Danuta Boba

Danuta Janina Ludwika Boba
Data i miejsce urodzenia

27 stycznia 1921
Kraków

Zawód, zajęcie

pedagożka

Odznaczenia
Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka „Honoris Gratia”

Danuta Janina Ludwika Boba z Wasinów (Vašinów) (ur. 27 stycznia 1921 w Krakowie) – polska pedagożka, która jako jedyna w okresie PRL w opozycji do państwowego systemu szkolnictwa prowadziła wraz z mężem Bartłomiejem Marią Bobą edukację domową pięciorga swoich dzieci[1].

Życiorys

Wykształcenie

Ukończyła Liceum im. Adama Mickiewicza w Krakowie. Maturę w klasie humanistycznej zdała z wyróżnieniem. Była prymuską często nagradzaną za wyniki w nauce. Od 10. roku życia udzielała korepetycji nawet dorosłym. Nauczycielki prosiły ją o poprowadzenie lekcji i wytłumaczenie trudniejszych zagadnień[2]. Była członkinią Sodalicji Mariańskiej[3].

Włada 4 językami obcymi: przez 8 lat uczyła się łaciny, obowiązkowo francuskiego, dodatkowo niemieckiego, a angielskiego prywatnie w czasie wojny.

Planowała zostać dziennikarką. Ostatecznie w 1939 dostała się na Akademię Górniczo-Hutniczą na kierunek hutniczy jako jedna z 3 kobiet[4]. Nie zaczęła studiów z powodu wybuchu II wojny światowej[2].

Okres II wojny światowej

Pomagała w szpitalu polowym przy kościele jezuickim. Opatrywała rannych żołnierzy i cywilów. Należała do stowarzyszeń charytatywnych, które pomagały sierotom. Opiekowała się wysiedleńcami ze Wschodu, działając w Polskim Komitecie Opiekuńczym – załatwiała wysiedleńcom sprawy urzędowe, spędzała z nimi czas. Pomagała Żydom (m.in. ocaliła 3 koleżanki z liceum). Aryjska uroda oraz biegła znajomość niemieckiego pomogły jej załatwić sprawy urzędowe[1]. Prowadziła korepetycje, kiedy nie działały już gimnazja, zlikwidowane przez Niemców. Prowadziła przygotowania do tajnej matury.

Pracowała jednocześnie jako uczeń zegarmistrzowski. Zdała egzamin i zdobyła uprawnienia czeladnicze. W obawie przed represjami (jej ojciec Józef Vašina, urodzony na Morawach, które zostały wcielone do III Rzeszy Niemieckiej, odmówił podpisania volkslisty) przeniosła się z rodziną z ul. Zyblikiewicza do pożydowskiej kamienicy przy ul. Krakowskiej[2]. Pomagała rodzicom w sklepie jubilerskim[5].

Rodzina

W dniu 15 sierpnia 1944 wyszła za mąż za starszego o 22 lata i pochodzącego z zamożnej włościańskiej rodziny[5] nauczyciela Bartłomieja Marię Bobę[6], po wojnie działacza antykomunistycznego. Ślub wzięli w kościele pw. Bożego Ciała w Krakowie.

Urodziła pięcioro dzieci: Bogumiłę, bliźniaków Bogusława i Bogdana, Bolesławę i Bożenę. W 1948 rodzina Bobów z trojgiem najstarszych dzieci przeniosła się z Krakowa do Kóz pod Bielskiem[3].

Od 1984 jest wdową. Bartłomiej Boba został pochowany na cmentarzu przy ul. Karpackiej w Bielsku-Białej.

Domowe nauczanie

W latach 1952–1981, we współpracy z mężem i z jego inspiracji[1] prowadziła edukację domową dzieci. Decyzja ta stała w sprzeczności z powszechnym obowiązkiem szkolnym w PRL. Wartości chrześcijańskie oraz tradycja wychowania i edukacji sprzed II wojny światowej były przyczyną decyzji Bobów o domowej edukacji. Grożono im odebraniem praw rodzicielskich oraz zabraniem dzieci do domu dziecka, nakładano kary pieniężne, funkcjonariusze UB przeszukiwali mieszkanie, demolując je wielokrotnie, osadzano w areszcie Bartłomieja Bobę[5]. Ten, jako absolwent prawa, sam się bronił[5]. Jedna z rozpraw zakończyła się wyrokiem odbierającym Bobom prawa rodzicielskie, ale nie wszedł on w życie[3]. Boba odwoływał się do kolegium przy prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Białej, kolegium przy prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie, Rady Ministrów w Warszawie, Sądu Powiatowego w Bielsku-Białej, Sądu Okręgowego w Katowicach, premiera Józefa Cyrankiewicza i Sądu Najwyższego w Warszawie. W 1961 Sąd Powiatowy w Bielsku-Białej nakazał, by dzieci zdały egzaminy państwowe z programu nauczania obowiązującego w szkole podstawowej. Wyniki były celujące. Po 18 rozprawach sądowych, podczas których Bobowie powoływali się na zagwarantowaną konstytucją wolność wyznania i sumienia, stojącą w sprzeczności z ateistycznym programem polskich szkół powszechnych, uzyskali pomyślny wyrok. Byli jedyną rodziną w powojennej Polsce, która otrzymała pozwolenie na edukację domową ze względu na różnice światopoglądowe[2].

Bobowie uczyli zagadnień podstawy programowej. Bartłomiej Boba uczył dzieci m.in. języków obcych – niemieckiego i francuskiego (znał też grekę i angielski). Zajęcia prowadzone były w mieszkaniu i na świeżym powietrzu. Obowiązywał podział dnia na lekcje (45 minut) i przerwy. Także starsza córka Bobów uczyła rodzeństwo oraz dzieci sąsiadów, udzielając przez rok korepetycji z matematyki w zamian za tonę węgla. Bobowie wynajmowali też prywatnych nauczycieli dla Bożeny, bowiem nie znali obowiązkowego w programie j. rosyjskiego. Córka miała też prywatnych tutorów do matematyki, fizyki i chemii[1].

W latach siedemdziesiątych XX w. Danuta Boba jednocześnie pracowała w biurze Spółdzielni Spożywców Społem. Bartłomiej do 1951 był dyrektorem Liceum Rolniczego w Kozach, ale odmowa posłania dzieci do szkoły sprawiła, że został zwolniony z pracy z wilczym biletem[5]. Poświęcił się edukacji dzieci. Bobowie uczyli całą piątkę, najstarszą córkę Bogumiłę aż do matury, inne krócej.

Bogumiła (ur. 1945, Boba) ukończyła medycynę we Wrocławiu, pracuje jako chirurg ogólny i specjalista traumatolog w Szpitalu Wojewódzkim w Bielsku-Białej i Szpitalu Powiatowym w Pszczynie. Była posłanką na Sejm RP I kadencji w latach 1991–1993, od 2006 jest radną powiatu pszczyńskiego.

Syn Bogusław (ur. 1947, pseudonim artystyczny Colin) w latach 1971–1975 pracował w pracowni opraw scenograficznych Telewizji Kraków. Następnie do 1981 był głównym plastykiem Rzeszowa. To wielokrotnie nagradzany artysta malarz i grafik. Jego brat bliźniak Bogdan z wyróżnieniem ukończył inżynierię materiałową i ceramikę na AGH w Krakowie, studia podyplomowe pedagogiczne dla nauczycieli w Wyższej Szkole Biznesu National-Louis University oraz pedagogikę waldorfską (edukację przedszkolną i wczesnoszkolną) w Wyższej Szkole Społeczno-Przyrodniczej im. W. Pola w Lublinie. Jest nauczycielem rzemiosł artystycznych w Wolnej Szkole Waldorfskiej w Krakowie.

Córka Bolesława (ur. 1949, Habdank-Wojewódzka) ukończyła wychowanie plastyczne (dyplom z grafiki) na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Pracuje jako nauczycielka wychowania plastycznego i wiedzy o kulturze. Ukończyła też arteterapię na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie oraz podyplomowe studia edukacji niezależnej na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie wykłada. Jest też absolwentką malarstwa arteterapeutycznego na Uczelni Antropozoficznej Rudolfa Steinera w Dornach w Szwajcarii.

Bożena (ur. 1967, Boba-Dyga) skończyła edukację domową na ósmej klasie szkoły podstawowej. W 1981 rozpoczęła naukę w Liceum im. B. Nowodworskiego w Krakowie. Ukończyła studia na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie oraz uczelnie w Niemczech. Jest doktorantką na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Dokonała konserwacji zabytków w Bielsku, m.in. wnętrz ratusza, katedry św. Mikołaja, Teatru Polskiego, kościoła ewangelickiego. Była wielokrotnie nagradzana za swoje prace. Prowadziła restaurację zamku w Łańcucie, Zamku Górnego w Wiśle, pałacu w Radziejowicach i Pałacu Sztuki w Krakowie. Jest poetką, pisze i wykonuje piosenki poetyckie oraz improwizowaną muzykę współczesną i dawną[4][7].

Wszystkie dzieci Danuty i Bogumiła Bobów pracują bądź pracowały w edukacji. Poza tym Bożena podejmuje tematykę edukacji domowej na konferencjach naukowych[2].

Danuta Boba mieszka pod opieką córki w Krakowie[8].

Wyróżnienia

W dniu 15 lutego 2021 Danuta Boba została wyróżniona Medalem Komisji Edukacji Narodowej[9][10][11].

W dniu 7 czerwca 2021 Prezydent Miasta Krakowa wręczył jej odznakę Honoris Gratia[12].

Podczas XXXVII sesji 18 listopada 2021 Rada Miejska Bielska-Białej nadała jej tytuł Zasłużonej dla Bielska-Białej[8][13]. Laureatka odebrała dyplom na posiedzeniu Rady Miejskiej Bielska-Białej 3 marca 2022[14].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Katarzyna Kachel, Danuta Boba. Jedyna kobieta w PRL, która swoje dzieci uczyła w domu, plus.dziennikpolski24.pl, 5 marca 2021 [dostęp 2021-04-29] (pol.).
  2. ↑ a b c d e Urszula Rogólska, Sto lat pani Danuty Boby, niezłomnej prekursorki edukacji domowej w czasach komunizmu, bielsko.gosc.pl, 26 stycznia 2021 [dostęp 2021-04-29].
  3. ↑ a b c Bogdan Gancarz, Swoje dzieci uczyła w domu, info.wiara.pl, 27 stycznia 2021 [dostęp 2021-04-29].
  4. ↑ a b Bożena Boba-Dyga, Homeschooling i niezależna oświata w powojennej Polsce, „JAK. Czasopismo bardzo kulturalne” (3), 2017, s. 11–12.
  5. ↑ a b c d e Małgorzata Bilska, Wytykali ich palcami, a oni – na przekór systemowi – uczyli dzieci w domu. Heroizm Bobów, Aleteia Polska, 22 lutego 2021 [dostęp 2021-04-29] (pol.).
  6. ↑ E.T., Danuta Boba nagrodzona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, 16 lutego 2021.
  7. ↑ Mirosława Łomnicka, Jedna na milion, „Magazyn literacki KSIĄŻKI” (3), 2020.
  8. ↑ a b Marek Szafrański, Danuta Boba otrzymała tytuł „Zasłużonej dla miasta Bielska-Białej”, dzieje.pl [dostęp 2021-11-25] (pol.).
  9. ↑ Danuta Boba uhonorowana Medalem Komisji Edukacji Narodowej – Kuratorium Oświaty w Katowicach, www.kuratorium.katowice.pl [dostęp 2021-06-08].
  10. ↑ Medal Komisji Edukacji Narodowej za edukację domową, Edukacja domowa [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  11. ↑ Mateusz Antczak, Danuta Boba nagrodzona medalem Komisji Edukacji Narodowej, katowice.tvp.pl [dostęp 2021-06-08] (pol.).
  12. ↑ Zarządzenia Prezydenta Miasta Krakowa. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa, www.bip.krakow.pl [dostęp 2021-06-15].
  13. ↑ Danuta Boba z tytułem Zasłużonej dla Bielska-Białej - Bielsko-Biała, www.bielsko.info [dostęp 2021-11-25] (pol.).
  14. ↑ Zasłużona Danuta Boba | Rada Miejska Bielska-Białej, rm.bielsko-biala.pl [dostęp 2022-03-05].

Media użyte na tej stronie

POL Odznaka Honoris Gratia BAR.svg
Baretka: Odznaka "Honoris Gratia" – Kraków, Polska.