Danuta Szaflarska

Danuta Szaflarska
ps. „Młynarzówna” (AK)
Ilustracja
Danuta Szaflarska (Warszawa 2013)
Imię i nazwisko

Zofia Danuta Szaflarska

Data i miejsce urodzenia

6 lutego 1915
Kosarzyska

Data i miejsce śmierci

19 lutego 2017
Warszawa

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Jan Ekier (rozwód)
Janusz Kilański (rozwód)

Lata aktywności

1939–2016

Zespół artystyczny
Teatr na Pohulance w Wilnie
(1939–1941)
teatr podziemny
(1942–1943)
teatr frontowy Armii Krajowej
(1943–1945)
Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
(1945–1946)
Teatr Kameralny Domu Żołnierza w Łodzi
(1946–1949)
Teatr Współczesny w Warszawie
(1949–1954)
Teatr Narodowy w Warszawie
(1954–1966)
Teatr Dramatyczny w Warszawie
(1966–1985)
Teatr Rozmaitości w Warszawie
(2010–2016)
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Faksymile

Danuta Szaflarska (właśc. Zofia[a] Danuta Szaflarska[1], ps. Młynarzówna (AK)[2]; ur. 6 lutego 1915[b] w Kosarzyskach, zm. 19 lutego 2017 w Warszawie) – polska aktorka filmowa i teatralna, która wystąpiła w ponad 40 rolach filmowych i ponad 80 teatralnych. Występowała w Teatrze Telewizji, słuchowiskach Teatru Polskiego Radia, serialach telewizyjnych, a także podkładała głos do filmów zagranicznych. Karierę aktorską, rozpoczętą we wrześniu 1939, zakończyła w listopadzie 2016, w wieku 101 lat. Była najdłużej pracującą i żyjącą polską aktorką. Zagrała w filmach takich jak: Zakazane piosenki (1946), Skarb (1948), Pożegnanie z Marią (1991), Diabły, diabły (1991), Pora umierać (2007).

Ukończyła w 1939 Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie i w tym samym roku – już po wybuchu II wojny światowej – debiutowała na scenie w Teatrze na Pohulance w Wilnie. Dwa lata później wróciła do stolicy, gdzie grała w teatrach podziemnych, a także brała udział w powstaniu warszawskim jako łączniczka. Po wojnie występowała przez rok w Teatrze Starym, a następnie w łódzkim Teatrze Kameralnym Domu Żołnierza. W latach 40. uważana za czołową amantkę polskiego kina, w późniejszych dekadach była znana przede wszystkim z ról komediowych w sztukach teatralnych, wystawianych przez teatry warszawskie (Teatr Współczesny, Teatr Narodowy, Teatr Dramatyczny, Teatr Rozmaitości). W filmie odkryta została ponownie w latach 90. XX wieku. Zarówno krytycy, jak i widzowie, cenili jej osobowość i temperament. Była wielokrotnie odznaczana i nagradzana.

Życiorys

Młodość

Urodziła się 6 lutego 1915 na Sądecczyźnie, w Kosarzyskach (obecnie osiedle Piwnicznej-Zdroju)[3][4]. Jej rodzice byli nauczycielami, mieszkali w gospodarstwie przy szkole, w której uczyli. Miała starszą siostrę Irenę i młodszego brata Jerzego[c]. Ojciec zmarł nagle na zapalenie wyrostka robaczkowego, gdy miała 9 lat. Po jego śmierci matka podjęła decyzję o przeprowadzce z Kosarzysk do kamienicy w Nowym Sączu, gdzie Danuta uczęszczała do prywatnego gimnazjum matematyczno-przyrodniczego dla dziewcząt[5][6][7].

Po latach tak wspominała swoje dzieciństwo:

Uwielbiałam naśladować czyjeś gesty, sposób poruszania się (...). W Kosarzyskach robiliśmy też przedstawienia teatralne, w naszej wozowni. Przedstawiało się głównie to, co widzieliśmy w kościele. Najchętniej graliśmy msze, chrzciny, śluby[7].

W Nowym Sączu Danuta uczęszczała do amatorskiego zespołu teatralnego, prowadzonego przez nauczyciela i malarza portrecistę Bolesława Barbackiego. Zagrała w 1927 na scenie sądeckiego Towarzystwa Dramatycznego rolę Michasia w Horsztyńskim, dramacie Juliusza Słowackiego, a następnie wystąpiła w Tomciu Paluchu według braci Grimm[6][8].

Wybierając kierunek studiów na początku myślała o medycynie, ale ponieważ studia na tym kierunku były zbyt kosztowne, zdecydowała się na handel. Podjęła naukę w Wyższej Szkole Handlowej w Krakowie, lecz przerwała ją w środku pierwszego roku akademickiego z powodu tyfusu i powróciła do Nowego Sącza. Gdy wyzdrowiała, za namową kolegów z gimnazjum, wówczas już studentów, podjęła decyzję o egzaminach aktorskich[3][6][9].

Początki kariery na scenie (1939–1945)

Absolwenci PIST: Czesław Kulak i Danuta Szaflarska (1939)

W połowie lat 30. przeprowadziła się do Warszawy, gdzie w 1939 ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej (PIST). Komisja egzaminacyjna nie chciała jej początkowo przyjąć do szkoły, gdyż nie miała wiedzy o historii teatru i odesłała na poprawkę. O przyjęciu zadecydował głos pierwszego dyrektora PIST Aleksandra Zelwerowicza[3][6][9].

14 września 1939 debiutowała w Teatrze na Pohulance w Wilnie jako Pernette w spektaklu Szczęśliwe dni Pugeta w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego [3]. W czasie kolejnego przedstawienia, 17 września, w dniu napaści ZSRR na Polskę, w wileńskim teatrze słychać było świst pocisków oraz huk radzieckiej artylerii. Przerażona publiczność opuszczała widownię, lecz aktorzy dokończyli występ[10][11], posłuszni zasadzie Zelwerowicza, który mówił:

Nigdy nie przerywać przedstawienia![10]

W ciągu dwóch lat wystąpiła w Wilnie w około 20 rolach o różnym charakterze, począwszy od klasyki po komedie obyczajowe[12]. Zagrała m.in. anioła w widowisku Pastorałka Leona Schillera (reżyseria: Stanisława Perzanowska) oraz Marynię w sztuce Michała Bałuckiego Klub kawalerów (reżyseria: Michał Melina)[13].

Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941 powróciła z Wilna do Warszawy. Nie chciała występować w teatrach działających za zgodą okupanta, grała natomiast w teatrach konspiracyjnych (1942–1943), wystawiających sztuki na tajnych przedstawieniach w mieszkaniach prywatnych oraz w teatrze frontowym Armii Krajowej (1943–1945). Teatr podziemny został zainicjowany przez Bohdana Korzeniewskiego, a kierowali nim Leon Schiller i Edmund Wierciński. Teatr Frontowy AK prowadził natomiast Józef Wyszomirski[3].

Pod pseudonimem „Młynarzówna” brała udział w powstaniu warszawskim w 1944 jako łączniczka (adiutantka) Jana Ciecierskiego ps. „Rosień”. Pierwszej nocy powstania budowała barykady w Śródmieściu, lecz następnego dnia po zajęciu przez Niemców tego terenu, musiała uciekać wraz z matką, roczną córką i mężem Janem Ekierem. Występowała pod fikcyjnym nazwiskiem „Danuta Nowak” na koncertach dla walczących powstańców i ludności cywilnej, w których brali udział także m.in. Mira Zimińska, Irena Kwiatkowska i Mieczysław Fogg. Po powstaniu opuściła zniszczone miasto, najpierw udała się do obozu przejściowego w Pruszkowie, a stamtąd do Krakowa[3].

Lata 1945–1949

Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński na okładce czasopisma „Film” Nr 9-10 z 1947 roku, wydanego jeszcze przed premierą filmu muzycznego Zakazane piosenki
Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński w filmie Dwie godziny
Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński w sztuce Spotkanie

Po powstaniu aktorka rozstała się z mężem, zamieszkała u ciotki w Krakowie razem ze swoją córką i matką. Otrzymała angaż w Teatrze Starym[7]. Występowała tu w latach 1945–1946, interpretując m.in. Helenę w sztuce Teoria Einsteina Antoniego Cwojdzińskiego (reżyseria: Juliusz Osterwa) i Broncię Lelewską w Dniu jego powrotu Zofii Nałkowskiej (reżyseria: Jerzy Ronard Bujański)[13].

W 1946 wyjechała do Łodzi, gdzie występowała przez ponad dwa lata w Teatrze Kameralnym Domu Żołnierza. Krytycy pozytywnie ocenili jej role: Orchideji w sztuce Homer i Orchideja Tadeusza Gajcego w reżyserii Józefa Wyszomirskiego, a także Alkmeny w Amfitrionie 38 Jeana Giraudoux w reżyserii Bohdana Korzeniewskiego[13].

W tym samym roku wzięła udział w realizacji pierwszego pełnometrażowego polskiego filmu powojennego Zakazane piosenki w reżyserii Leonarda Buczkowskiego, upamiętniającego antyniemiecką i partyzancką twórczość muzyczną mieszkańców Warszawy w czasie okupacji. Zagrała pierwszoplanową rolę kobiecą – Halinę Tokarską, młodą warszawiankę działającą w organizacji podziemnej. Jeszcze przed ukończeniem zdjęć do Zakazanych piosenek pojawiła się na okładce pierwszego numeru czasopisma „Film”, w tym samym numerze ukazał się też wywiad z aktorką, przeprowadzony przez Zbigniewa Piterę[14]. Szaflarska pojawiła się także na okładce noworocznego numeru tego czasopisma w 1947, w towarzystwie Jerzego Duszyńskiego – jej filmowego brata Romana[15].

Budżet filmu nie był wysoki, warunki pracy trudne, a film początkowo nie miał być produkcją pełnometrażową[16]. Aktorka występowała na planie we własnej sukience, jedynej w której chodziła po mieście, bo nie miała innej[17]. Film, który miał premierę 8 stycznia 1947, cieszył się dużą popularnością, a kolejna jego wersja, w większym stopniu podkreślająca grozę czasów wojny, trafiła do kin w kolejnym roku, stając się ulubionym filmem polskiej widowni tamtych lat[18]. Rola w Zakazanych piosenkach przyniosła także powodzenie samej Szaflarskiej.

W 1946 wzięła również udział w realizacji dramatu obyczajowego Dwie godziny w reżyserii Stanisława Wohla, gdzie jej partnerem był Jerzy Duszyński. Akcja dramatu toczy się w 1945, w małym mieście, gdzie ludzie czekający na pociąg, który ich zabierze do domu po wojennej poniewierce, wspominają przeszłość i snują plany na przyszłość. Film miał premierę dopiero 9 grudnia 1957[19].

W 1948 zagrała Krysię Różycką-Konar w komedii Skarb w reżyserii Leonarda Buczkowskiego. Film przedstawiał trudne warunki życia mieszkańców zrujnowanej stolicy. Szaflarska grała świeżo poślubioną żonę, która jednak nie miała gdzie zamieszkać z mężem Witkiem (wcielił się w niego Jerzy Duszyński), któremu udało się tylko wynająć przechodni pokój w zatłoczonym mieszkaniu, mieszczącym się w suterenie częściowo zburzonej kamienicy, gdzie oboje zamieszkali. Drugą parę bohaterów, dla kontrastu komiczną, stanowili Alfred Ziółko (Adolf Dymsza) oraz Basia (Alina Janowska)[17][18].

Współpracowała z Jerzym Duszyńskim także w przedstawieniu Spotkanie Anouilha, reżyserowanym przez Kazimierza Rudzkiego w 1946, gdzie grała Żanetę[13]. Jednak to ich występ w bardzo dobrze przyjętym przez publiczność Skarbie, spowodował, że oboje stali się w tym czasie najpopularniejszymi amantami polskiego kina[18].

Lata 1949–1966

Po likwidacji łódzkiego Teatru Kameralnego w 1949, Szaflarska przeniosła się wraz z zespołem reżysera Erwina Axera do Warszawy. Podjęła pracę najpierw w Teatrze Współczesnym, gdzie występowała do 1954, a następnie w Teatrze Narodowym, gdzie grała w latach 1954–1966[3]. W 1959 artystka zamieszkała przy ulicy Madalińskiego w Warszawie. Później wyszła za mąż po raz drugi, za Janusza Kilańskiego[7].

Pośród ról teatralnych wyróżniły się: dramatyczne, jak Ruth Sonnenbruch w dramacie Niemcy Leona Kruczkowskiego w reżyserii Erwina Axera (1949), czy tytułowa rola w tragedii Barbara Radziwiłłówna Alojzego Felińskiego w reżyserii Kazimierza Dejmka (1962) oraz komediowe: rola tytułowej postaci w Czarującej szewcowej Lorcy w reżyserii Maryny Broniewskiej (1958), Heleny Iwanownej Popowej w Niedźwiedziu Antoniego Czechowa w reżyserii Władysława Krasnowieckiego (1959) i służącej Marii w Wieczorze Trzech Króli Williama Szekspira, reżyserowanego przez Józefa Wyszomirskiego (1960)[13][13].

Wśród jej największych osiągnięć w teatrze wymieniana jest Władka w komedii Aszantka Włodzimierza Perzyńskiego w reżyserii Stanisławy Perzanowskiej z 1957 – prymitywna dziewczyna ze społecznych nizin (nazwa sztuki nawiązuje do afrykańskiego ludu Aszanti), nawiązuje romans z młodym ziemianinem Edmundem Łońskim (w tej roli Andrzej Łapicki), co jest przyczyną jego zguby. Jej wirtuozeria objawiła się w kolejnej roli komediowej – Katarzyny w Poskromieniu złośnicy Szekspira w reżyserii Tadeusza Aleksandrowicza, wystawianym w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie w 1961 roku (Szaflarska występowała tam gościnnie)[13][13].

W tym okresie wystąpiła też w kilku filmach, z których na większą uwagę zasługują: Warszawska premiera (1950) w reżyserii Jana Rybkowskiego, Domek z kart (1953) w reżyserii Erwina Axera, który powstał na podstawie niedokończonej sztuki Emila Zegadłowicza oraz film obyczajowy Głos z tamtego świata (1962), którego reżyserii podjął się Stanisław Różewicz. Warszawska premiera to pierwszy po wojnie widowiskowy film muzyczny, a jego akcja koncentruje się wokół zagadnienia historycznego – walki o wystawienie polskiej opery narodowej Halki Stanisława Moniuszki, jaka miała miejsce w 1857. Szaflarska odtwarzała hrabinę Krystynę[20]. W dramacie politycznym Domek z kart, podejmującym temat przegranej przez Polaków kampanii w 1939, zagrała naiwną pannę Kitty, natomiast w Głosie z tamtego świata telefonistkę Stanisławę Edelman, nieszczęsną pacjentkę lekarza–oszusta Aksamitowskiego (w tej roli Kazimierz Rudzki)[21][22].

Lata 1966–1985

W latach 1966–1985[d] występowała w Teatrze Dramatycznym w Warszawie, gdzie jednak rzadko otrzymywała role, w których mogłaby wykazać się swoim warsztatem aktorskim. Jej poczucie humoru, wdzięk i wszechstronność (wszakże występowała zarówno w repertuarze klasycznym, jak i współczesnym), publiczność podziwiać mogła przede wszystkim w rolach komediowych. Wystąpiła m.in.: w Nocy cudów (1968) w reżyserii Piotra Piaskowskiego, opartej na farsie Babcia i wnuczek, czyli noc cudów Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, gdzie grała główną bohaterkę – babcię Lorelei, w Czarnej komedii (1969) Petera Shaffera w reżyserii Piaskowskiego, gdzie występowała jako Clea, w Zemście Aleksandra Fredry, gdzie wcielała się w Podstolinę w dwóch inscenizacjach Gustawa Holoubka (1970 oraz 1975), a także w Weselu Figara (1983) Pierre’a Beaumarchais’go, reżyserowanym przez Witolda Skarucha, w którym była ochmistrzynią Marceliną[13][13].

Jakkolwiek w tym okresie jej talent nie był dostatecznie wykorzystany, wystąpiła wtedy w drugoplanowej roli pani Misiewiczowej, matki Heleny Stawskiej, w serialu telewizyjnym Lalka w reżyserii Ryszarda Bera, który powstał na podstawie powieści Bolesława Prusa pod tym samym tytułem, emitowanym w 1978[23]. Godna zapamiętania jest też jej rola Michaliny Surkontowej, babci Tomaszka, w onirycznym filmie Dolina Issy, który nakręcił w 1982 Tadeusz Konwicki, na podstawie własnego scenariusza, opartego na powieści Czesława Miłosza o tym samym tytule[24]. W 1984 zagrała babcię Adama Bzowskiego w 5-odcinkowym filmie telewizyjnym 5 dni z życia emeryta Edwarda Dziewońskiego, będącym adaptacją książki 13 dni z życia emeryta Jerzego Stefana Stawińskiego[25].

Lata 1985–2017

Aktorka pojawiła się na scenie ponownie w 1988, po trzech latach przerwy, występując gościnnie w sztukach współczesnych: najpierw jako Delia w Farsie na trzy sypialnie Alana Ayckbourna w reżyserii Marcina Sławińskiego, wystawianej w warszawskim Teatrze Kwadrat, a następnie jako Starsza Kobieta w sztuce Godzina kota Pera Olova Enquista w reżyserii Piotra Cieślaka w stołecznym Teatrze Powszechnym. Jej kreacja Starszej Kobiety miała cechy charakterystyczne dla postaci w jej ostatnim etapie aktywności zawodowej w teatrze i filmie, budzących przychylność widzów i z którymi jest kojarzona, takimi jak spokój, mądrość, doświadczenie życiowe[13][13].

Grała w tym okresie w wielu filmach, zdobywając dzięki temu uznanie kolejnego pokolenia widzów, niepamiętającego jej wcześniejszych sukcesów. W 1990 dostała niewielką rolę matki Bauera w Korczaku Andrzeja Wajdy, filmie biograficznym, przedstawiającym epizody z życia „Starego Doktora”[26]. Trzy lata później pojawiła się w kolejnym filmie, którego akcja toczyła się w czasie II wojny światowej, a mianowicie w Pożegnaniu z Marią Filipa Zylbera, będącym luźną adaptacją opowiadania Tadeusza Borowskiego. Grała doktorową, starą Żydówkę, która zdecydowała się na powrót do getta. Wygłosiła wprost do kamery monolog o życiu, śmierci oraz godności, której nie można zabrać istocie ludzkiej. Rola, mimo że drugoplanowa, zyskała uznanie krytyków[27][28]. W 1994 odtworzyła postać siostry Feliksy (współczesnej) w Faustynie Jerzego Łukaszewicza z Dorotą Segdą w tytułowej roli. Filmowa Feliksa była narratorką, rówieśnicą świętej, która opowiadała losy Faustyny, wyznając swoje przewinienia i zazdrość o jej świętość[29][30].

Owocna była zwłaszcza współpraca z reżyserką Dorotą Kędzierzawską, która potrafiła obsadzić Szaflarską w swoich filmach w sposób odpowiedni dla jej temperamentu i aparycji. Zagrała u niej wiedźmę w tajemniczym filmie psychologicznym Diabły, diabły (1991) oraz Jędzę w dramacie Nic (1998), ale największym sukcesem w tym czasie była główna rola w, docenionym zarówno przez krytykę, jak i widzów, filmie Pora umierać (2007). Wcieliła się w sędziwą Anielę, która mieszka samotnie ze swoją suczką, walcząc o prawo do swej własności, a także przede wszystkim do godności, której tak często odmawia się osobom starszym. Przekonujące wykonanie tej roli, mimo dramatycznej wymowy pełne ciepła i humoru, przyniosło jej nie tylko nagrody, ale także wzrost zainteresowania mediów jej osobą[31][30]. Kędzierzawska w 2012 nakręciła dokument Inny świat, w którym wówczas 97-letnia Danuta Szaflarska przez 97 minut opowiadała o swoim życiu[32].

Grała też w filmach innych polskich reżyserów, spośród których wymienić warto zwłaszcza Tydzień z życia mężczyzny Jerzego Stuhra (1999), gdzie wcieliła się w matkę tytułowego mężczyzny (Adama), granego przez Stuhra oraz Przedwiośnie (2000) Filipa Bajona, nakręcone na podstawie powieści Stefana Żeromskiego o tym samym tytule, gdzie pojawiła się jako ciotka Wiktoria. Zagrała także matkę Mężczyzny w filmie telewizyjnym Żółty szalik (2000) Janusza Morgensterna, babcię Janosika w filmie Janosik. Prawdziwa historia Agnieszki Holland (2009), jak również zielarkę w Pokłosiu (2012) Władysława Pasikowskiego[30][33].

Gwiazda aktorki w łódzkiej Alei Gwiazd

W 2007 została nagrodzona wyróżnieniem dla najlepszej aktorki podczas 32. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, za rolę w filmie Pora umierać. Wcześniej dwukrotnie, w latach 1991 (za Diabły, diabły) oraz w 1993 (za Pożegnanie z Marią) zdobyła na tym festiwalu wyróżnienie dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Nagrodzona została Złotą Kaczką w 2008 dla najlepszej aktorki stulecia kina polskiego[34]. 9 marca 2008 odsłoniła swoją gwiazdę w Alei Gwiazd, na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi[35].

Jako nestorka sceny polskiej występowała w różnych teatrach Warszawy. Wystąpiła gościnnie w Teatrze Narodowym w 2007[36]: jako Babka w Daily Soup Amanity Muskarii[e] w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej oraz jako Nini w Żarze Christophera Hamptona w reżyserii Edwarda Wojtaszka. Rok później pojawiła się gościnnie w Teatrze Ateneum jako babcia w Odejściach autorstwa pierwszego prezydenta Czech Václava Havla w reżyserii Izabelli Cywińskiej. Od 2010 do 2016, w ostatnich latach kariery, związała się z Teatrem Rozmaitości. Po raz ostatni wystąpiła na scenie w listopadzie 2016 w roli Osowiałej Staruszki na Wózku Inwalidzkim w przedstawieniu Między nami dobrze jest Doroty Masłowskiej w reżyserii Grzegorza Jarzyny, granym od 2009. Planowała jeszcze gościnny udział w niezrealizowanym spektaklu Sklep przy głównej ulicy w Teatrze Żydowskim, gdzie miała pojawić się jako Rozálie Lautmanová, ale ze względu na zły stan zdrowia musiała zakończyć tak bogatą i długą karierę aktorską[13][4][37].

Grób Szaflarskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (2019)

Zmarła 19 lutego 2017 w Warszawie, w wieku 102 lat[38]. 28 lutego 2017, po mszy pogrzebowej, która odbyła się w kościele Niepokalanego Poczęcia NMP, św. Józefa i św. Ambrożego w Warszawie na Bielanach, urna z jej prochami spoczęła w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na Powązkach (nr kwatery G-tuje, miejsce 30)[39][40].

Życie prywatne

Była dwukrotnie zamężna i dwukrotnie rozwiedziona, miała dwie córki: Marię (ur. 1943) z pianistą Janem Ekierem i Agnieszkę (ur. 1954) ze spikerem radiowym Januszem Kilańskim. Z pierwszym mężem (Janem, poślubionym w 1941[11]), rozstała się po powstaniu warszawskim, gdyż oczekiwał od niej tego, że będzie zajmowała się sprawami domowymi, a nie aktorstwem. Drugie małżeństwo także nie przetrwało, zakończyło się rozwodem w 1960 roku – jak twierdziła Szaflarska:

Kolejny mąż miał problem z tym, że mam własne zdanie i nikogo o pozwolenie nie pytam[7].

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Szaflarska i prezydent RP Bronisław Komorowski na odsłonięciu pomnika Haliny Mikołajskiej w Warszawie (2012)

Została wydelegowana w 1981 przez Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom do obserwowania procesów aresztowanych robotników Ursusa i Huty Warszawa. Poznała wtedy księdza Jerzego Popiełuszkę, z którym się zaprzyjaźniła – udzielił ślubu jej córce i ochrzcił wnuka[41].

Aktorka została członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi w 2010[42] oraz przed wyborami prezydenckimi w 2015[43].

Chociaż od 1949 mieszkała w Warszawie (przez ponad pięćdziesiąt lat na Starym Mieście), chętnie odwiedzała rodzinne Kosarzyska. Miała tam drewniany dom, do którego często przyjeżdżała[8].

Znaczenie dla kultury polskiej

Danuta Szaflarska zagrała ponad 80 ról teatralnych oraz ponad 100 ról filmowych[13]. Wybierała różne role, tak współczesne, jak i historyczne. Grała kobiety pełne życia i energii, powabne i wyraziste[3]. Była najdłużej pracującą i żyjącą polską aktorką[38]. Reżyser teatralny Erwin Axer mówił:

Danusia zawsze była otwarta na życie. Ale dziś widać, że kiedy zajmuje się teatrem, to jest w tym cała prawda. Każda jej rola błyszczy jak kryształ. Praca z nią należy do największych przyjemności reżysera. Ona jest tym kamertonem, który pozwala oceniać czystość gry całej orkiestry[44].

Po śmierci aktorki podkreślano jej znaczenie dla kultury polskiej. Aktor Olgierd Łukaszewicz, prezes Związku Artystów Scen Polskich, powiedział:

Danuta Szaflarska pozostała na nieboskłonie gwiazd polskiego teatru, filmu i telewizji do końca życia. To fenomen. Świadczy to o niezwykłej wirtuozerii warsztatu, który opanowała w sposób zdumiewający, ale także człowieczeństwie, które zachowała, i – w opozycji do wielu artystek, które dodają sobie pewnej aury, zapożyczając ją z ról, które grają – zachowała swoją naturalność, prostotę. Zachowała siebie[45].

Krytyk teatralny Wojciech Majcherek zwrócił uwagę na to, że aktorka zyskała popularność już po filmie Zakazane piosenki, a decydowały o tym:

Jej osobowość, temperament, naturalność i uroda, z jej nieprzeciętnymi umiejętnościami aktorskimi[45].

Natomiast Andrzej Kołodyński, redaktor naczelny miesięcznika „Kino”, zauważył, że choć jej dokonania w filmie to historia całego powojennego kina polskiego, to aktorka ponownie rozkwitła w wieku około siedemdziesięciu lat. Swoje najbardziej dojrzałe role, doktorową w Pożegnaniu z Marią oraz Anielę w Pora umierać zagrała, będąc w sędziwym wieku[45].

W 2018 roku wydana została pierwsza biografia Danuty Szaflarskiej nosząca tytuł Danuta Szaflarska. Jej czas. Została napisana przez Gabriela Michalika[46]. Kolejna biografia, pod tytułem Szaflarska. Grać, aby żyć, ukazała się w 2019 roku, a jej autorką jest Katarzyna Kubisiowska[47].

Filmografia

Filmreel-icon.svg Filmy fabularne i etiudy
RokTytułReżyserRola
1946Zakazane piosenki[15]Leonard BuczkowskiHalina Tokarska
Dwie godziny[48]Stanisław Wohl, Józef WyszomirskiWeronika
1948Skarb[49]Leonard BuczkowskiKrysia
1950Warszawska premiera[20]Jan Rybkowskihrabina Krystyna
1953Domek z kart[22]Erwin AxerKitty
1956Zemsta[50]Antoni Bohdziewicz, Bohdan KorzeniewskiPodstolina Hanna Czepiersińska
1961Ludzie z pociągu[51]Kazimierz Kutz„ciocia” Marylki
Dziś w nocy umrze miasto[52]Jan Rybkowskiwłoska cyrkówka
1962Głos z tamtego świata[21]Stanisław Różewicztelefonistka Stanisława Edelman
Dom bez okien[53]Stanisław Jędrykadyrektorowa Zofia
1967To jest twój nowy syn[54]Jerzy Zarzyckipani Wiktoria
1973Sadze[55]Filip Bajonmatka
1978Wsteczny bieg[56]Laco Adamikmatka Stefana
Umarli rzucają cień[57]Julian Dziedzina„Mamusia”
1980Der Grüne Vogel[58]István Szabóprofesorowa Szakowska
1982Dolina Issy[24]Tadeusz KonwickiMichalina Surkontowa
1985Ego[59]Adam Ustynowicz
1986Pokój dziecinny[60]Aleksander Czekanowskimatka Adama
1987Aleksander[61]Jose Luis Perez Morales
1989Kawalerki. Babisia[62]Krzysztof Żurowskibabcia Jadzia
1990Korczak[26]Andrzej Wajdamatka Bauera
1991Skarga[63]Jerzy Wójcikbabcia Stefana
Diabły, diabły[64]Dorota Kędzierzawskawiedźma
1993Pożegnanie z Marią[27]Filip Zylberdoktorowa
Pajęczarki[65]Barbara SassOstrowska
1994Faustyna[29]Jerzy Łukaszewiczsiostra Feliksa we współczesności
1996Spóźniona podróż[66]Wojciech Żogałażona
1997Księga wielkich życzeń[67]Sławomir Kryńskipensjonariuszka Anna
1998Nic[68]Dorota KędzierzawskaJędza
1999Tydzień z życia mężczyzny[69]Jerzy Stuhrmatka Adama
Torowisko[70]Urszula Urbaniakbabcia Andrzeja
Alchemik i dziewica[71]Zoltán Kamondibabcia
Egzekutor[72]Filip Zylberstarsza pani
2000Żółty szalik[73]Janusz Morgensternmatka bohatera
Nieznana opowieść wigilijna[74]Piotr Mularuksiostra Hortensja
2001Listy miłosne[75]Sławomir Kryńskiciocia Lusia
Przedwiośnie[76]Filip Bajonciotka Aniela
2003Królowa chmur[77]Radosław PiwowarskiWanda „Mimi” Przybyłowicz
2007Pora umierać[31]Dorota KędzierzawskaAniela
2008Jeszcze nie wieczór[78]Jacek BławutBarbara
Ile waży koń trojański?[79]Juliusz MachulskiStanisława Zwierzyńska, babcia Zosi
2009Janosik. Prawdziwa historia[80]Agnieszka Holland, Kasia Adamikbabcia Janosika
2012Pokłosie[33]Władysław Pasikowskistara zielarka
Inny świat[32]Dorota Kędzierzawskaona sama
2014Między nami dobrze jest[81]Grzegorz Jarzynaosowiała staruszka na wózku inwalidzkim
2015Anyám és más futóbolondok a családból[82]Ibolya FeketeBerta Gardo w podeszłym wieku
Filmreel-icon.svg Seriale telewizyjne
1971Samochodzik i templariusze[83]Hubert Drapellażona Lucjusza (odcinki: 1-3)
1977Lalka[23]Ryszard Berpani Misiewiczowa (odcinki: 5, 7, 8)
19845 dni z życia emeryta[25]Edward Dziewońskibabcia Bzowska
1998Siedlisko[84]Janusz Majewskiciotka Emilia
1999Palce lizać[85]Michał KwiecińskiMamuśka (odcinek 6)
2002Przedwiośnie[86]Filip Bajonciotka Aniela (odcinki: 4, 5, 6)
2004Czwarta władza[87]Witold Adameksiostra Ludwika
2006Ranczo[88]Wojciech Adamczykbabcia Lucy (odcinek 1)
2009Janosik. Prawdziwa historia[89]Agnieszka Holland, Kasia Adamikbabcia Janosika
2010Mała matura 1947[90]Janusz Majewskistaruszka (odcinek 2)
2011Licencja na wychowanie[91]Wojciech Todorowciotka Wiesława (odcinek 85)
Exquisite-amorok.png Polski dubbing
RokTytułReżyser dubbinguRola
1947Harry Smith odkrywa Amerykę[92]Maria KaniewskaJessie
1949Spotkanie nad Łabą[93]Janet Sherwood
1951Rada bogów[94]
1952Śmiech w rajuSeweryn NowickiJoan Webb
1953Dumna królewnaJerzy Twardowskipiastunka
1955Czarna teczkaMaria OlejniczakYvonne
Pamiętnik majora ThompsonaJerzy TwardowskiMartine Thompson
1959Milcząca Gwiazda[95]doktor Sumiko Ogimura
Marynarzu strzeż sięMaria OlejniczakDanka Pink
1960MezaliansHenryka BiedrzyckaElza
1962Zakochany kundelMaria OlejniczakLilly
Próba terroruZofia Dybowska-AleksandrowiczLisa Soong
Trzy plus dwaMaria OlejniczakZofia
1963Julio, jesteś czarującaZofia Dybowska-AleksandrowiczJulia
1965Byłam głupią dziewczynąHenryka BiedrzyckaKati Kabok
1967Skradziony balonDulkowa
Rozwód z miłościZofia Dybowska-AleksandrowiczEva
1972Królowa ElżbietaKatarzyna Ashley
1978Lato MuminkówAndrzej Maria MarczewskiPaszczakówna
1991HookElżbieta Jeżewskadorosła Wendy
1995Prowincjonalne życieMoud
1998Kopciuch[96]Klaudiusz Kasprzak-Styliński
2006Karol. Papież, który pozostał człowiekiemElżbieta JeżewskaMatka Teresa z Kalkuty
2007ZaczarowanaWaldemar Modestowicznarratorka / Clara
2011Pan Popper i jego pingwinyMiriam Aleksandrowiczpani Van Gundy

Teatr

Theatre white.png Role teatralne[13]
RokSztukaRola
1939Szczęśliwe dniPernette
Cieszmy się życiem
Pastorałkaanioł
1940Sławapionierka
Klub kawalerówMarynia
1941Daleka drogaTopsik
1945Teoria EinsteinaHelena
Dzień jego powrotuBroncia Lelewska
Igraszki trafu i miłościSylwia
RoxyRoxy
1946Jajko KolumbaDonna Elwira
SpotkanieŻaneta
1947Homer i OrchidejaOrchideja
Żołnierz i bohaterRaina
Amfitrion 38Alkmena
1948SeansElwira
Szczygli zaułekBlanka Sartoriusz
1949Gwiazda StevensonaLiza
NiemcyRuth
1951MieszczanieHelena Nikołajewna Kriwcowa
1952Domek z kartKitty
1954NiemcyRuth
1955Ostry dyżurZofia
HuzarzyCosima
1956KordianStrach
1957Złote czasy zacnego królaNel Gwynn
AszantkaWładka
Śmieszna historiaAdelajda Barbier (Ada)
FedraArycja
1958Czarująca szewcowaszewcowa
Prawo mężaMagdalena de Sallus
1959Szkoła żonAnusia
NiedźwiedźHelena Iwanowna Popowa
1960Wieczór Trzech KróliMaria
1961Poskromienie złośnicyKatarzyna
Ladacznica z zasadamiLizzie
1962Wieczór poezji W. Broniewskiego
Barbara RadziwiłłównaBarbara
1963Wilki w nocyŻaneta Dylska
Lekkomyślna siostraAda
1964Grube rybyDorota
RokSztukaRola
1964Wiśniowy sadSzarlotta Iwanowna
1966Dziś jest święto narodoweEvalin Dally
Pani Dally ma kochankaEvalin Dally
1967Pamiątkowa fotografiaKostanecka
1968Ja – Napoleon albo o potędze wyobraźniJa-Napoleon
Noc cudówbabcia Lorelei
1969Czarna komediaClea
1970ZemstaPodstolina
1972Photo FinishStella 40
1974ŚlubDama I
TangoEleonora
1975ZemstaPodstolina
1976SłońAłła
U metyCimkiewiczowa
1978RemontKrystyna
1981AwariaKrawczykowa
1983Wesele Figaraochmistrzyni Marcelina
1985Czarujący łajdakBetty Dymoulin
DziewczynkiIrena
1988Farsa na trzy sypialnieDelia
Godzina kotastarsza kobieta
1989Zamek w SzwecjiAgata
1993Tak jest jak się państwu zdajepani Frola
1994Miłość na KrymieAnastazja Pietrowna Batiuszkowa
1995Billy KłamcaFlorance Boothroyd
1997Tangobabcia
2001Uroczystośćbabcia
Bambini di Pragamatka
2002Dowcipprofesor Ashford
2005Fioletowa krowa
Transferciocia fotografa
2006Wasza ekscelencjagenerałowa
2007Daily Soupbabcia
ŻarNini
2008Odejściababcia
2009Między nami dobrze jestosowiała staruszka na wózku inwalidzkim
2014Druga kobietaVivian
2016Sklep przy głównej ulicy (planowany; niezrealizowany)[37]Rozálie Lautmanová
Italian traffic signs - icona teatro.svg Role w Teatrze Telewizji[97]
RokSztukaRola
1955Ostry dyżurZofia
1956Lato
1959Historia jednej miłościMaria Wisnowska
Do niedzieli niedaleko
1960ParyżankaKlotylda
Granica
1961Don Alvares albo niesforna w miłości kompanijapokojówka
Dobre uczynki Wojciecha Ozdoby
Cyrograf
1962Poskromienie złośnicyKatarzyna
Pan Topaz
1963Taniec księżniczki
Pierwsza lepsza
Kaprys
Dom otwartyWicherkowska
1964Dudek
1967Klub Kłamców
Kartoteka
1968Motyl na antenieteściowa
1969Takie czasy
Rybka we czworo
Kłamstwo
1970Złota kareta
Moralność pani DulskiejJuliasiewiczowa
1971W biały dzień
Tristan 1946
Grupa Laokoona
Madzia w Iksinowie
1972Lato w Nohant
RokSztukaRola
1973Damy i huzary
1974Wszystko dobre co się dobrze kończy
1979Archipelag Lenoir
1990Godzina kota
1992Spadek na życzenieMarta Daevson
1993Niebieski ptakbabcia
1994Hedda GablerJulia Tesman
Mordercasąsiadka
Głośna sprawasąsiadka
1995Królewskie echoniania
Filomena MarturanoRosalia
Farsa z ograniczoną odpowiedzialnościąksiężna Koniecpolska
1996TańczyłemDelia
Podróż do WenecjiEdith
1997Julian Tuwim – moje słowa
Dla FredryOinone
1998W tym domu nie straszybabcia
ShapiroMiriam
SalonTeresa
Miłość na KrymieAnastazja Pietrowna Batiuszkowa
1999W tym domu straszybabcia
TangoEugenia
Lalekbabcia
Druga matkastaruszka
2000MizerykordiaLuda
10 pięterMaria
2002Courage mojej matkimatka
2006Rozmowy z katem
2012Daily soupbabcia
Malwa (front).jpg Role w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia[98]
RokSłuchowiskoRola
1950NiemcyRuth
1951Która dostojniejsza?Kasia
Klub kawalerówJadwiga Ochotnicka
1952Historia współczesnaPani Gromance
Droga do CzarnolasuAnna Kochanowska
1953Domek z kartKitti
Wyspa PingwinówOrberoza
1955Neapol miasto milionerówAmalia
Ostry dyżurZofia
1956Różaniec z granatówPielęgniarka
1957Godzina WŁączniczka Teresa
Homer i OrchideaOrchidea
Nieboszczyk pan PicDziewczyna uliczna
1958Zbrodnia na wyspie kózSylwia
Deszcz
Dziewięć kochanek kawalera DornaLizetta
Wyprowadzenie z EgiptuMary
GrabinkaGrabinka
Ciocia z HonfleurLucynka
Mój przyjaciel Marceli
Doktor Watson i Hamlet
1959Czerwona karteczka
Gospoda pod królową gęsią nóżkąKasia Koronczarka
Ballada GorazdowskaJoanna Łada
FabianaFabiana
1960Zielony frakBrygida
Stara cegielniaKlara
Numer poda centralaIrena
Alberto, czyli sytuacja w księstwie Pijencji
Zmiana warty czyli Virtuti MilitariŻona
1961Szukam KitieżgroduHala
Miłość czysta u kąpieli morskichMarta
1962Prezent z ParyżaAlina
1963Zjawisko GlapionaMonika/ Augusta
Zaginął DuduśBarmanka Wiktoria
EmancypantkiEufemia
MazepaAmelia
Rodoć
On nas zabijeSmolicka
1964Wszystko dla naszej mamyPanna Lilka
MizantropArsena
1965Co za wypadekWanda
Żółta szafaMargot Dikfort
Ten nieznajomyŻona burmistrza
1966Klara i AngelikaAngelika
Taniec miłości i śmierci. GościePola
1967Ten trzeciBarbara
Oberża „Pod wesołą sardynką”Signor Luiza Pandolfi
Diabelnie słone cenyŻona pana w oknie
KolekcjaStella
1968L'amore sacro e l'amore profano
Gdy cesarz kochać raczyKsiężna Lobkowiczowa
Sezonowa miłośćTuśka
1969Pod BlachąMajorowa
Krwawi i hyrniGaździna
Powrót do nieznanego krajuAniela
W małym dworkuWidmo matki
Legenda TatrTereska
1970KwartetAmelia
PrezentLee
RH minusSiostra
Niedzielne przedpołudnieEllen
Nowe radioIrena
1971Nie ma ulicy DługiejErnestyna
Łaciński napisŻona Czerwińskiego
WeseleMaryna
Wesele FigaraMarcelina
RokSłuchowiskoRola
1971Honor kobietyLena
BrydżyściAnna
1972RowerKelnerka Irena
KarieraJózefina Beauharnais
Prawo do noszenia szelekPani
UszczęśliwiaczGłos wdowy
Krzysztofie, nie szalej!Anca Stambuliu
Non Omnis MoriarPepita
1973Rachunek za obrazDama
Nosić swoją skóręMatka Alicji
Przygody Pędrka WyrzutkaKoza
Co by wam się darzyłoAntoni
1974ZemstaPodstolina
Trzecia granicaKarpielowa
DziadySowietnikowa
1975Niewiarygodna i smutna historia niewinnej Erendiry i jej niegodziwej babciMatka Ulissesa
Zagłoba swatemMarcjanna
Noce i dnieStefania Holszańska
Drzewo do drzewa podobneTeresa
1976Ten nieznajomyŻona burmistrza
KrawatSąsiadka
PompaMargaret
Rip van WinklePani
Zioła i kamienieKumoszka
Z jakim się wdajesz, takim się stajeszBarbara
1977Cnotliwa ladacznicaPani Fingerlock
Tato, tato-sprawa się rypłaHelka
LeśnikHrabina
Co tu kłopotuLaura
Pertypetie HeraklesaNemezis
Sława i chwałaHrabina Róża de Caserta
O pani starościnie Walewskiej i bursie na UstupiePawłowa
1978ŁukKarowska
Ostatnie stronice z dziennika kobietyMatka
1979KordianStrach
Marsz królewskiKsiężna Czetwertyńska
Drogi wokół PizyDonna Carlotta di Gampoccorfa
Anus orbiMatka
1980Prawda w zawiłym ukryta labiryncieMajorowa Dogrumow
1981OfertaKobieta 2
LelewelPani Falkowska
Wuj Arkadiusz i pani Lucyna
1987O trzech miłościach
1997Samotność na sprzedażMarta
1998Grube rybyDorota
Okieneczko na ubojnięWdowa Kranich
1999InkasentBabka
2000Bajka na biegunachCiotka Bajka
2003Kolacja we dwojeFlora
2004Moje zakazane podwórzeSąsiadka 2
Ostatni ciećStarsza pani Kane
Drugie skrzydłoSiostra Klara
2005PiórkoStefa
MediumPani Sabinka
Błękitna różyczkaPani Sabinka
2006Przypadki miłosne według hrabiego Fredry, czyli opowieści naszej prababuniPrababcia
2007Stare wiedźmyMuszka
PiaskownicaOna I
2008De profundisBabcia
2009Nawigacja nocąLida
2010Pani na włościachMędelska
2011Musisz mnie wysłuchaćOna
Mój syn MaksymilianMaria Kolbowa
2016Tam, gdzie rosną poziomkiMatka Izaaka

Nagrody i odznaczenia

Annual report of the Secretary of the Board of Agriculture" (1854-1915) (19341467456).jpg Nagrody[34]
RokNagroda
1953Nagroda Państwowa III stopnia (zespołowa) za rolę Kiti w przedstawieniu Domek z kart w Teatrze Współczesnym w Warszawie
1954Nagroda miasta Krakowa
1961I Kaliskie Spotkania Teatralne – nagroda za rolę Katarzyny w Poskromieniu złośnicy w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie
1966Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji
1967Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za role teatralne i telewizyjne
199116. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda jury za drugoplanową rolę żeńską w filmie Diabły, diabły
199317. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda za drugoplanową rolę w filmie Pożegnanie z Marią
1995Nagroda „Złoty Wawrzyn Grzymały” – nagroda Bydgoskiego Towarzystwa Teatralnego
I Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej w Warszawie – wyróżnienie za rolę Batiuszkowej w przedstawieniu Miłość na Krymie w Teatrze Współczesnym w Warszawie
2000Złota Odznaka (Złota Piątka) w plebiscycie czytelników TeleRzeczpospolitej
2002Nagroda Ministra Kultury w dziedzinie teatru
2004Nagroda Specjalna za Całokształt Twórczości Aktorskiej na 12. Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Operatorskiej Camerimage w Łodzi
2007Nagroda Feliks Warszawski za najlepszą kobiecą rolę drugoplanową w spektaklu Daily Soup w Teatrze Narodowym w Warszawie
Wielka Nagroda za całokształt twórczości na VII Festiwal Polskiego Radia i Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie
Specjalna nagroda Teatru za całokształt twórczości artystycznej
32. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda za rolę kobiecą w filmie Pora umierać
2008Polska Nagroda Filmowa Orzeł 2008 w kategorii „najlepsza rola kobieca” – za rolę w filmie Pora umierać
Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida – za rolę Babki w przedstawieniu Daily Soup w Teatrze Narodowym w Warszawie[99]
Złota Kaczka w kategorii „najlepsza rola kobieca w sezonie 2007/2008” za rolę w filmie Pora umierać
XV Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” we Wrześni – Nagroda w kategorii „najlepsza aktorka” za rolę w filmie Pora umierać
2009Polska Nagroda Filmowa Orzeł za rok 2008 w kategorii „najlepsza drugoplanowa rola kobieca” za rolę w filmie Ile waży koń trojański?
II Festiwal Filmów Polskich „Wisła” w Moskwie – nagroda za całokształt twórczości
Nagroda Kryształ Zwierciadła
Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida „Dzieło Życia”[100]
IX Ogólnopolski Festiwal Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona” w Zabrzu – nagroda za rolę staruszki w przedstawieniu Między nami dobrze jest w Teatrze Rozmaitości w Warszawie
2010Nagroda im. Ireny Solskiej[101]
50. Kaliskie Spotkania Teatralne – Nagroda im. Jacka Woszczerowicza za rolę staruszki w przedstawieniu Między nami dobrze jest w Teatrze Rozmaitości w Warszawie
2011XLVI Przegląd Teatrów Małych Form „Kontrapunkt” w Szczecinie – nagroda jury za rolę staruszki w spektaklu Między nami dobrze jest w Teatrze Rozmaitości w Warszawie
Tytuł Ambasadora Polszczyzny
Tarnowska Nagroda Filmowa – nagroda za całokształt twórczości
2012Specjalna Złota Kaczka
2013Nagroda Gustaw – nagroda Związku Artystów Scen Polskich, przyznawana za szczególne zasługi dla środowiska teatralnego
Orzeł za osiągnięcia życia
Laureatka „Superwiktora” podczas gali wręczenia „Wiktorów” – nagród Akademii Telewizyjnej
Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej
2014Wielki Ukłon Festiwalu Quest Europe w Zielonej Górze
43. Lubuskie Lato Filmowe w Łagowie – Brylantowe Grono za całokształt twórczości
Diament Trójki[102]
Międzynarodowy Festiwal Filmowy Tofifest w Toruniu – Złoty Anioł za całokształt twórczości
Medal of the Second Madagascar Expedition law of 15 January 1896.jpg Odznaczenia[103]
RokOdznaczenie
1954Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[104]
1955Medal 10-lecia Polski Ludowej
1962Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
1967Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
1978Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
2005Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski „w uznaniu wybitnych zasług dla kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej”[105]
2007Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[106]
2015Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski[107]

Uwagi

  1. Pierwszego imienia nie używała.
  2. Prawdziwa data urodzin według Muzeum Powstania Warszawskiego oraz samej Danuty Szaflarskiej. W dowodzie wpisaną miała nieprawdziwą datę 20 lutego.
  3. Zginął w 1939 w kampanii wrześniowej w dwudziestym roku życia.
  4. W 1985 przeszła na emeryturę, lecz nie oznaczało to końca jej aktywności zawodowej.
  5. Pseudonim artystyczny sióstr Moniki i Gabrieli Muskalanek.

Przypisy

  1. Danuta Szaflarska – 101-letnia gwiazda kilku pokoleń. PAP, 6 lutego 2016.
  2. Profil osoby: Zofia Danuta Szaflarska "Młynarzówna". [w:] Ogrody Wspomnień [on-line]. [dostęp 2018-07-27].
  3. a b c d e f g h Powstańcze Biogramy – Danuta Szaflarska. www.1944.pl. [dostęp 2017-04-04].
  4. a b Nie żyje Danuta Szaflarska. Aktorka zmarła w wieku 102 lat. gazetaprawna.pl. [dostęp 2017-02-19].
  5. Barbara Pietkiewicz. W sprawie pierogów. „Polityka”. 42, 2007. 
  6. a b c d A jak umrę, będę tańczyć w powietrzu. www.encyklopediateatru.pl. [dostęp 2017-04-10].
  7. a b c d e Anna Legierska: "Dzieciństwo nigdy ze mnie nie odeszło”. Niepublikowany wywiad z Danutą Szaflarską. www.wysokieobcasy.pl, 2015-02-05. [dostęp 2017-04-10].
  8. a b Danuta Szaflarska odeszła do innego świata.... www.mcksokol.pl. [dostęp 2017-04-10].
  9. a b Warszawa. Zmarła Danuta Szaflarska. e-teatr. [dostęp 2017-04-10].
  10. a b Karolina Sulej: Amantka i wiedźma. Danuta Szaflarska świętuje 100. urodziny!. culture.pl, 2017-02-20. [dostęp 2017-04-10].
  11. a b Katarzyna Bielas: Historie Szaflarskiej. Rok życia na minutę. wyborcza.pl, 2013-05-13. [dostęp 2017-04-10].
  12. Monika Mokrzycka-Pokora: Danuta Szaflarska. culture.pl, 2009-2014. [dostęp 2017-04-10].
  13. a b c d e f g h i j k l m n o Danuta Szaflarska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2017-04-10].
  14. Zbigniew Pitera: Przeminęło z filmem. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1987, s. 61. ISBN 83-221-0301-8.
  15. a b Zakazane piosenki. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  16. Jerzy Toeplitz: Historia filmu polskiego. T. 3: 1939-1956. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1974, s. 146.
  17. a b Jerzy S. Majewski: Warszawa lat 50. 200 zdjęć na nowej wystawie w DSH. wyborcza.pl, 2016-02-18. [dostęp 2017-04-10].
  18. a b c Tadeusz Lubelski: Polska Szkoła Filmowa na tle rodzimego kina. W: Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska: Kino klasyczne. Historia kina, tom 2. Kraków: Universitas, 2011, s. 953–954. ISBN 97883-242-2234-6.
  19. Dwie godziny. www.repozytorium.fn.org.pl. [dostęp 2017-04-10].
  20. a b Warszawska premiera. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  21. a b Głos z tamtego świata. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  22. a b Domek z kart. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  23. a b Lalka. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  24. a b Dolina Issy. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  25. a b 5 dni z życia emeryta. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  26. a b Korczak. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  27. a b Pożegnanie z Marią. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  28. Maciej Maniewski. Portret Danuty Szaflarskiej. „Kino”. 10, 2007. 
  29. a b Faustyna. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  30. a b c Danuta Szaflarska. www.dziennikteatralny.pl. [dostęp 2017-04-10].
  31. a b Pora umierać. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  32. a b Inny świat. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  33. a b Pokłosie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  34. a b Danuta Szaflarska. Encyklopedia teatru polskiego. Nagrody. ↓.
  35. Łódź. Gwiazda Szaflarskiej w Alei Sław. www.e-teatr.pl, 2008-03-10. [dostęp 2017-02-28].
  36. Encyklopedia, Warszawa. Danuta Szaflarska kończy w niedzielę 90 lat, Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2020-05-26] (pol.).
  37. a b Sklep przy głównej ulicy. [w:] Teatr Żydowski [on-line]. Teatr Żydowski. [dostęp 2016-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)].
  38. a b Ostatnie pożegnanie Danuty Szaflarskiej. www.nowa.tv. [dostęp 2017-03-28].
  39. Pogrzeb Danuty Szaflarskiej. trwarszawa.pl. [dostęp 2017-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-01)].
  40. Pogrzeb Danuty Szaflarskiej. film.onet.pl, 2017-02-28. [dostęp 2017-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-28)].
  41. "Dwa razy uratował mi życie”. Przyjaźń Szaflarskiej i ks. Popiełuszki. deon.pl. [dostęp 2017-03-19].
  42. Paweł Wroński: Szalik zwycięstwa dla Komorowskiego. wyborcza.pl, 2010-05-17. [dostęp 2017-04-10].
  43. Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista. dziennik.pl, 2015-03-16. [dostęp 2017-03-21].
  44. Erwin Axer. Czysta naturalność. „Rzeczpospolita”. 52, 24–30 grudnia 1999. 
  45. a b c Ludzie filmu i teatru o Danucie Szaflarskiej. www.rp.pl, 2017-02-19. [dostęp 2017-04-10].
  46. Gabriel Michalik: Danuta Szaflarska. Jej czas. Agora, 2018. ISBN 978-83-268-2650-4.
  47. Katarzyna Kubisiowska: Szaflarska. Grać, aby żyć. W.A.B., 2019. ISBN 978-83-280-6701-1.
  48. Dwie godziny. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  49. Skarb. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  50. Zemsta. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  51. Ludzie z pociągu. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  52. Dziś w nocy umrze miasto. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  53. Dom bez okien. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  54. To jest twój nowy syn. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  55. Sadze. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  56. Wsteczny bieg. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  57. Umarli rzucają cień. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  58. Der Grüne Vogel. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  59. Ego. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  60. Pokój dziecinny. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  61. Aleksander. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  62. Babisia. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  63. Skarga. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  64. Diabły, diabły. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  65. Pajęczarki. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  66. Spóźniona podróż. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  67. Księga wielkich życzeń. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  68. Nic. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  69. Tydzień z życia mężczyzny. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  70. Torowisko. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  71. Alchemik i dziewica. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  72. Egzekutor. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  73. Żółty szalik. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  74. Nieznana opowieść wigilijna. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  75. Listy miłosne. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  76. Przedwiośnie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  77. Królowa chmur. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  78. Jeszcze nie wieczór. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  79. Ile waży koń trojański?. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  80. Janosik. Prawdziwa historia. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  81. Między nami dobrze jest. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  82. Anyám és más futóbolondok a családból. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2013-04-05].
  83. Samochodzik i templariusze. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  84. Siedlisko. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  85. Palce lizać. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  86. Przedwiośnie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  87. Czwarta władza. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  88. Ranczo. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  89. Janosik. Prawdziwa historia. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  90. Mała matura. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  91. Licencja na wychowanie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  92. Dubbing. [w:] Filmopedia [on-line]. Polski Instytut Sztuki Filmowej. [dostęp 2016-08-19].
  93. Danuta Szaflarska. [w:] haltenraum.com [on-line]. HaltenRaum. [dostęp 2016-08-19].
  94. Reddit. Reddit. [dostęp 2016-08-19].
  95. Milcząca Gwiazda. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  96. Kopciuch. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  97. Danuta Szaflarska. Sekcja: Spektakle telewizyjne.
  98. Danuta Szaflarska. Encyklopedia teatru polskiego. Radio. ↓.
  99. 2008. norwid.mazovia.pl. [dostęp 2015-01-10]. (pol.).
  100. Nagroda im. Norwida dla Danuty Szaflarskiej. rp.pl. [dostęp 2015-01-10]. (pol.).
  101. Warszawa. Wręczenie nagrody im. Ireny Solskiej, e-teatr.pl [dostęp 2017-03-08].
  102. „Talenty Trójki” 2014 wręczone. Poznaj laureatów!, 17 czerwca 2014, w serwisie polskieradio.pl [dostęp 2014-06-18].
  103. Danuta Szaflarska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2017-04-11].
  104. M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458
  105. M.P. z 2005 r. nr 61, poz. 827 – pkt 2.
  106. Danuta Szaflarska odznaczona medalem „Gloria Artis”. muzyka.onet.pl, 12 czerwca 2007. [dostęp 2013-01-31].
  107. M.P. z 2015 r. poz. 318

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego BAR.png
Baretka Odznaki 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka-zasluzony-dzialacz-kultury PL.png
Polish decoration Zasłużony Działacz Kultury (Meritorious Culture Activist)
2013.06.18. Danuta Szaflarska Fot. Mariusz Kubik 01.JPG
Autor: Mariusz Kubik, Licencja: CC BY 3.0
Danuta Szaflarska (b. February 6, 1915 in Kosarzyska, Poland) - Polish actor. She lives in Warsaw, Poland
Danuta Szaflarska & Jerzy Duszyński - Spotkania - Film nr 9-10 - 1947-01-01.JPG
Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński w sztuce "Spotkania"
Exquisite-amorok.png
Autor: unknown, Licencja: GPL
Theatre white.png
Autor: Original author: M0tty; Extracted by: Rlevente, Licencja: CC BY-SA 4.0
Theatre icon
Annual report of the Secretary of the Board of Agriculture" (1854-1915) (19341467456).jpg
Autor: Internet Archive Book Images, Licencja: No restrictions
Title: Annual report of the Secretary of the Board of Agriculture

Identifier: annualreportofse6214mass
Year: 1854-1915 (1850s)
Authors: Massachusetts. State Board of Agriculture
Subjects: Agriculture
Publisher: Boston, Mass. : W. White
Contributing Library: UMass Amherst Libraries
Digitizing Sponsor: UMass Amherst Libraries

View Book Page: Book Viewer
About This Book: Catalog Entry
View All Images: All Images From Book
Click here to view book online to see this illustration in context in a browseable online version of this book.

Text Appearing Before Image:
'
Text Appearing After Image:
'

Note About Images

Please note that these images are extracted from scanned page images that may have been digitally enhanced for readability - coloration and appearance of these illustrations may not perfectly resemble the original work.
Danuta Szaflarska (grób) 02.jpg
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób aktorki Danuty Szaflarskiej na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie
Odsłonięcie pomnika Haliny Mikołajskiej Senat RP 03.JPG
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Bronisław Komorowski, Danuta Szaflarska, Henryk Wujec, Bogdan Borusewicz i Iwona Śledzińska-Katarasińska podczas ceremonii odsłonięcia pomnika Haliny Mikołajskiej w Warszawie
Filmreel-icon.svg
Autor: , Licencja: LGPL
Combination of clapperboard and film reel icons for use in director film stub template.
Danuta Szaflarska gwiazda Lodz.jpg
Autor: HuBar, Licencja: CC BY-SA 2.5
Łódź Walk of Fame - Danuta Szaflarska
Medal of the Second Madagascar Expedition law of 15 January 1896.jpg
Autor: Louis-Oscar Roty , Licencja: CC BY-SA 3.0
Medal_of_the_Second_Madagascar_Expedition_law_of_15_January_1896 by Oscar Roty
Film nr 09-10 - Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński - 1947-01-01.JPG
Okładka czasopisma Film Nr. 9-10 z Danutą Szaflarską i Jerzym Duszyńskim w filmie Zakazane piosenki.
Szaflarska signature.jpg
Szaflarska signature
Malwa (front).jpg
Autor: gachu13, http://oldradio.pl (modified by Heisenberg-pl (talk)), Licencja: CC BY-SA 2.5
Polish receiver Malwa. A basic 4-tube superhet made from 1960 by Unitra ZRK, Zaklady Radiowe im. M. Kasprzaka