Daniel Wyszogrodzki

Daniel Wyszogrodzki

Pełne imię i nazwisko	Daniel Stanisław Wyszogrodzki
Data i miejsce urodzenia	1960 Warszawa
Zawód, zajęcie	tłumacz, dziennikarz, poeta, redaktor Radia357
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski

Daniel Stanisław^[a] Wyszogrodzki (ur. 1960 w Warszawie^[1]) – polski tłumacz i autor, także dziennikarz muzyczny. Doktor nauk humanistycznych, wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie, członek kapituły Teatralnych Nagród Muzycznych im. Jana Kiepury^[2], kurator Teatru Starego w Lublinie^[3].

Życiorys

Ukończył VIII LO im. Władysława IV w Warszawie, absolwent Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 80. i 90. przebywał czasowo w Nowym Jorku. Współpracował z dwutygodnikiem „Radar” (1985-1987) oraz z miesięcznikami „Magazyn Muzyczny” (1985-1987) i „Tylko Rock” 1991-1993. W latach 1991–2011 związany z wydawaną w Nowym Jorku gazetą „Nowy Dziennik – Polish Daily News” (m.in. jako korespondent krajowy). W latach 1993–1995 korespondent Radia Kolor w Nowym Jorku, współpracownik Programu I Polskiego Radia w latach 2003–2005. Związany z wieloma krajowymi czasopismami muzycznymi i kulturalnymi, m.in. „Machina” (oryginalna), „Muza” (redaktor naczelny w latach 2002–2004) i „Jazz Forum” (od 1998 do chwili obecnej). W latach 2003–2013 współpracował z magazynem „Zwierciadło”, gdzie prowadził dział recenzji płytowych i przeprowadzał wywiady z gwiazdami muzyki, takimi, jak: Anna Netrebko, Cecilia Bartoli, Diana Krall, Norah Jones, Alicia Keys, Youssou N’Dour czy Tomasz Stańko. Prowadzi autorską audycję muzyczną „Godziny satysfakcji” w Radio 357^[4].

Autor książki biograficznej Satysfakcja – The Rolling Stones^[5] (sześć wydań) oraz poetyckich przekładów książek Leonarda Cohena Księga tęsknoty (Book of Longing, Rebis 2006), Księga miłosierdzia (Book of Mercy, Rebis 2017) i Płomień (The Flame, Rebis 2018)^[6].

Jest redaktorem wielu edycji płytowych z archiwaliami polskiej muzyki popularnej (m.in. Złota kolekcja Pomaton EMI), z których seria Świecie nasz – dzieła wszystkie Marka Grechuty (15 CD) otrzymała Nagrodę Muzyczną Fryderyka 2001 w kategorii album roku reedycja/nagranie archiwalne. Na zamówienie Polskiego Radia opracował serię fonograficzną Marek Grechuta – koncerty (2014, 2015).

Przygotował wiele przekładów filmowych na potrzeby telewizji (fabuła i dokument), tłumacząc również filmy muzyczne i musicale, m.in. West Side Story, The Sound Of Music, Żółta łódź podwodna, Ned Kelly, Yentl, filmy Elvisa Presleya. Tłumaczy teksty śpiewających poetów (m.in. Leonard Cohen, Bob Dylan), bardów ludowych(Woody Guthrie) i tradycyjne utwory amerykańskiej muzyki folk.

Jest autorem tekstów piosenek dla Seweryna Krajewskiego^[7], Łukasza Zagrobelnego^[8] i Krzysztofa Krawczyka^[9] (m.in. przebój numer jeden Mój przyjacielu).

Przetłumaczył m.in. różne wydania komiksów z serii „Przygód Tintina” Hergé^[10].

Jest współautorem libretta (wraz z Wojciechem Kępczyńskim) i autorem tekstów piosenek do musicalu Akademia Pana Kleksa (Teatr Muzyczny „Roma”, 2007) z muzyką Andrzeja Korzyńskiego. Teatr Muzyczny „Roma” w Warszawie zrealizował w jego przekładzie musicale: Koty (2004), Taniec wampirów (2005), Upiór w operze (2008), Les Misérables (2010), Aladyn JR (2011), Deszczowa piosenka (2012) oraz Mamma Mia! (2015)^[11].

Dla Teatru Rozrywki w Chorzowie przygotował przekłady musicali Oliver! (2009), Producenci (2009), Sweeney Todd (2012) oraz Niedziela w parku z Georgem (2014)^[12]. Teatr Wielki w Poznaniu zrealizował w jego przekładzie polską prapremierę opery dziecięcej Hansa Krásy Brundibár (2009). Jego tłumaczenia piosenek z repertuaru Janis Joplin wykorzystano w monodramie Moja mama Janis w wykonaniu Jolanty Litwin-Sarzyńskiej (Nova Scena Teatru Muzycznego „Roma”, 2005), a piosenki zespołu Antony and the Johnsons złożyły się na przedstawienie Jesteś moją siostrą zrealizowane na Novej Scenie Teatru Muzycznego Roma (2011). Od września 2016 Teatr Stary w Lublinie prezentuje spektakl Boogie Street według Księgi tęsknoty Leonarda Cohena w tłumaczeniu i adaptacji Daniela Wyszogrodzkiego. Jego kolejne przekłady teatralne to Doktor Żywago (Opera i Filharmonia Podlaska, 2017) i Gorączka sobotniej nocy (Teatr Muzyczny w Gdyni, 2018). Renata Przemyk wydała album Boogie Street z jego przekładami piosenek Leonarda Cohena (Agora, 2017), a Krzysztof Krawczyk płytę Wiecznie młody z przekładami piosenek Boba Dylana (Sony, 2017). Najnowsze przekłady teatralne Daniela Wyszogrodzkiego to Pretty Woman (Teatr Muzyczny w Łodzi, 2021)^[13], Something Rotten (Teatr Muzyczny w Gdyni, 2022)^[14], West Side Story (Opera i Filharmonia Podlaska, 2022)^[15] oraz Tajemniczy ogród (The Secret Garden) z muzyką Lucy Simon.

Od 2015 roku jest wykładowcą Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Pracę doktorską „Stulecie musicalu” obronił w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk pod kierunkiem prof. Anny Nasiłowskiej i prof. Krzysztofa Lipki^[16]. Ukazała się w popularnej wersji książkowej jako Ale musicale! (Wydawnictwo Marginesy, 2018)^[17].

Jest autorem piosenek do musicalu Pora jeziora z muzyką Tomasza Szymusia do libretta Ałbeny Grabowskiej (Filharmonia Warmińsko-Mazurska w Olsztynie, 2021)^[18]. W lipcu 2021 roku ukazała się autobiograficzna powieść Daniela Wyszogrodzkiego Plac Leńskiego (Wydawnictwo Marginesy)^[19].

Musicale

Teatr Muzyczny „Roma” w Warszawie

• Koty (muz. Andrew Lloyd Webber, reż. Wojciech Kępczyński, 2004) – przekład
• Taniec wampirów (muz. Jim Steinman, reż. Cornelius Baltus, 2005) – przekład
• Akademia Pana Kleksa (muz. Andrzej Korzyński, reż. Wojciech Kępczyński, 2007) – libretto (z Wojciechem Kępczyńskim) i słowa piosenek
• Upiór w operze (muz. Andrew Lloyd Webber, reż. Wojciech Kępczyński, 2008) – przekład
• Les Misérables (muz. Claude-Michel Schönberg, reż. Wojciech Kępczyński, 2010) – przekład
• Aladyn JR (muz. Alan Menken, reż. Wojciech Kępczyński, 2011) – przekład
• Deszczowa piosenka (muz. Nacio Herb Brown, reż. Wojciech Kępczyński, 2012) – przekład
• Mamma Mia! (muz. Benny Andersson i Björn Ulvaeus, reż. Wojciech Kępczyński, 2015) – przekład

Teatr Rozrywki w Chorzowie

• Oliver! (muz. Lionel Bart, reż. Magdalena Piekorz, 2009) – przekład
• Producenci (muz. Mel Brooks, reż. Michał Znaniecki, 2009) – przekład
• Sweeney Todd (muz. Stephen Sondheim, reż. Andrzej Bubień, 2012) – przekład
• Niedziela w parku z Georgem (muz. Stephen Sondheim, reż. Andrzej Bubień, 2014) – przekład

Teatr Wielki w Poznaniu

• Brundibar (muz. Hans Krása, reż. Beata Redo-Dobber, 2009) – przekład

Opera i Filharmonia Podlaska

• Doktor Żywago (muz. Lucy Simon, reż. Jakub Szydłowski, 2017) – przekład

Teatr Muzyczny w Gdyni

• Gorączka sobotniej nocy (muz. Bee Gees, reż. Tomasz Dutkiewicz, 2018) – przekład

Filharmonia Warmińsko-Mazurska w Olsztynie

• Pora jeziora (muz. Tomasz Szymuś, reż. Jerzy Jan Połoński) – słowa piosenek

Teatr Muzyczny w Łodzi

• Pretty Woman (muz. i teksty piosenek Bryan Adams i Jim Vallance, reż. Jakub Szydłowski) – przekład

Publikacje książkowe

• Satysfakcja – The Rolling Stones (Wydawnictwo Łódzkie, 1989, Iskry, 1998)
• Satysfakcja – 30 lat The Rolling Stones (BGW, 1993)
• Satysfakcja – The Rolling Stones 1962-2002 (In Rock, 2002)
• Leonard Cohen, Księga tęsknoty (przekład, Rebis, 2006, 2013)
• Satysfakcja – 50 lat The Rolling Stones (In Rock, 2013)
• Leonard Cohen, Księga miłosierdzia (przekład, Rebis, 2017)
• Satysfakcja – Historia The Rolling Stones (In Rock, 2018)
• Leonard Cohen, Płomień (przekład, Rebis, 2018)
• Ale musicale! (Wydawnictwo Marginesy, 2018)
• Plac Leńskiego (powieść, Wydawnictwo Marginesy, 2021)

Wybrane edycje płytowe

Antologie (jako redaktor)

• Skaldowie – Antologia (3 CD, Pomaton EMI, 2000)
• Marek Grechuta – Świecie nasz (15 CD, Pomaton EMI, 2001, rozszerzenie 2005)
• Jacek Kaczmarski – Syn marnotrawny (22 CD, Pomaton EMI, 2004)
• Władimir Wysocki – Wysocki w Paryżu (2 CD, MTJ/Le Chant Du Monde, 2005)
• Seweryn Krajewski – Przemija uroda w nas (9 CD, MTJ, 2005)
• The Best Musicals… Ever! (4 CD, EMI Music Poland, 2009)
• Marek Grechuta – koncerty (6 CD, Polskie Radio, 2015)

Złota kolekcja Pomaton EMI (jako redaktor)

• Marek Grechuta – Dni, których nie znamy (Pomaton EMI, 1999)
• Czesław Niemen – Czas jak rzeka (Pomaton EMI, 2000)
• Skaldowie – Wszystko kwitnie wkoło (Pomaton EMI, 2001)
• Leszek Długosz – Także i ty (Pomaton EMI, 2001)
• Seweryn Krajewski – Pogoda na szczęście (Pomaton EMI, 2001)
• Krzysztof Klenczon – Pożegnanie z gitarą (Pomaton EMI, 2001)
• Stan Borys – Idę drogą nieznaną (Pomaton EMI, 2002)
• Czerwone Gitary – Nie spoczniemy (Pomaton EMI, 2002)
• Trubadurzy – Cóż wiemy o miłości (Pomaton EMI, 2002)
• Gintrowski, Kaczmarski, Łapiński – Pokolenie (Pomaton EMI, 2003)
• Jacek Kaczmarski – Źródło (Pomaton EMI, 2003)
• Różni Wykonawcy – Lata 60-te: Kwiaty we włosach (Pomaton EMI, 2003)
• Różni Wykonawcy – Lata 70-te: Czas relaksu (Pomaton EMI, 2003)
• Marek Grechuta vol. 2 – Gdzieś w nas (Pomaton EMI, 2004)
• Zbigniew Namysłowski – Sprzedaj mnie wiatrowi (2 CD Pomaton EMI, 2004)

Złote płyty

• Daj mi drugie życie – Krawczyk & Bregović (BMG, 2001) – teksty
• Koty – Teatr Muzyczny „Roma” (TM Roma, 2004) – przekład
• Akademia Pana Kleksa – TM „Roma”, 2007 – teksty
• Les Misérables – TM „Roma”, 2011 – przekład
• Deszczowa piosenka – TM „Roma”, 2013 – przekład

Platynowe płyty

• Taniec wampirów – TM „Roma”, 2006 – przekład
• Upiór w operze – TM „Roma”, 2008 – przekład
• Mamma Mia! – TM „Roma”, 2016 – przekład

Uwagi

Przypisy