Syria

Muhafaza

Miasto Damaszek

Data założenia

XV wiek p.n.e.

Burmistrz

Biszr as-Sabban

Powierzchnia

105 km²

Wysokość

680[1] m n.p.m.

Populacja (2019)
• liczba ludności


2 079 000

Nr kierunkowy

+963 11

Plan Damaszku
Położenie na mapie Syrii
Ziemia33°30′N 36°17′E/33,500000 36,283333
Strona internetowa
Starożytne miasto Damaszek[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
(c) Photo by Yosemite, CC-BY-SA-3.0

Historyczne fortyfikacje w Damaszku
Państwo

 Syria

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

I, II, III, IV, VI

Numer ref.

20

Region[b]

Kraje arabskie

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1979
na 3. sesji

Dokonane zmiany

2011

Obiekt zagrożony

od 2013

Nocna panorama Damaszku
© Vyacheslav Argenberg / http://www.vascoplanet.com/, CC BY 4.0
Meczet Umajjadów w Damaszku
Meczet Umajjadów w Damaszku

Damaszek (arab. ‏دمشق‎ [diˈmaʃq], trl. dmšq, transkr. Dimaszk; aram. ‏ܕܪܡܣܘܩ‎; hebr. ‏דַּמֶּשֶׂק‎) – stolica Syrii położona w południowo-zachodniej części kraju, drugie co do wielkości (po Aleppo) miasto Syrii – 2 079 000 mieszkańców (2019)[2], cała aglomeracja – ponad 2,8 mln mieszkańców (2008)[3]. Położony nad rzeką Barada u podnóża gór Antyliban, na skraju Pustyni Syryjskiej. Ważny ośrodek przemysłowy (przemysł włókienniczy, elektroniczny, maszynowy, spożywczy[3]) i naukowy Syrii, od 1268 siedziba Prawosławnego Patriarchatu Antiochii, także ośrodek handlowy. Aglomeracja Damaszku stanowi wydzieloną jednostkę administracyjną Syrii.

Damaszek jest jednym z najstarszych ciągle zamieszkanych miast na świecie (pierwotnie zasiedlonym w III tysiącleciu p.n.e.), jak również kulturalnym i religijnym centrum orientu. W Syrii nazywany jest Damaszek często Asz-Szam (‏الشام‎), w pozostałych państwach arabskich nazwa ta kojarzona jest bezpośrednio z Syrią, historycznie zaś odnosi się do większego regionu Lewantu.

Historia

Damaszek to jedno z najstarszych miast Bliskiego Wschodu znane już od XV wieku p.n.e. z inskrypcji egipskich. Uważa się je także za jedne z najstarszych nieprzerwanie zamieszkałych miast na świecie (pierwsze ślady osadnictwa pochodzą z III tysiąclecia p.n.e.).

Na przełomie II i I tysiąclecia p.n.e. stolica niezależnego państwa aramejskiego. W 732 p.n.e. Damaszek został zdobyty przez Asyryjczyków[1], potem krótko należał do Babilonii, a następnie dostał się we władanie perskich Achemenidów (był stolicą satrapii). W 330 p.n.e., jak i cała Persja znalazł się w państwie Aleksandra Wielkiego, a w okresie hellenistycznym na zmianę należał najpierw do egipskich Ptolemeuszy zaś następnie do Seleukidów. W 64 p.n.e. wszedł do rzymskiej prowincji Syrii. Po podziale imperium w 395 stał się częścią Bizancjum. W 635 Damaszek zajęli Arabowie. W latach 661–750 był stolicą Umajjadów[3], a po przeniesieniu stolicy pozostał jednym z najważniejszych miast świata arabskiego.

Damaszek, drzeworyt z 1497 r.

W X wieku podbity na krótko przez egipską dynastię Fatymidów, zdobyty następnie przez Turków seldżuckich w 1076. W czasie wypraw krzyżowych wielokrotnie oblegany, pozostał niezdobyty i przekształcił się w centrum oporu przeciw europejskim najeźdźcom, został stolicą Saladyna i dynastii Ajjubidów. W XIII wieku ponownie pod wpływami władców Egiptu, tym razem dynastii mameluckiej. W 1401 miasto zdobyli i zniszczyli Mongołowie pod dowództwem Timura.

W XVI wieku zdobyty przez Turków osmańskich pozostawał w ich rękach do I wojny światowej podczas której został zajęty przez arabskich sojuszników Wielkiej Brytanii. W okresie francuskiego mandatu kolonialnego ośrodek działalności ruchu niepodległościowego[1]. Od 1946 jest stolicą niepodległej Syrii[3].

W swojej historii Damaszek zasłynął z produkcji:

Administracja

Administracyjnie Damaszek stanowi miasto wydzielone, jedną z 14 muhafaz Syrii, która obejmuje również przyległe miasto Al-Jarmuk, występującą pod arabską nazwą Madinat Dimaszk (‏مدينة دمشق‎) lub Muhafazat Madinat Dimaszk (‏محافظة مدينة دمشق‎)[4]. 23 czerwca 2003 polska Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej wprowadziła dla tej jednostki egzonim Damaszek-Miasto[5], a 23 lutego 2011 zmieniła go na Miasto Damaszek[6].

Miasto stanowi też ośrodek administracyjny muhafazy Damaszek.

Transport

35 km na południowy wschód od Damaszku znajduje się Port lotniczy Damaszek, mające regularne połączenia lotnicze z Europą, z innymi krajami Bliskiego Wschodu, Bejrutem i Trypolisem w Libanie oraz Rijadem w Arabii Saudyjskiej. Linia kolejowa prowadzi ze Stambułu w Turcji do Aleppo i z Damaszku do Ammanu w Jordanii. Zbiorcze taksówki zwane “serwisem” oferują połączenia z Damaszku do większości sąsiednich krajów.

Główne linie kolejowe łączą Damaszek z Aleppo, Dajr az-Zaur, Al-Hasaką, Al-Kamiszli i z drugą linią biegnącą wzdłuż wybrzeża.

Architektura

  • Wielki Meczet Umajjadów z 705 – najważniejsza świątynia w Syrii i czwarta co do ważności w świecie muzułmańskim; została przebudowana z bazyliki Św. Jana Chrzciciela. Do tej pory przechowywane są tam relikwie Jana Chrzciciela (czczonego przez muzułmanów jako jednego z proroków). Wyróżnia się trzynawowym korpusem głównym, na którym zachowały się resztki mozaiki z VIII w. Posiada rozległy dziedziniec otoczony arkadami i trzy minarety.
  • Cytadela z XIV wieku.
  • Mauzoleum Saladyna z 1193.
  • Bazar – Suk al-Hamidijja.
  • Medresa an-Nuri (XII wiek) na której terenie znajduje się grobowiec Nur ad-Dina, poprzednika Saladyna.
  • Dawna medresa al-Adilijja (druga połowa XII wieku) z grobem sułtana Al-Adila, obecnie mieści oddział Biblioteki Narodowej.
  • Dawna medresa az-Zahirijja (XIII wiek) mieszcząca mauzoleum sułtana Bajbarsa. Charakterystyczny jest portal wejściowy wykonany z czarnego i żółtego kamienia.
  • Pozostałości świątyni Jowisza z III wieku p.n.e.
  • Pałac Azima zbudowany w latach 1749–1752 przez namiestnika Damaszku, Asad Paszę al-Azima, obecnie mieści Muzeum Syryjskiej Sztuki i Tradycji.
  • Maristan Nur ad-Dina z XII wieku.
  • Muzeum Narodowe w Damaszku.
  • Katedra pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny.
  • Kościół Świętego Krzyża.

Miasta partnerskie

Przypisy

  1. a b c А.И. Воропаев i inni, ДАМАСК, Большая российская энциклопедия, 2007 [dostęp 2022-01-10] (ros.).
  2. 2019 Statistical Abstract, Central Bureau of Statistics of Syria.
  3. a b c d Damaszek, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-01-10].
  4. Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata, KSNG [dostęp 2014-09-19].
  5. Zmiany wprowadzone na XII posiedzeniu Komisji (23 czerwca 2003 roku), KSNG [dostęp 2014-09-19].
  6. Zmiany wprowadzone na 58. posiedzeniu Komisji (23 lutego 2011 roku), KSNG [dostęp 2014-09-19].

Bibliografia

  • Magdalena Dobrzańska-Bzowska, Krzysztof Bzowski: Praktyczny przewodnik – Bliski Wschód. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2008, s. 276–298. ISBN 978-83-7513-146-8.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Syria location map3.svg
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Syria. De facto situation.
Flag of Syria.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of India.svg
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Flag of UNESCO.svg
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Syria, Damascus, The Umayyad Mosque.jpg
© Vyacheslav Argenberg / http://www.vascoplanet.com/, CC BY 4.0
Damascus, Syria: The courtyard of the 8th-century Umayyad Mosque. The Umayyad Mosque, located in the old city of Damascus, is one of the largest and oldest mosques in the world. It is considered by some Muslims to be the fourth-holiest place in Islam.
Damascus by night.JPG
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Schedel Damaskus 1497.jpg
View of Damascus in Schedel's World History, woodcut by Michael Wolgemut, printed in the very rare pirated edition of 1497 by Johann Schönsperger in Augsburg. Size: 142 mm x 88 mm.
Damascus citadel001.jpg
(c) Photo by Yosemite, CC-BY-SA-3.0
Damascus Citadel
Flag of Damascus.svg
Autor: Siirski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Flag of Damascus Governorate
Location map Syria Damascus.png
Autor: Dr. Blofeld, Licencja: CC BY-SA 2.0
Map of Damascus

Geographic limits of the map:

  • N: 33.543°
  • S: 33.4885°
  • W: 36.265°
  • E: 36.3281°
w:pl:Licencje Creative Commons
uznanie autorstwana tych samych warunkach
Wolno:
  • dzielić się – kopiować, rozpowszechniać, odtwarzać i wykonywać utwór
  • modyfikować – tworzyć utwory zależne
Na następujących warunkach:
  • uznanie autorstwa – musisz określić autorstwo utworu, podać link do licencji, a także wskazać czy utwór został zmieniony. Możesz to zrobić w każdy rozsądny sposób, o ile nie będzie to sugerować, że licencjodawca popiera Ciebie lub Twoje użycie utworu.
  • na tych samych warunkach – Jeśli zmienia się lub przekształca niniejszy utwór, lub tworzy inny na jego podstawie, można rozpowszechniać powstały w ten sposób nowy utwór tylko na podstawie tej samej lub podobnej licencji.
Umayyad Mosque-Minaret of the Bride.jpg
Autor: Heretiq, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Damascus, Syria - Umayyad Mosque, northern arcade of the courtyard and the Minaret of the Bride.
Dekapol mapka.png
Autor: Nichalp, Abraham, Licencja: CC-BY-SA-3.0
przedstawione miejsce: Dekapol
Damascus coll.jpg
Autor: See above., Licencja: CC BY-SA 3.0
Damascus landmarks