Daniił Elkonin

Daniił Borisowicz Elkonin
Data i miejsce urodzenia

16 lutego 1904
Mała Pereszczepyna

Data i miejsce śmierci

4 października 1984
Moskwa

Zawód, zajęcie

pedagog, psycholog

Daniił Borisowicz Elkonin (ur. 3 lutego?/ 16 lutego 1904 w Małej Pereszczepynie koło Połtawy, zm. 4 października 1984 w Moskwie) – radziecki psycholog i pedagog, doktor habilitowany, członek Akademii Nauk Pedagogicznych ZSRR[1].

Życiorys

Od 1914 do 1920 roku uczył się w Połtawie, następnie (ze względu na trudną sytuację materialną rodziny) pracował jako urzędnik i nauczyciel[2]. W latach 1924–1929 studiował w Państwowym Instytucie Pedagogicznym im. Aleksandra Hercena w Leningradzie[3]. Jako student zaangażowany był w pracę naukową na temat fizjologii układu nerwowego[2].

Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w Instytucie Hercena zajmując się problematyką twórczych zabaw dziecięcych[3]. W 1932 roku został Zastępcą Dyrektora ds. Naukowych Instytutu[2]. Od 1937 do 1941 roku był nauczycielem w jednej z leningradzkich szkół podstawowych oraz prowadził wykłady w Instytucie Pedagogicznym. Był twórcą podręczników dla narodów Dalekiej Północy. W 1940 roku obronił pracę doktorską na temat rozwoju mowy uczniów. W czasie II wojny światowej służył w Armii Czerwonej[3] i brał udział m.in. w obronie Leningradu[2]. Po wojnie wykładał psychologię w Wojskowym Instytucie Pedagogicznym Armii Radzieckiej[3].

Po zwolnieniu w 1953 roku z wojska w randze podpułkownika[2] rozpoczął pracę w Instytucie Psychologii Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie, w którym pracował do śmierci. Od 1959 roku kierował w moskiewskiej szkole nr 110 programem badawczym, który stał się osnową do opracowania nowych podstaw programowych dla nauczycieli[1].

W 1962 obronił pracę habilitacyjną i otrzymał stopnień doktora habilitowanego[3], a w 1968 roku został wybrany członkiem Akademii Nauk Pedagogicznych ZSRR[1]. Od 1966 roku przez wiele lat wykładał na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Moskiewskiego[3].

Zainteresowania naukowe

Zainteresowania naukowe Elkonina koncentrowały się wokół badań nad psychologią wieku przedszkolnego oraz wczesnoszkolnego. Uważał, że należy dziecięcą zabawę poddać analizie psychologicznej. Wynikiem obserwacji i późniejszej analizy był pogląd, że twórcze zabawy dziecięce (takie, które polegają na odgrywaniu roli, cechując się maksymalnym zaangażowaniem oraz pełnym zadowoleniem[4]) są czynnikiem ułatwiającym dzieciom poznawanie otaczającego świata[1]. Według Elkonina, zabawa to szczególny typ działalności dziecka kryjący w sobie jego stosunek do otaczającej, przede wszystkim społecznej rzeczywistości i mający własną specyficzną treść i budowę – szczególny przedmiot i motywy działalności oraz szczególny system działań[5]. Zgodnie z jego poglądami zabawa u dzieci rozwija procesy psychiczne bezpośrednio z nią związane – wyobraźnię, myślenie, fantazję, pamięć oraz psychomotorykę. Na podstawie pracy badawczej nad zachowaniem uczniów opracował nowe wzory programowo-metodyczne nauczania, które były oparte na teorii etapowego kształtowania czynności umysłowych[1]. Elkonin jest również autorem nowej, oryginalnej, fonicznej metody nauki czytania poprzez wykorzystanie fonemów.

Jest autorem ponad 100 publikacji naukowych[3].

Główne prace

  • Tworczeskije rolewyje igry, 1957
  • Razwitije rieczi w doszkolnom wozrastie, 1958
  • Dietskaja psichołogija, 1960
  • Bukwar´, 1961
  • Psichołogija dietiej doszkolnogo wozrasta, red. 1964 (razem z A. Zaporożcem)
  • Wozrastnyje wozmożnosti uswojenija znanij, red. 1966 (razem z W. Dawydowem)
  • Psichołogija licznosti i diejatielnosti szkolnikow, 1971 (wraz z A. Zaporożcem)
  • Psichołogiczeskije usłowija razwiwajuszczego obuczenija, 1976
  • Psychologia zabawy, 1978, wyd. pol. WSiP, 1984

Źródło:[1]

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Wincenty Okoń: Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2001, s. 92–93. ISBN 83-88149-41-5.
  2. ↑ a b c d e Даниил Борисович Эльконин. elkonin.ru. [dostęp 2014-06-20].
  3. ↑ a b c d e f g Эльконин Даниил Борисович. psy.msu.ru. [dostęp 2014-06-20].
  4. ↑ Kinga Raczkowska: Zabawa w życiu dziecka. magicznachatka.eu, 2013-03-19. [dostęp 2014-06-20].
  5. ↑ Ewa Filipowicz: Zabawy tematyczne jako wspomaganie rozwoju psychospołecznego dziecka. edukacja.edux.pl. [dostęp 2014-06-20].