Damdin Suche Bator
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 2 lutego 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 20 lutego 1923 |
| Minister wojny Mongolskiej Republiki Ludowej | |
| Okres | od 11 lipca 1921 |
| Przynależność polityczna | |
| Następca | |
| Głównodowodzący Mongolskiej Armii Ludowej | |
| Okres | od 9 lutego 1921 |
| Przynależność polityczna | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
  | |
Damdin Suche Bator (mong. Дамдины Сүхбаатар; ur. 2 lutego 1893 w Urdze, zm. 20 lutego 1923 tamże) – mongolski dowódca wojskowy i rewolucjonista, znany z umiejętności jeździeckich. Główny dowódca sił mongolskich podczas rewolucji z 1921. Bohater narodowy Mongolii.
Życiorys
Urodził się w Urdze, gdzie uczęszczał do jednej z rosyjskich szkół. W 1911 wstąpił do wojska, z którego został później wydalony za nieposłuszeństwo. W 1917 ponownie wstąpił do armii.
W czasach komunizmu w Mongolii uznawany przez propagandę za głównego bohatera rewolucji. Przypisywano mu także poprowadzenie wojsk Mongolskiej Ludowej Armii Rewolucyjnej do zwycięstwa w wojnie mongolsko-chińskiej i uzyskanie ostatecznej niepodległości Mongolii. Po powstaniu mongolskiego rządu rewolucyjnego został w nim ministrem wojny, będąc też naczelnym dowódcą armii i szefem jej sztabu. W praktyce był również przywódcą partii i kraju, choć nie objął funkcji premiera ani sekretarza generalnego komitetu centralnego. W początkach istnienia partii w marcu 1921 nie był nawet w komitecie centralnym, który jednak miał wówczas dość niską rangę (sekretarz generalny komitetu centralnego był podległy dowódcy armii, czyli Suche Batorowi).
Jesienią 1921 Suche Bator dowodził mongolskimi oddziałami rewolucyjnymi, pomagając Armii Czerwonej rozbić oddziały białogwardzistów i Mongołów generała barona Romana von Ungern-Sternberga. Zmarł prawdopodobnie na złośliwą formę żółtaczki, choć nie wykluczano także otrucia.
Upamiętnienie
- W 1924 stolicę kraju na jego cześć przemianowano na Ułan Bator. Najważniejsza dzielnica mongolskiej stolicy nosi natomiast nazwę Süchbaatar. Centralny plac w mieście od 1921 nosił imię Suche Batora. W 1946 stanął na nim pomnik konny mongolskiego rewolucjonisty[1]. W 2013 zmieniono patrona placu na Czyngis-chana[2]. W 2016 nazwę ponownie zmieniono na plac Suche Batora[3].
- 16 maja 1941 ustanowiono Order Suche Batora. Został on najwyższym odznaczeniem Mongolskiej Republiki Ludowej i jest nim także we współczesnej Mongolii.
- W 1943 na jego cześć nazwano ajmak suchebatorski. W tym samym roku miasto Cagaanereg zmieniono na Suche Bator.
- W latach 1954–2005 szczątki Suche Batora spoczywały w Mauzoleum Suche Batora i Czojbalsana w Ułan Bator. Po zlikwidowaniu mauzoleum szczątki mongolskiego wojskowego zostały przeniesione na cmentarz.
- Jego wizerunek znajdował się na banknotach Mongolskiej Republiki Ludowej o nominałach 3, 5, 10, 20, 25, 50 i 100 tugrików. Damdin Suche Bator jest także obecny na banknotach współczesnej Mongolii, są to nominały 50 i 100 tugrików.
- Inny pomnik konny rewolucjonisty znajduje się w Baruun-Urcie.
Ordery i odznaczenia
- Bohater Mongolskiej Republiki Ludowej
- Order Czerwonego Sztandaru (RFSRR, 10 stycznia 1922)
Galeria
Damdin Suche Bator wraz z żoną
Damdin Suche Bator i Chorlogijn Czojbalsan
Suche Bator siedzący na koniu
Suche Bator na mongolskim znaczku pocztowym z 1932
Monument ustawiony w miejscu narodzin Suche Batora
Pomnik Suche Batora w Ułan Bator
Pomnik konny Suche Batora w Baruun-Urcie
Przypisy
- ↑ Д.Сүхбаатарын хөшөө төв талбайд 90 гаруй жил болсны учир, web.archive.org, 8 stycznia 2015 [dostęp 2020-10-14] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-08].
- ↑ Төв талбайг Чингис хааны нэрээр нэрлэхээр боллоо, GoGo.mn [dostęp 2020-10-14] (mong.).
- ↑ Chinggis Square to become Sukhbaatar Square in Mongolia [dostęp 2020-10-14].
Bibliografia
- Stefan Kojło: Suche Bator. Warszawa: Książka i Wiedza, 1983
Media użyte na tej stronie
Ribbon bar of the Order of the Red Banner. The Soviet Union (USSR).
The Gold Star Medal (Hero of the Mongolian People's Republic).
Damdin Sükhbaatar (left), Vladimir Aleksandrovich Khuva (middle) and Khorloogiin Choibalsan (right), Urga (Ulaanbaatar), 1921.
Mongolia 40m stamp of 1932. Dedicated to the 10th anniversary of the Mongolian Revolution of 1921, they are part of a set of 13 with values of 1, 2, 5, 10, 15, 20, 25, 40 and 50 mung. and 1, 3, 5, and 10 tugriks.
Sukh, ca 1920-1922
(c) Enerelt z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
The honorary monument depicting the birthplace of Damdingyin Sukhbaatar, Amgalan - Ulaanbaatar
Autor: Bgelo777, Licencja: CC BY-SA 4.0
Monument to Sukhbaatar in Ulan Bator
Autor: TravisHellstrom, Licencja: CC BY 3.0
Picture of Sukhbaatar Square in front of the government building of Baruun-Urt, Sukhbaatar