Aguti (rodzaj ssaka)

Aguti
Dasyprocta[1]
Illiger, 1811[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – aguti oliwkowy (D. azarae)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

jeżozwierzowce

Infrarząd

jeżozwierzokształtne

Nadrodzina

Cavioidea

Rodzina

agutiowate

Rodzaj

aguti

Typ nomenklatoryczny

Mus aguti Linnaeus, 1766 (= Mus leporinus Linnaeus, 1758)

Synonimy
Gatunki

zobacz opis w tekście

Aguti[6] (Dasyprocta) – rodzaj ssaka z rodziny agutiowatych (Dasyproctidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Środkowej (Meksyk, Belize, Gwatemala, Salwador, Honduras, Nikaragua, Kostaryka i Panama) i Południowej (Kolumbia, Wenezuela, Gujana, Surinam, Gujana Francuska, Brazylia, Ekwador, Peru, Boliwia, Paragwaj i Argentyna)[7][8][9].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 435–760 mm, długość ogona 10–55 mm, długość ucha 30–50 mm, długość tylnej stopy 86–156 mm; masa ciała 0,6–6 kg[8]. Mają worki policzkowe, małe, okrągłe uszy, bardzo krótki ogon oraz wąskie stopy zakończone kopytkowymi pazurami. Poszczególne gatunki ubarwione od rudawobrązowego do czarnego. Na futrze występują często pojedyncze pręgowane włosy, tworzące charakterystyczny wzór[8].

Ekologia

Prowadzą nocny tryb życia. Ich pokarm stanowią różne owoce oraz liście. Niektóre gatunki żerują na plantacjach, m.in. bananów i trzciny cukrowej, wyrządzając na nich szkody[8].

Po około trzymiesięcznej ciąży, samica rodzi 2–4 młodych w jamie na dnie lasu[8].

Systematyka

Etymologia

  • Dasyprocta: gr. δασύπρωκτος dasyprōktos „z włochatym zadem”, od δασυς dasus „włochaty, kudłaty”; πρωκτος prōktos „zad, odbyt”[10].
  • Cloromis (Chloromys): gr. χλωρος khlōros „zielonkawo-żółty”; μυς mus, μυος muos „mysz”[11]. Gatunek typowy: nie podano.
  • Mamdasyproctaus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)[12].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[7][6]:

  • Dasyprocta mexicana Saussure, 1860 – aguti meksykański
  • Dasyprocta punctata J.E. Gray, 1842 – aguti środkowoamerykański
  • Dasyprocta coibae O. Thomas, 1902 – aguti wyspowy
  • Dasyprocta ruatanica O. Thomas, 1901 – aguti honduraski
  • Dasyprocta fuliginosa Wagler, 1832 – aguti czarny
  • Dasyprocta leporina (Linnaeus, 1758) – aguti złocisty
  • Dasyprocta guamara Ojasti, 1972 – aguti deltowy
  • Dasyprocta croconata Wagler, 1831
  • Dasyprocta prymnolopha Wagler, 1831 – aguti czarnozady
  • Dasyprocta iacki Feijó & Langguth, 2013
  • Dasyprocta variegata Tschudi, 1845
  • Dasyprocta kalinowskii O. Thomas, 1897 – aguti Kalinowskiego
  • Dasyprocta azarae Lichtenstein, 1823 – aguti oliwkowy

Przypisy

  1. ↑ Dasyprocta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 93. (łac.).
  3. ↑ F. Cuvier. Du Mémoire intitulé: Essai sur de nouveaux Caractères four les genres des Mammifères. „Annales du Muséum National d’Histoire Naturelle”. 19, s. 290, 1812. (fr.). 
  4. ↑ R.-P. Lesson: Manuel de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes. Paris: J. B. Bailliere, 1827, s. 301. (ang.).
  5. ↑ A.L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 29. (hiszp.).
  6. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 290. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 554–556. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  8. ↑ a b c d e T. Lacher, Jr & J. Gilbert: Family Dasyproctidae (Agoutis and Acouchys). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 457–461. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  9. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Dasyprocta. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-11-01].
  10. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 217.
  11. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 191.
  12. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Dasyprocta azarae.JPG
Autor: Miguelrangeljr, Licencja: CC BY-SA 3.0
Azara's agouti (Dasyprocta azarae) in Sorocaba Zoo.
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.