Danijar Üsönow

Danijar Törökułowicz Üsönow, kirg. Данияр Төрөкулович Үсөнов (Danijar Toktogułowicz Usenow; ur. 9 marca 1960^[1] we Frunze) – kirgiski polityk, wicepremier w latach 2005–2007, burmistrz Biszkeku w latach 2007–2008. Premier Kirgistanu od 21 października 2009 do 7 kwietnia 2010, zrezygnował ze stanowiska w czasie antyrządowej rewolucji w 2010.

Życiorys

Danijar Üsönow urodził się w 1960 we Frunze (ob. Biszkek). W 1982 ukończył Politechnikę we Frunze. Od 1982 do 1984 odbywał służbę wojskową w armii radzieckiej. W latach 1984–1990 pracował jako inżynier na wydziale mechanizacji i automatyzacji w zakładzie przemysłowym w Karabałcie^[2].

Na początku lat 90. XX w. rozpoczął karierę polityczną. W latach 1990–1992 był pierwszym wiceprzewodniczącym rady wykonawczej Karabałty. Jednocześnie, od 1990 do 1995 pełnił funkcję deputowanego Rady Miejskiej Karabałty oraz Rady Obwodu Czujskiego. W latach 1992–1993 był asystentem szefa administracji obwodu czujskiego oraz dyrektorem kirgisko-brytyjskiej spółki inwestycyjnej. Od 1994 do 1995 zajmował stanowisko dyrektora generalnego korporacji finansowo-przemysłowej Eridan^[2].

W latach 1995–2000 Üsönow wchodził w skład Zgromadzenia Legislacyjnego Kirgistanu. W styczniu 2000 został skazany wyrokiem sądu za naruszenie cielesności fizycznej. W marcu 2000 Sąd Najwyższy zakazał mu udziału w drugiej turze wyborów parlamentarnych^[2]. W tym samym miesiącu komisja wyborcza zakazała mu startu w wyborach prezydenckich z powodu nieprawidłowości w złożonym przez niego oświadczeniu majątkowym i podatkowym^[3].

W czasie tulipanowej rewolucji Danijar Üsönow poparł Kurmanbeka Bakijewa. Od marca 2005 pełnił funkcję tymczasowego wicepremiera. 28 czerwca 2006 objął stanowisko wicepremiera ds. gospodarczych w rządzie premiera Feliksa Kułowa^[4]. Zajmował je do końca kadencji rządu w dniu 30 marca 2007^[5]. 10 października 2007 został mianowany przez prezydenta Kurmanbeka Bakijewa burmistrzem Biszkeku. Funkcję tę zajmował do 7 lipca 2008^[6]. 13 stycznia 2009 Üsönow objął stanowisko szefa administracji prezydenta Bakijewa^[7].

Premier

20 października 2009, po rezygnacji ze stanowiska premiera przez Igora Czudinowa z powodu prezydenckiego planu reformy strukturalnej administracji, rządząca partia Ak Dżoł nominowała Üsönowa na stanowisko nowego szefa rządu. Decyzję partii zaakceptował prezydent Bakijew^[8][9]. 21 października 2009 oficjalnie mianował Üsönowa na stanowisko premiera, a parlament zatwierdził tę kandydaturę^[10][11].

6 kwietnia 2010 z powodu społecznego niezadowolenia polityką prezydenta Bakijewa doszło w Kirgistanie antyrządowych zamieszek pod przewodnictwem opozycji^[12]. 7 kwietnia 2010 demonstrujący rozpoczęli szturm siedziby prezydenta oraz zdobyli inne budynki administracji państwowej. Wojsko i służby bezpieczeństwa otworzyły ogień do protestujących, w wyniku czego zginęło co najmniej 75 osób, a ponad 1,5 tys. zostało rannych. Wieczorem, po zdobyciu pałacu prezydenckiego przez protestujących, premier Üsönow podał swój gabinet do dymisji. Władzę w państwie przejęła opozycja, która powołała rząd tymczasowy na czele Rozą Otunbajewą. Rząd ogłosił rozwiązanie parlamentu i przejęcie obowiązków prezydenta. Prezydent Bakijew zmuszony był uciekać na południe kraju, odmówił jednak rezygnacji z urzędu, oskarżając odpowiedzialnością za przemoc i śmierć obywateli opozycję^[13].

Przypisy