Danuta Szaflarska
Danuta Szaflarska (Warszawa 2013) | |
Imię i nazwisko | Zofia Danuta Szaflarska |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Zawód | |
Współmałżonek | Jan Ekier (rozwód) |
Lata aktywności | 1939–2016 |
Zespół artystyczny | |
Teatr na Pohulance w Wilnie (1939–1941) teatr podziemny (1942–1943) teatr frontowy Armii Krajowej (1943–1945) Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie (1945–1946) Teatr Kameralny Domu Żołnierza w Łodzi (1946–1949) Teatr Współczesny w Warszawie (1949–1954) Teatr Narodowy w Warszawie (1954–1966) Teatr Dramatyczny w Warszawie (1966–1985) Teatr Rozmaitości w Warszawie (2010–2016) | |
Odznaczenia | |
| |
Danuta Szaflarska (właśc. Zofia[a] Danuta Szaflarska[1], ps. Młynarzówna (AK)[2]; ur. 6 lutego 1915[b] w Kosarzyskach, zm. 19 lutego 2017 w Warszawie) – polska aktorka filmowa i teatralna, która wystąpiła w ponad 40 rolach filmowych i ponad 80 teatralnych. Występowała w Teatrze Telewizji, słuchowiskach Teatru Polskiego Radia, serialach telewizyjnych, a także podkładała głos do filmów zagranicznych. Karierę aktorską, rozpoczętą we wrześniu 1939, zakończyła w listopadzie 2016, w wieku 101 lat. Była najdłużej pracującą i żyjącą polską aktorką. Zagrała w filmach takich jak: Zakazane piosenki (1946), Skarb (1948), Pożegnanie z Marią (1991), Diabły, diabły (1991), Pora umierać (2007).
Ukończyła w 1939 Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie i w tym samym roku – już po wybuchu II wojny światowej – debiutowała na scenie w Teatrze na Pohulance w Wilnie. Dwa lata później wróciła do stolicy, gdzie grała w teatrach podziemnych, a także brała udział w powstaniu warszawskim jako łączniczka. Po wojnie występowała przez rok w Teatrze Starym, a następnie w łódzkim Teatrze Kameralnym Domu Żołnierza. W latach 40. uważana za czołową amantkę polskiego kina, w późniejszych dekadach była znana przede wszystkim z ról komediowych w sztukach teatralnych, wystawianych przez teatry warszawskie (Teatr Współczesny, Teatr Narodowy, Teatr Dramatyczny, Teatr Rozmaitości). W filmie odkryta została ponownie w latach 90. XX wieku. Zarówno krytycy, jak i widzowie, cenili jej osobowość i temperament. Była wielokrotnie odznaczana i nagradzana.
Życiorys
Młodość
Urodziła się 6 lutego 1915 na Sądecczyźnie, w Kosarzyskach (obecnie osiedle Piwnicznej-Zdroju)[3][4]. Jej rodzice byli nauczycielami, mieszkali w gospodarstwie przy szkole, w której uczyli. Miała starszą siostrę Irenę i młodszego brata Jerzego[c]. Ojciec zmarł nagle na zapalenie wyrostka robaczkowego, gdy miała 9 lat. Po jego śmierci matka podjęła decyzję o przeprowadzce z Kosarzysk do kamienicy w Nowym Sączu, gdzie Danuta uczęszczała do prywatnego gimnazjum matematyczno-przyrodniczego dla dziewcząt[5][6][7].
Po latach tak wspominała swoje dzieciństwo:
Uwielbiałam naśladować czyjeś gesty, sposób poruszania się (...). W Kosarzyskach robiliśmy też przedstawienia teatralne, w naszej wozowni. Przedstawiało się głównie to, co widzieliśmy w kościele. Najchętniej graliśmy msze, chrzciny, śluby[7].
W Nowym Sączu Danuta uczęszczała do amatorskiego zespołu teatralnego, prowadzonego przez nauczyciela i malarza portrecistę Bolesława Barbackiego. Zagrała w 1927 na scenie sądeckiego Towarzystwa Dramatycznego rolę Michasia w Horsztyńskim, dramacie Juliusza Słowackiego, a następnie wystąpiła w Tomciu Paluchu według braci Grimm[6][8].
Wybierając kierunek studiów na początku myślała o medycynie, ale ponieważ studia na tym kierunku były zbyt kosztowne, zdecydowała się na handel. Podjęła naukę w Wyższej Szkole Handlowej w Krakowie, lecz przerwała ją w środku pierwszego roku akademickiego z powodu tyfusu i powróciła do Nowego Sącza. Gdy wyzdrowiała, za namową kolegów z gimnazjum, wówczas już studentów, podjęła decyzję o egzaminach aktorskich[3][6][9].
Początki kariery na scenie (1939–1945)
W połowie lat 30. przeprowadziła się do Warszawy, gdzie w 1939 ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej (PIST). Komisja egzaminacyjna nie chciała jej początkowo przyjąć do szkoły, gdyż nie miała wiedzy o historii teatru i odesłała na poprawkę. O przyjęciu zadecydował głos pierwszego dyrektora PIST Aleksandra Zelwerowicza[3][6][9].
14 września 1939 debiutowała w Teatrze na Pohulance w Wilnie jako Pernette w spektaklu Szczęśliwe dni Pugeta w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego [3]. W czasie kolejnego przedstawienia, 17 września, w dniu napaści ZSRR na Polskę, w wileńskim teatrze słychać było świst pocisków oraz huk radzieckiej artylerii. Przerażona publiczność opuszczała widownię, lecz aktorzy dokończyli występ[10][11], posłuszni zasadzie Zelwerowicza, który mówił:
Nigdy nie przerywać przedstawienia![10]
W ciągu dwóch lat wystąpiła w Wilnie w około 20 rolach o różnym charakterze, począwszy od klasyki po komedie obyczajowe[12]. Zagrała m.in. anioła w widowisku Pastorałka Leona Schillera (reżyseria: Stanisława Perzanowska) oraz Marynię w sztuce Michała Bałuckiego Klub kawalerów (reżyseria: Michał Melina)[13].
Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941 powróciła z Wilna do Warszawy. Nie chciała występować w teatrach działających za zgodą okupanta, grała natomiast w teatrach konspiracyjnych (1942–1943), wystawiających sztuki na tajnych przedstawieniach w mieszkaniach prywatnych oraz w teatrze frontowym Armii Krajowej (1943–1945). Teatr podziemny został zainicjowany przez Bohdana Korzeniewskiego, a kierowali nim Leon Schiller i Edmund Wierciński. Teatr Frontowy AK prowadził natomiast Józef Wyszomirski[3].
Pod pseudonimem „Młynarzówna” brała udział w powstaniu warszawskim w 1944 jako łączniczka (adiutantka) Jana Ciecierskiego ps. „Rosień”. Pierwszej nocy powstania budowała barykady w Śródmieściu, lecz następnego dnia po zajęciu przez Niemców tego terenu, musiała uciekać wraz z matką, roczną córką i mężem Janem Ekierem. Występowała pod fikcyjnym nazwiskiem „Danuta Nowak” na koncertach dla walczących powstańców i ludności cywilnej, w których brali udział także m.in. Mira Zimińska, Irena Kwiatkowska i Mieczysław Fogg. Po powstaniu opuściła zniszczone miasto, najpierw udała się do obozu przejściowego w Pruszkowie, a stamtąd do Krakowa[3].
Lata 1945–1949
Po powstaniu aktorka rozstała się z mężem, zamieszkała u ciotki w Krakowie razem ze swoją córką i matką. Otrzymała angaż w Teatrze Starym[7]. Występowała tu w latach 1945–1946, interpretując m.in. Helenę w sztuce Teoria Einsteina Antoniego Cwojdzińskiego (reżyseria: Juliusz Osterwa) i Broncię Lelewską w Dniu jego powrotu Zofii Nałkowskiej (reżyseria: Jerzy Ronard Bujański)[13].
W 1946 wyjechała do Łodzi, gdzie występowała przez ponad dwa lata w Teatrze Kameralnym Domu Żołnierza. Krytycy pozytywnie ocenili jej role: Orchideji w sztuce Homer i Orchideja Tadeusza Gajcego w reżyserii Józefa Wyszomirskiego, a także Alkmeny w Amfitrionie 38 Jeana Giraudoux w reżyserii Bohdana Korzeniewskiego[13].
W tym samym roku wzięła udział w realizacji pierwszego pełnometrażowego polskiego filmu powojennego Zakazane piosenki w reżyserii Leonarda Buczkowskiego, upamiętniającego antyniemiecką i partyzancką twórczość muzyczną mieszkańców Warszawy w czasie okupacji. Zagrała pierwszoplanową rolę kobiecą – Halinę Tokarską, młodą warszawiankę działającą w organizacji podziemnej. Jeszcze przed ukończeniem zdjęć do Zakazanych piosenek pojawiła się na okładce pierwszego numeru czasopisma „Film”, w tym samym numerze ukazał się też wywiad z aktorką, przeprowadzony przez Zbigniewa Piterę[14]. Szaflarska pojawiła się także na okładce noworocznego numeru tego czasopisma w 1947, w towarzystwie Jerzego Duszyńskiego – jej filmowego brata Romana[15].
Budżet filmu nie był wysoki, warunki pracy trudne, a film początkowo nie miał być produkcją pełnometrażową[16]. Aktorka występowała na planie we własnej sukience, jedynej w której chodziła po mieście, bo nie miała innej[17]. Film, który miał premierę 8 stycznia 1947, cieszył się dużą popularnością, a kolejna jego wersja, w większym stopniu podkreślająca grozę czasów wojny, trafiła do kin w kolejnym roku, stając się ulubionym filmem polskiej widowni tamtych lat[18]. Rola w Zakazanych piosenkach przyniosła także powodzenie samej Szaflarskiej.
W 1946 wzięła również udział w realizacji dramatu obyczajowego Dwie godziny w reżyserii Stanisława Wohla, gdzie jej partnerem był Jerzy Duszyński. Akcja dramatu toczy się w 1945, w małym mieście, gdzie ludzie czekający na pociąg, który ich zabierze do domu po wojennej poniewierce, wspominają przeszłość i snują plany na przyszłość. Film miał premierę dopiero 9 grudnia 1957[19].
W 1948 zagrała Krysię Różycką-Konar w komedii Skarb w reżyserii Leonarda Buczkowskiego. Film przedstawiał trudne warunki życia mieszkańców zrujnowanej stolicy. Szaflarska grała świeżo poślubioną żonę, która jednak nie miała gdzie zamieszkać z mężem Witkiem (wcielił się w niego Jerzy Duszyński), któremu udało się tylko wynająć przechodni pokój w zatłoczonym mieszkaniu, mieszczącym się w suterenie częściowo zburzonej kamienicy, gdzie oboje zamieszkali. Drugą parę bohaterów, dla kontrastu komiczną, stanowili Alfred Ziółko (Adolf Dymsza) oraz Basia (Alina Janowska)[17][18].
Współpracowała z Jerzym Duszyńskim także w przedstawieniu Spotkanie Anouilha, reżyserowanym przez Kazimierza Rudzkiego w 1946, gdzie grała Żanetę[13]. Jednak to ich występ w bardzo dobrze przyjętym przez publiczność Skarbie, spowodował, że oboje stali się w tym czasie najpopularniejszymi amantami polskiego kina[18].
Lata 1949–1966
Po likwidacji łódzkiego Teatru Kameralnego w 1949, Szaflarska przeniosła się wraz z zespołem reżysera Erwina Axera do Warszawy. Podjęła pracę najpierw w Teatrze Współczesnym, gdzie występowała do 1954, a następnie w Teatrze Narodowym, gdzie grała w latach 1954–1966[3]. W 1959 artystka zamieszkała przy ulicy Madalińskiego w Warszawie. Później wyszła za mąż po raz drugi, za Janusza Kilańskiego[7].
Pośród ról teatralnych wyróżniły się: dramatyczne, jak Ruth Sonnenbruch w dramacie Niemcy Leona Kruczkowskiego w reżyserii Erwina Axera (1949), czy tytułowa rola w tragedii Barbara Radziwiłłówna Alojzego Felińskiego w reżyserii Kazimierza Dejmka (1962) oraz komediowe: rola tytułowej postaci w Czarującej szewcowej Lorcy w reżyserii Maryny Broniewskiej (1958), Heleny Iwanownej Popowej w Niedźwiedziu Antoniego Czechowa w reżyserii Władysława Krasnowieckiego (1959) i służącej Marii w Wieczorze Trzech Króli Williama Szekspira, reżyserowanego przez Józefa Wyszomirskiego (1960)[13][13].
Wśród jej największych osiągnięć w teatrze wymieniana jest Władka w komedii Aszantka Włodzimierza Perzyńskiego w reżyserii Stanisławy Perzanowskiej z 1957 – prymitywna dziewczyna ze społecznych nizin (nazwa sztuki nawiązuje do afrykańskiego ludu Aszanti), nawiązuje romans z młodym ziemianinem Edmundem Łońskim (w tej roli Andrzej Łapicki), co jest przyczyną jego zguby. Jej wirtuozeria objawiła się w kolejnej roli komediowej – Katarzyny w Poskromieniu złośnicy Szekspira w reżyserii Tadeusza Aleksandrowicza, wystawianym w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie w 1961 roku (Szaflarska występowała tam gościnnie)[13][13].
W tym okresie wystąpiła też w kilku filmach, z których na większą uwagę zasługują: Warszawska premiera (1950) w reżyserii Jana Rybkowskiego, Domek z kart (1953) w reżyserii Erwina Axera, który powstał na podstawie niedokończonej sztuki Emila Zegadłowicza oraz film obyczajowy Głos z tamtego świata (1962), którego reżyserii podjął się Stanisław Różewicz. Warszawska premiera to pierwszy po wojnie widowiskowy film muzyczny, a jego akcja koncentruje się wokół zagadnienia historycznego – walki o wystawienie polskiej opery narodowej Halki Stanisława Moniuszki, jaka miała miejsce w 1857. Szaflarska odtwarzała hrabinę Krystynę[20]. W dramacie politycznym Domek z kart, podejmującym temat przegranej przez Polaków kampanii w 1939, zagrała naiwną pannę Kitty, natomiast w Głosie z tamtego świata telefonistkę Stanisławę Edelman, nieszczęsną pacjentkę lekarza–oszusta Aksamitowskiego (w tej roli Kazimierz Rudzki)[21][22].
Lata 1966–1985
W latach 1966–1985[d] występowała w Teatrze Dramatycznym w Warszawie, gdzie jednak rzadko otrzymywała role, w których mogłaby wykazać się swoim warsztatem aktorskim. Jej poczucie humoru, wdzięk i wszechstronność (wszakże występowała zarówno w repertuarze klasycznym, jak i współczesnym), publiczność podziwiać mogła przede wszystkim w rolach komediowych. Wystąpiła m.in.: w Nocy cudów (1968) w reżyserii Piotra Piaskowskiego, opartej na farsie Babcia i wnuczek, czyli noc cudów Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, gdzie grała główną bohaterkę – babcię Lorelei, w Czarnej komedii (1969) Petera Shaffera w reżyserii Piaskowskiego, gdzie występowała jako Clea, w Zemście Aleksandra Fredry, gdzie wcielała się w Podstolinę w dwóch inscenizacjach Gustawa Holoubka (1970 oraz 1975), a także w Weselu Figara (1983) Pierre’a Beaumarchais’go, reżyserowanym przez Witolda Skarucha, w którym była ochmistrzynią Marceliną[13][13].
Jakkolwiek w tym okresie jej talent nie był dostatecznie wykorzystany, wystąpiła wtedy w drugoplanowej roli pani Misiewiczowej, matki Heleny Stawskiej, w serialu telewizyjnym Lalka w reżyserii Ryszarda Bera, który powstał na podstawie powieści Bolesława Prusa pod tym samym tytułem, emitowanym w 1978[23]. Godna zapamiętania jest też jej rola Michaliny Surkontowej, babci Tomaszka, w onirycznym filmie Dolina Issy, który nakręcił w 1982 Tadeusz Konwicki, na podstawie własnego scenariusza, opartego na powieści Czesława Miłosza o tym samym tytule[24]. W 1984 zagrała babcię Adama Bzowskiego w 5-odcinkowym filmie telewizyjnym 5 dni z życia emeryta Edwarda Dziewońskiego, będącym adaptacją książki 13 dni z życia emeryta Jerzego Stefana Stawińskiego[25].
Lata 1985–2017
Aktorka pojawiła się na scenie ponownie w 1988, po trzech latach przerwy, występując gościnnie w sztukach współczesnych: najpierw jako Delia w Farsie na trzy sypialnie Alana Ayckbourna w reżyserii Marcina Sławińskiego, wystawianej w warszawskim Teatrze Kwadrat, a następnie jako Starsza Kobieta w sztuce Godzina kota Pera Olova Enquista w reżyserii Piotra Cieślaka w stołecznym Teatrze Powszechnym. Jej kreacja Starszej Kobiety miała cechy charakterystyczne dla postaci w jej ostatnim etapie aktywności zawodowej w teatrze i filmie, budzących przychylność widzów i z którymi jest kojarzona, takimi jak spokój, mądrość, doświadczenie życiowe[13][13].
Grała w tym okresie w wielu filmach, zdobywając dzięki temu uznanie kolejnego pokolenia widzów, niepamiętającego jej wcześniejszych sukcesów. W 1990 dostała niewielką rolę matki Bauera w Korczaku Andrzeja Wajdy, filmie biograficznym, przedstawiającym epizody z życia „Starego Doktora”[26]. Trzy lata później pojawiła się w kolejnym filmie, którego akcja toczyła się w czasie II wojny światowej, a mianowicie w Pożegnaniu z Marią Filipa Zylbera, będącym luźną adaptacją opowiadania Tadeusza Borowskiego. Grała doktorową, starą Żydówkę, która zdecydowała się na powrót do getta. Wygłosiła wprost do kamery monolog o życiu, śmierci oraz godności, której nie można zabrać istocie ludzkiej. Rola, mimo że drugoplanowa, zyskała uznanie krytyków[27][28]. W 1994 odtworzyła postać siostry Feliksy (współczesnej) w Faustynie Jerzego Łukaszewicza z Dorotą Segdą w tytułowej roli. Filmowa Feliksa była narratorką, rówieśnicą świętej, która opowiadała losy Faustyny, wyznając swoje przewinienia i zazdrość o jej świętość[29][30].
Owocna była zwłaszcza współpraca z reżyserką Dorotą Kędzierzawską, która potrafiła obsadzić Szaflarską w swoich filmach w sposób odpowiedni dla jej temperamentu i aparycji. Zagrała u niej wiedźmę w tajemniczym filmie psychologicznym Diabły, diabły (1991) oraz Jędzę w dramacie Nic (1998), ale największym sukcesem w tym czasie była główna rola w, docenionym zarówno przez krytykę, jak i widzów, filmie Pora umierać (2007). Wcieliła się w sędziwą Anielę, która mieszka samotnie ze swoją suczką, walcząc o prawo do swej własności, a także przede wszystkim do godności, której tak często odmawia się osobom starszym. Przekonujące wykonanie tej roli, mimo dramatycznej wymowy pełne ciepła i humoru, przyniosło jej nie tylko nagrody, ale także wzrost zainteresowania mediów jej osobą[31][30]. Kędzierzawska w 2012 nakręciła dokument Inny świat, w którym wówczas 97-letnia Danuta Szaflarska przez 97 minut opowiadała o swoim życiu[32].
Grała też w filmach innych polskich reżyserów, spośród których wymienić warto zwłaszcza Tydzień z życia mężczyzny Jerzego Stuhra (1999), gdzie wcieliła się w matkę tytułowego mężczyzny (Adama), granego przez Stuhra oraz Przedwiośnie (2000) Filipa Bajona, nakręcone na podstawie powieści Stefana Żeromskiego o tym samym tytule, gdzie pojawiła się jako ciotka Wiktoria. Zagrała także matkę Mężczyzny w filmie telewizyjnym Żółty szalik (2000) Janusza Morgensterna, babcię Janosika w filmie Janosik. Prawdziwa historia Agnieszki Holland (2009), jak również zielarkę w Pokłosiu (2012) Władysława Pasikowskiego[30][33].
W 2007 została nagrodzona wyróżnieniem dla najlepszej aktorki podczas 32. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, za rolę w filmie Pora umierać. Wcześniej dwukrotnie, w latach 1991 (za Diabły, diabły) oraz w 1993 (za Pożegnanie z Marią) zdobyła na tym festiwalu wyróżnienie dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Nagrodzona została Złotą Kaczką w 2008 dla najlepszej aktorki stulecia kina polskiego[34]. 9 marca 2008 odsłoniła swoją gwiazdę w Alei Gwiazd, na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi[35].
Jako nestorka sceny polskiej występowała w różnych teatrach Warszawy. Wystąpiła gościnnie w Teatrze Narodowym w 2007[36]: jako Babka w Daily Soup Amanity Muskarii[e] w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej oraz jako Nini w Żarze Christophera Hamptona w reżyserii Edwarda Wojtaszka. Rok później pojawiła się gościnnie w Teatrze Ateneum jako babcia w Odejściach autorstwa pierwszego prezydenta Czech Václava Havla w reżyserii Izabelli Cywińskiej. Od 2010 do 2016, w ostatnich latach kariery, związała się z Teatrem Rozmaitości. Po raz ostatni wystąpiła na scenie w listopadzie 2016 w roli Osowiałej Staruszki na Wózku Inwalidzkim w przedstawieniu Między nami dobrze jest Doroty Masłowskiej w reżyserii Grzegorza Jarzyny, granym od 2009. Planowała jeszcze gościnny udział w niezrealizowanym spektaklu Sklep przy głównej ulicy w Teatrze Żydowskim, gdzie miała pojawić się jako Rozálie Lautmanová, ale ze względu na zły stan zdrowia musiała zakończyć tak bogatą i długą karierę aktorską[13][4][37].
Zmarła 19 lutego 2017 w Warszawie, w wieku 102 lat[38]. 28 lutego 2017, po mszy pogrzebowej, która odbyła się w kościele Niepokalanego Poczęcia NMP, św. Józefa i św. Ambrożego w Warszawie na Bielanach, urna z jej prochami spoczęła w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na Powązkach (nr kwatery G-tuje, miejsce 30)[39][40].
Życie prywatne
Była dwukrotnie zamężna i dwukrotnie rozwiedziona, miała dwie córki: Marię (ur. 1943) z pianistą Janem Ekierem i Agnieszkę (ur. 1954) ze spikerem radiowym Januszem Kilańskim. Z pierwszym mężem (Janem, poślubionym w 1941[11]), rozstała się po powstaniu warszawskim, gdyż oczekiwał od niej tego, że będzie zajmowała się sprawami domowymi, a nie aktorstwem. Drugie małżeństwo także nie przetrwało, zakończyło się rozwodem w 1960 roku – jak twierdziła Szaflarska:
Kolejny mąż miał problem z tym, że mam własne zdanie i nikogo o pozwolenie nie pytam[7].
Została wydelegowana w 1981 przez Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom do obserwowania procesów aresztowanych robotników Ursusa i Huty Warszawa. Poznała wtedy księdza Jerzego Popiełuszkę, z którym się zaprzyjaźniła – udzielił ślubu jej córce i ochrzcił wnuka[41].
Aktorka została członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi w 2010[42] oraz przed wyborami prezydenckimi w 2015[43].
Chociaż od 1949 mieszkała w Warszawie (przez ponad pięćdziesiąt lat na Starym Mieście), chętnie odwiedzała rodzinne Kosarzyska. Miała tam drewniany dom, do którego często przyjeżdżała[8].
Znaczenie dla kultury polskiej
Danuta Szaflarska zagrała ponad 80 ról teatralnych oraz ponad 100 ról filmowych[13]. Wybierała różne role, tak współczesne, jak i historyczne. Grała kobiety pełne życia i energii, powabne i wyraziste[3]. Była najdłużej pracującą i żyjącą polską aktorką[38]. Reżyser teatralny Erwin Axer mówił:
Danusia zawsze była otwarta na życie. Ale dziś widać, że kiedy zajmuje się teatrem, to jest w tym cała prawda. Każda jej rola błyszczy jak kryształ. Praca z nią należy do największych przyjemności reżysera. Ona jest tym kamertonem, który pozwala oceniać czystość gry całej orkiestry[44].
Po śmierci aktorki podkreślano jej znaczenie dla kultury polskiej. Aktor Olgierd Łukaszewicz, prezes Związku Artystów Scen Polskich, powiedział:
Danuta Szaflarska pozostała na nieboskłonie gwiazd polskiego teatru, filmu i telewizji do końca życia. To fenomen. Świadczy to o niezwykłej wirtuozerii warsztatu, który opanowała w sposób zdumiewający, ale także człowieczeństwie, które zachowała, i – w opozycji do wielu artystek, które dodają sobie pewnej aury, zapożyczając ją z ról, które grają – zachowała swoją naturalność, prostotę. Zachowała siebie[45].
Krytyk teatralny Wojciech Majcherek zwrócił uwagę na to, że aktorka zyskała popularność już po filmie Zakazane piosenki, a decydowały o tym:
Jej osobowość, temperament, naturalność i uroda, z jej nieprzeciętnymi umiejętnościami aktorskimi[45].
Natomiast Andrzej Kołodyński, redaktor naczelny miesięcznika „Kino”, zauważył, że choć jej dokonania w filmie to historia całego powojennego kina polskiego, to aktorka ponownie rozkwitła w wieku około siedemdziesięciu lat. Swoje najbardziej dojrzałe role, doktorową w Pożegnaniu z Marią oraz Anielę w Pora umierać zagrała, będąc w sędziwym wieku[45].
W 2018 roku wydana została pierwsza biografia Danuty Szaflarskiej nosząca tytuł Danuta Szaflarska. Jej czas. Została napisana przez Gabriela Michalika[46]. Kolejna biografia, pod tytułem Szaflarska. Grać, aby żyć, ukazała się w 2019 roku, a jej autorką jest Katarzyna Kubisiowska[47].
Filmografia
Teatr
Role teatralne[13] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Role w Teatrze Telewizji[97] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Role w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia[98] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Nagrody i odznaczenia
Nagrody[34] | |
Rok | Nagroda |
1953 | Nagroda Państwowa III stopnia (zespołowa) za rolę Kiti w przedstawieniu Domek z kart w Teatrze Współczesnym w Warszawie |
1954 | Nagroda miasta Krakowa |
1961 | I Kaliskie Spotkania Teatralne – nagroda za rolę Katarzyny w Poskromieniu złośnicy w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie |
1966 | Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji |
1967 | Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za role teatralne i telewizyjne |
1991 | 16. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda jury za drugoplanową rolę żeńską w filmie Diabły, diabły |
1993 | 17. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda za drugoplanową rolę w filmie Pożegnanie z Marią |
1995 | Nagroda „Złoty Wawrzyn Grzymały” – nagroda Bydgoskiego Towarzystwa Teatralnego |
I Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej w Warszawie – wyróżnienie za rolę Batiuszkowej w przedstawieniu Miłość na Krymie w Teatrze Współczesnym w Warszawie | |
2000 | Złota Odznaka (Złota Piątka) w plebiscycie czytelników TeleRzeczpospolitej |
2002 | Nagroda Ministra Kultury w dziedzinie teatru |
2004 | Nagroda Specjalna za Całokształt Twórczości Aktorskiej na 12. Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Operatorskiej Camerimage w Łodzi |
2007 | Nagroda Feliks Warszawski za najlepszą kobiecą rolę drugoplanową w spektaklu Daily Soup w Teatrze Narodowym w Warszawie |
Wielka Nagroda za całokształt twórczości na VII Festiwal Polskiego Radia i Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie | |
Specjalna nagroda Teatru za całokształt twórczości artystycznej | |
32. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda za rolę kobiecą w filmie Pora umierać | |
2008 | Polska Nagroda Filmowa Orzeł 2008 w kategorii „najlepsza rola kobieca” – za rolę w filmie Pora umierać |
Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida – za rolę Babki w przedstawieniu Daily Soup w Teatrze Narodowym w Warszawie[99] | |
Złota Kaczka w kategorii „najlepsza rola kobieca w sezonie 2007/2008” za rolę w filmie Pora umierać | |
XV Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” we Wrześni – Nagroda w kategorii „najlepsza aktorka” za rolę w filmie Pora umierać | |
2009 | Polska Nagroda Filmowa Orzeł za rok 2008 w kategorii „najlepsza drugoplanowa rola kobieca” za rolę w filmie Ile waży koń trojański? |
II Festiwal Filmów Polskich „Wisła” w Moskwie – nagroda za całokształt twórczości | |
Nagroda Kryształ Zwierciadła | |
Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida „Dzieło Życia”[100] | |
IX Ogólnopolski Festiwal Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona” w Zabrzu – nagroda za rolę staruszki w przedstawieniu Między nami dobrze jest w Teatrze Rozmaitości w Warszawie | |
2010 | Nagroda im. Ireny Solskiej[101] |
50. Kaliskie Spotkania Teatralne – Nagroda im. Jacka Woszczerowicza za rolę staruszki w przedstawieniu Między nami dobrze jest w Teatrze Rozmaitości w Warszawie | |
2011 | XLVI Przegląd Teatrów Małych Form „Kontrapunkt” w Szczecinie – nagroda jury za rolę staruszki w spektaklu Między nami dobrze jest w Teatrze Rozmaitości w Warszawie |
Tytuł Ambasadora Polszczyzny | |
Tarnowska Nagroda Filmowa – nagroda za całokształt twórczości | |
2012 | Specjalna Złota Kaczka |
2013 | Nagroda Gustaw – nagroda Związku Artystów Scen Polskich, przyznawana za szczególne zasługi dla środowiska teatralnego |
Orzeł za osiągnięcia życia | |
Laureatka „Superwiktora” podczas gali wręczenia „Wiktorów” – nagród Akademii Telewizyjnej | |
Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej | |
2014 | Wielki Ukłon Festiwalu Quest Europe w Zielonej Górze |
43. Lubuskie Lato Filmowe w Łagowie – Brylantowe Grono za całokształt twórczości | |
Diament Trójki[102] | |
Międzynarodowy Festiwal Filmowy Tofifest w Toruniu – Złoty Anioł za całokształt twórczości | |
Odznaczenia[103] | |
Rok | Odznaczenie |
1954 | Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[104] |
1955 | Medal 10-lecia Polski Ludowej |
1962 | Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski |
1967 | Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego |
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” | |
1978 | Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski |
2005 | Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski „w uznaniu wybitnych zasług dla kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej”[105] |
2007 | Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[106] |
2015 | Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski[107] |
Uwagi
- ↑ Pierwszego imienia nie używała.
- ↑ Prawdziwa data urodzin według Muzeum Powstania Warszawskiego oraz samej Danuty Szaflarskiej. W dowodzie wpisaną miała nieprawdziwą datę 20 lutego.
- ↑ Zginął w 1939 w kampanii wrześniowej w dwudziestym roku życia.
- ↑ W 1985 przeszła na emeryturę, lecz nie oznaczało to końca jej aktywności zawodowej.
- ↑ Pseudonim artystyczny sióstr Moniki i Gabrieli Muskalanek.
Przypisy
- ↑ Danuta Szaflarska – 101-letnia gwiazda kilku pokoleń. PAP, 6 lutego 2016.
- ↑ Profil osoby: Zofia Danuta Szaflarska "Młynarzówna". [w:] Ogrody Wspomnień [on-line]. [dostęp 2018-07-27].
- ↑ a b c d e f g h Powstańcze Biogramy – Danuta Szaflarska. www.1944.pl. [dostęp 2017-04-04].
- ↑ a b Nie żyje Danuta Szaflarska. Aktorka zmarła w wieku 102 lat. gazetaprawna.pl. [dostęp 2017-02-19].
- ↑ Barbara Pietkiewicz. W sprawie pierogów. „Polityka”. 42, 2007.
- ↑ a b c d A jak umrę, będę tańczyć w powietrzu. www.encyklopediateatru.pl. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ a b c d e Anna Legierska: "Dzieciństwo nigdy ze mnie nie odeszło”. Niepublikowany wywiad z Danutą Szaflarską. www.wysokieobcasy.pl, 2015-02-05. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ a b Danuta Szaflarska odeszła do innego świata.... www.mcksokol.pl. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ a b Warszawa. Zmarła Danuta Szaflarska. e-teatr. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ a b Karolina Sulej: Amantka i wiedźma. Danuta Szaflarska świętuje 100. urodziny!. culture.pl, 2017-02-20. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ a b Katarzyna Bielas: Historie Szaflarskiej. Rok życia na minutę. wyborcza.pl, 2013-05-13. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ Monika Mokrzycka-Pokora: Danuta Szaflarska. culture.pl, 2009-2014. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Danuta Szaflarska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2017-04-10] .
- ↑ Zbigniew Pitera: Przeminęło z filmem. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1987, s. 61. ISBN 83-221-0301-8.
- ↑ a b Zakazane piosenki. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Jerzy Toeplitz: Historia filmu polskiego. T. 3: 1939-1956. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1974, s. 146.
- ↑ a b Jerzy S. Majewski: Warszawa lat 50. 200 zdjęć na nowej wystawie w DSH. wyborcza.pl, 2016-02-18. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ a b c Tadeusz Lubelski: Polska Szkoła Filmowa na tle rodzimego kina. W: Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska: Kino klasyczne. Historia kina, tom 2. Kraków: Universitas, 2011, s. 953–954. ISBN 97883-242-2234-6.
- ↑ Dwie godziny. www.repozytorium.fn.org.pl. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ a b Warszawska premiera. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ a b Głos z tamtego świata. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ a b Domek z kart. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ a b Lalka. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ a b Dolina Issy. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ a b 5 dni z życia emeryta. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ a b Korczak. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ a b Pożegnanie z Marią. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Maciej Maniewski. Portret Danuty Szaflarskiej. „Kino”. 10, 2007.
- ↑ a b Faustyna. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ a b c Danuta Szaflarska. www.dziennikteatralny.pl. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ a b Pora umierać. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ a b Inny świat. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ a b Pokłosie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ a b Danuta Szaflarska. Encyklopedia teatru polskiego. Nagrody. ↓.
- ↑ Łódź. Gwiazda Szaflarskiej w Alei Sław. www.e-teatr.pl, 2008-03-10. [dostęp 2017-02-28].
- ↑ Encyklopedia, Warszawa. Danuta Szaflarska kończy w niedzielę 90 lat, Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2020-05-26] (pol.).
- ↑ a b Sklep przy głównej ulicy. [w:] Teatr Żydowski [on-line]. Teatr Żydowski. [dostęp 2016-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)].
- ↑ a b Ostatnie pożegnanie Danuty Szaflarskiej. www.nowa.tv. [dostęp 2017-03-28].
- ↑ Pogrzeb Danuty Szaflarskiej. trwarszawa.pl. [dostęp 2017-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-01)].
- ↑ Pogrzeb Danuty Szaflarskiej. film.onet.pl, 2017-02-28. [dostęp 2017-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-28)].
- ↑ "Dwa razy uratował mi życie”. Przyjaźń Szaflarskiej i ks. Popiełuszki. deon.pl. [dostęp 2017-03-19].
- ↑ Paweł Wroński: Szalik zwycięstwa dla Komorowskiego. wyborcza.pl, 2010-05-17. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista. dziennik.pl, 2015-03-16. [dostęp 2017-03-21].
- ↑ Erwin Axer. Czysta naturalność. „Rzeczpospolita”. 52, 24–30 grudnia 1999.
- ↑ a b c Ludzie filmu i teatru o Danucie Szaflarskiej. www.rp.pl, 2017-02-19. [dostęp 2017-04-10].
- ↑ Gabriel Michalik: Danuta Szaflarska. Jej czas. Agora, 2018. ISBN 978-83-268-2650-4.
- ↑ Katarzyna Kubisiowska: Szaflarska. Grać, aby żyć. W.A.B., 2019. ISBN 978-83-280-6701-1.
- ↑ Dwie godziny. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Skarb. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Zemsta. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Ludzie z pociągu. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Dziś w nocy umrze miasto. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Dom bez okien. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ To jest twój nowy syn. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Sadze. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Wsteczny bieg. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Umarli rzucają cień. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Der Grüne Vogel. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Ego. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Pokój dziecinny. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Aleksander. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Babisia. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Skarga. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Diabły, diabły. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Pajęczarki. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Spóźniona podróż. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Księga wielkich życzeń. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Nic. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Tydzień z życia mężczyzny. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Torowisko. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Alchemik i dziewica. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Egzekutor. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Żółty szalik. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Nieznana opowieść wigilijna. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Listy miłosne. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Przedwiośnie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Królowa chmur. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Jeszcze nie wieczór. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Ile waży koń trojański?. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Janosik. Prawdziwa historia. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Między nami dobrze jest. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Anyám és más futóbolondok a családból. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2013-04-05].
- ↑ Samochodzik i templariusze. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Siedlisko. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Palce lizać. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Przedwiośnie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Czwarta władza. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Ranczo. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Janosik. Prawdziwa historia. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Mała matura. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Licencja na wychowanie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Dubbing. [w:] Filmopedia [on-line]. Polski Instytut Sztuki Filmowej. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Danuta Szaflarska. [w:] haltenraum.com [on-line]. HaltenRaum. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Reddit. Reddit. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Milcząca Gwiazda. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Kopciuch. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
- ↑ Danuta Szaflarska. Sekcja: Spektakle telewizyjne.
- ↑ Danuta Szaflarska. Encyklopedia teatru polskiego. Radio. ↓.
- ↑ 2008. norwid.mazovia.pl. [dostęp 2015-01-10]. (pol.).
- ↑ Nagroda im. Norwida dla Danuty Szaflarskiej. rp.pl. [dostęp 2015-01-10]. (pol.).
- ↑ Warszawa. Wręczenie nagrody im. Ireny Solskiej, e-teatr.pl [dostęp 2017-03-08] .
- ↑ „Talenty Trójki” 2014 wręczone. Poznaj laureatów!, 17 czerwca 2014, w serwisie polskieradio.pl [dostęp 2014-06-18].
- ↑ Danuta Szaflarska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2017-04-11] .
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 61, poz. 827 – pkt 2.
- ↑ Danuta Szaflarska odznaczona medalem „Gloria Artis”. muzyka.onet.pl, 12 czerwca 2007. [dostęp 2013-01-31].
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 318
Bibliografia
- Danuta Szaflarska w bazie filmpolski.pl
- Danuta Szaflarska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
- Danuta Szaflarska w bazie Akademia Polskiego Filmu
- Danuta Szaflarska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-08] .
- Danuta Szaflarska w Encyklopedii polskiego dubbingu
- Danuta Szaflarska w portalu culture.pl
- Powstańcze biogramy: Danuta Szaflarska w portalu www.1944.pl
- Danuta Szaflarska w bazie Online Computer Library Center
- Danuta Szaflarska w bazie NUKAT - Katalogu Zbiorów Polskich Bibliotek Naukowych
Linki zewnętrzne
- Danuta Szaflarska w bazie IMDb (ang.)
- Danuta Szaflarska w bazie Filmweb
- Danuta Szaflarska w wirtualnym albumie w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Film dokumentalny Inny świat poświęcony Danucie Szaflarskiej w portalu ninateka.pl
- Danuta Szaflarska. famousfix.com. [dostęp 2018-06-03]. (ang.).
- Katarzyna Kubisiowska: Tam była studnia i kolejka po wodę. Obok były groby. To się siadało na takim grobie i opowiadało dowcipy. Żeby sobie skrócić czekanie. [dostęp 2019-07-20].
Media użyte na tej stronie
Baretka Odznaki 1000-lecia Państwa Polskiego
Polish decoration Zasłużony Działacz Kultury (Meritorious Culture Activist)
Autor: Mariusz Kubik, Licencja: CC BY 3.0
Danuta Szaflarska (b. February 6, 1915 in Kosarzyska, Poland) - Polish actor. She lives in Warsaw, Poland
Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński w sztuce "Spotkania"
Autor: Original author: M0tty; Extracted by: Rlevente, Licencja: CC BY-SA 4.0
Theatre icon
Autor: Internet Archive Book Images, Licencja: No restrictions
Title: Annual report of the Secretary of the Board of Agriculture
Identifier: annualreportofse6214mass
Year: 1854-1915 (1850s)
Authors: Massachusetts. State Board of Agriculture
Subjects: Agriculture
Publisher: Boston, Mass. : W. White
Contributing Library: UMass Amherst Libraries
Digitizing Sponsor: UMass Amherst Libraries
View Book Page: Book Viewer
About This Book: Catalog Entry
View All Images: All Images From Book
Click here to view book online to see this illustration in context in a browseable online version of this book.
Text Appearing Before Image:
'
Text Appearing After Image:
'
Note About Images
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób aktorki Danuty Szaflarskiej na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Bronisław Komorowski, Danuta Szaflarska, Henryk Wujec, Bogdan Borusewicz i Iwona Śledzińska-Katarasińska podczas ceremonii odsłonięcia pomnika Haliny Mikołajskiej w Warszawie
Autor:
- Filmreel.png: User:Pegship
- Mplayer.svg: David Vignoni
- Film_Reel.svg: User:Fancypants09 (original by Everaldo Coelho and YellowIcon)
- derivative work: Svgalbertian (talk)
Combination of clapperboard and film reel icons for use in director film stub template.
Autor: HuBar, Licencja: CC BY-SA 2.5
Łódź Walk of Fame - Danuta Szaflarska
Autor: Gigillo83, Licencja: CC BY-SA 3.0
Symbol of theater.
Autor: Louis-Oscar Roty , Licencja: CC BY-SA 3.0
Medal_of_the_Second_Madagascar_Expedition_law_of_15_January_1896 by Oscar Roty
Okładka czasopisma Film Nr. 9-10 z Danutą Szaflarską i Jerzym Duszyńskim w filmie Zakazane piosenki.
Absolwenci Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej: Czesław Kulak i Danuta Szaflarska.
Szaflarska signature
Aktorzy z filmu Dwie godziny: Danuta Szaflarska & Jerzy Duszyński
Autor: gachu13, http://oldradio.pl (modified by Heisenberg-pl (talk)), Licencja: CC BY-SA 2.5
Polish receiver Malwa. A basic 4-tube superhet made from 1960 by Unitra ZRK, Zaklady Radiowe im. M. Kasprzaka