David Franzoni
| Prawdziwe imię i nazwisko | David Harold Franzoni |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Zawód |
David Harold Franzoni (ur. 4 marca 1947 w Burlington) – amerykański scenarzysta i producent filmowy, laureat Oscara 2001 za najlepszy film Gladiator (jako producent)[1].
Życiorys
Wychował się w stanie Vermont. Jego ojcem był przedsiębiorca Robert Scott Franzoni, matką Janet Slocum[2]. Studiował geologię i paleontologię na University of Vermont. W 1970 po ukończeniu studiów[2] wyjechał do Niemiec. W Berlinie kupił tani motocykl, na którym zwiedził całą Europę, Bliski Wschód, większą część Azji, aż dotarł z Singapuru do Australii[3][4][5].
Jeszcze będąc w Bagdadzie wymienił książki ze swoim towarzyszem podróży. W zamian za opracowanie na temat rewolucji irlandzkiej otrzymał Those About to Die Daniela P. Manniksa(ang.), książkę o walkach rzymskich gladiatorów[4]. Temat tak go zainspirował, że postanowił wykorzystać go w przyszłości[6]. „Gdzieś w Indiach zdecydowałem, że chcę zostać scenarzystą” – przyznał Franzoni po latach[4]. W połowie lat 70. XX wieku Franzoni wrócił do Vermont, a w 1980 zamieszkał w Los Angeles i zajął się pisaniem scenariuszy filmowych[2].
Kariera filmowa
Pierwszą, dość ryzykowną próbą, była nieautoryzowana adaptacja komiksu Red Sonja[7]. Rok później, w 1986 sprzedał swój pierwszy scenariusz – mroczny techno-thriller, który został przerobiony na komedię Jumpin’ Jack Flash z Whoopi Goldberg[4][5]. Po tym doświadczeniu Franzoni postanowił skupić się na tematach bazujących na znanych biografiach lub wydarzeniach, najlepiej historycznych[7]. Wyjechał na 2 lata do Paryża i Londynu, gdzie współpracował z reżyserem Bobem Swaimem, laureatem Césara 1983 za najlepszy film Równowaga (1982)[3].
W 1991 napisał dla stacji HBO scenariusz Obywatel Cohn(ang.), będący adaptacją bestsellerowej powieści Nicholasa von Hoffmana pod tym samym tytułem. Film został zrealizowany w 1992 w reżyserii Franka Piersona, z Jamesem Woodsem w roli tytułowej i był nominowany do nagrody Emmy. Po powrocie do Los Angeles Franzoni napisał dla Olivera Stone’a dwa scenariusze biograficzne – adaptowany, o Harveyu Milku, na podstawie powieści The Mayor of Castro Street Randy’ego Shiltsa oraz oryginalny, o George’u Washingtonie[3].
W 1995, gdy mieszkał razem ze swoją rodziną w Rzymie, napisał scenariusz Amistad dla Stevena Spielberga, zrealizowany w 1997. Film nie odniósł sukcesu komercyjnego, nie zachwycił też krytyków, którzy zarzucali mu niezgodność w kilku miejscach z prawdą historyczną. Z drugiej strony scenariusz był chwalony za przedstawienie trudnego i bolesnego tematu handlu niewolnikami w sposób prosty i syntetyczny[4].
Jeszcze w Rzymie, Franzoni zaczął także prace nad scenariuszem do Gladiatora, filmu będącego największym jego sukcesem[6]. Obraz został zrealizowany w 2000, w reżyserii Ridleya Scotta i z Russellem Crowe’em w roli tytułowej[4]. Za ten film Franzoni został w 2001 uhonorowany Oscarem za najlepszy film (jako producent, razem z Branko Lustigiem i Douglasem Wickiem) oraz nominacją do Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny[1]. Zdobył również nagrodę BAFTA za najlepszy film (jako producent) oraz nominację za najlepszy scenariusz oryginalny[8].
Franzoni napisał również oryginalny scenariusz Król Artur, sfilmowany w 2004. Reżyserem filmu był Antoine Fuqua, autorem zdjęć Sławomir Idziak, a w rolach głównych wystąpili Clive Owen i Keira Knightley[3].
Życie prywatne
Jego ojciec, weteran wojenny, był właścicielem kilku firm, w tym produkującej strzelby. Stąd wzięła się fascynacja Franzoniego wojną i orężem[4].
W latach 1972–1973 podróżując po Europie, Azji i Australii pracował jak fotograf freelancer[2]. Po powrocie do Vermont przez 6 lat zajmował się biznesem. Był prezesem Wilson Photography/Vermont Prints (1974–1976) i Wooden Toy Company of Vermont (1974–1976) (obie firmy z siedzibą w Castleton), oraz dyrektorem marketingu w Essex Arms Company (1974–1980)[2].
Jest członkiem Writers Guild of America i Screen Actors Guild[2].
Wraz z żoną Nancye i synem Hudsonem mieszka w Malibu w Kalifornii[4].
Filmografia
- 1986: Jumpin’ Jack Flash
- 1992: Obywatel Cohn
- 1997: Amistad
- 2000: Gladiator
- 2004: Król Artur
Nagrody i nominacje
- 2001: Oscar za najlepszy film – Gladiator (nagroda, jako producent)
- 2001: Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny – Gladiator (nominacja)
- 2001: BAFTA za najlepszy film – Gladiator (nagroda, jako producent)
- 2001: BAFTA za najlepszy scenariusz oryginalny – Gladiator (nominacja)
Przypisy
- ↑ a b The 73rd Academy Awards. oscars.org, 2001. [dostęp 2017-03-24]. (ang.).
- ↑ a b c d e f David Harold Franzoni. [w:] Prabook [on-line]. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ a b c d David Franzoni w bazie IMDb (ang.)
- ↑ a b c d e f g h James Verini: He's a man of revision. [w:] Los Angeles Times [on-line]. 2004-07-09. [dostęp 2017-02-27]. (ang.).
- ↑ a b Janelle Faignant: A passion for words: Rutland native David Franzoni excels at what he loves. [w:] Rutland Reader [on-line]. 2017-03-01. [dostęp 2017-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-12)]. (ang.).
- ↑ a b Solomon, John (2004). „Gladiator from Screenplay to Screen.” In Winkler, Martin M. (Ed.), Gladiator: Film and History, pp. 1–15. Blackwell Publishers. ISBN 1-4051-1042-2
- ↑ a b David Franzoni. [w:] Screenwriter’s Utopia [on-line]. 2003-07-02. [dostęp 2017-02-28]. (ang.).
- ↑ Film in 2001. [w:] Bafta [on-line]. 2001. [dostęp 2017-03-24]. (ang.).
Bibliografia
- James Verini: He's a man of revision. [w:] Los Angeles Times [on-line]. 2004-07-09. [dostęp 2017-02-27]. (ang.).
- Solomon, John (2004). „Gladiator from Screenplay to Screen.” In Winkler, Martin M. (Ed.), Gladiator: Film and History, pp. 1–15. Blackwell Publishers. ISBN 1-4051-1042-2
- David Franzoni. [w:] Screenwriter’s Utopia [on-line]. 2003-07-02. [dostęp 2017-02-28]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- David Franzoni w bazie IMDb (ang.)
- David Franzoni w bazie Filmweb