David Lynch

David Lynch
Ilustracja
(c) Georges Biard, CC BY-SA 3.0

David Lynch (2017)
Prawdziwe imię i nazwisko

David Keith Lynch

Data i miejsce urodzenia

20 stycznia 1946
Missoula

Zawód

reżyser, aktor, scenarzysta, producent filmowy, muzyk, malarz

Współmałżonek

Peggy Lentz
(1967-1974; rozwód)
Mary Fisk
(1977-1987; rozwód)
Mary Sweeney
(2006-2006; rozwód)
Emily Stofle
(od 2009)

Lata aktywności

od 1966

Odznaczenia
Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
podpis
Strona internetowa

David Keith Lynch[1][2] (ur. 20 stycznia 1946 w Missoula) – amerykański reżyser, aktor, producent i scenarzysta filmowy, muzyk, malarz[3].

Jego matka, Edwina, miała korzenie fińskie i niemieckie, a ojciec, Donald Walton Lynch, był pochodzenia angielskiego, szkockiego i irlandzkiego[4].

Twórczość

Jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych i charakterystycznych amerykańskich reżyserów filmowych. Wypracował własny styl, w którym równie istotną rolę odgrywają wszystkie elementy dzieła: postacie, światło, montaż, muzyka. W swoich filmach często odwołuje się do elementów surrealistycznych, chętnie tworzy wariacje na temat ludzkiej podświadomości, marzeń i fobii. Część filmów stara się pokazać ciemną, ukrytą stronę życia prowincjonalnych miasteczek. Światową sławę przyniósł Lynchowi zrealizowany w 1989 serial telewizyjny Miasteczko Twin Peaks, choć już wcześniej był nominowany do Oscara za film Człowiek słoń[5].

Filmy Lyncha mają także charakter demaskatorski (Mulholland Drive, Dzikość serca, Blue Velvet) dzięki odsłanianiu kurtyny, przedstawianiu zakulisowego życia bohaterów, skrywanych przed zewnętrznym światem intryg. Fabuła jego filmów poprzez to staje się wielopłaszczyznowa, przy czym płaszczyzny te przenikają się wzajemnie. Rzeczywistość snu przenika się z rzeczywistością codzienności, przez co rozmyte wątki trudno jednoznacznie zinterpretować. Widz skazany jest na konieczność samodzielnego rozwiązywania zagadek, surrealistycznych metafor, łączenia przypadkowych zdarzeń w całość[6].

Inland Empire powstał częściowo w Łodzi, gdzie reżyser planował otworzyć studio filmowe. Od 2003 realizowany jest również filmowy projekt o roboczym tytule The Green Room in Lodz, którego epizody wykorzystano w Inland Empire.

Przewodniczył jury konkursu głównego na 51. MFF w Wenecji (1994) oraz na 55. MFF w Cannes (2002). Był członkiem Komitetu Honorowego festiwalu Camerimage.

Od lipca 1973 David Lynch praktykuje medytację transcendentalną[7]. W 1975 w ośrodku Spiritual Regeneration Movement w Los Angeles w Kalifornii poznał guru Maharishiego Yogi. Odtąd promuje szkoły „latających joginów”[8], a pomagają mu w tym uznane gwiazdy muzycznego showbiznesu jak Donovan, George Harrison, Paul McCartney, Sheryl Crow, Eddie Vedder, Moby, Ben Harper, Trent Reznor i Mike Love z The Beach Boys. W 2013 Lynch nagrał płytę The Big Dream, która jest mantrą do guru Maharishiego Yogi[9][10]. Została ona przypomniana w 2014 wydawnictwem „The Big Dream Remix EP”, zawierającym cztery utwory z podstawowego albumu w remiksach[11].

Odznaczenia

Wybrana filmografia

Pełny metraż

Krótki metraż

Seriale TV

Teledyski

  • Wicked Game” – Chris Isaak (wersja filmowa, 1990)
  • „Crazy Clown Time” – David Lynch (2011)
  • „Came Back Haunted” – Nine Inch Nails (2013)

Nagrody

Zobacz też

Przypisy

  1. David Lynch. Listal. [dostęp 2015-12-20]. (ang.).
  2. Personalidade: David Lynch (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2015-12-20]. (port.).
  3. David Lynch - Director Biography (1946-). Film Reference. [dostęp 2015-12-20]. (ang.).
  4. David Lynch What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2022-06-01]. (ang.).
  5. David Lynch. MYmovies.it. [dostęp 2015-12-20]. (wł.).
  6. David Lynch: wolę kino europejskie. cialo-umysl-dusza.pl. [dostęp 2012-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-12)]. (pol.).
  7. Łukasz Długowski (2014-10-03): Łowca dusz. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2014-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (pol.).
  8. Tadeusz Sobolewski (2014-05-14): David Lynch i latający jogini. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2014-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (pol.).
  9. David Lynch, Ashutosh Maharaj medytacja transcendentalna i sekta. wykop.pl. [dostęp 2014-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (pol.).
  10. Łukasz Długowski (2014-10-03): Władcy umysłów. Jak powstają i działają nowe religie. National Geographic. [dostęp 2018-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-18)]. (pol.).
  11. Twórca Twin Peaks pod wpływem sekty?. Głos Wielkopolski. [dostęp 2014-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (pol.).
  12. EN 2007, David Lynch Devient Chevalier de la Légion d’Honneur. puretrend.com. [dostęp 2014-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (fr.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

David Lynch Cannes 2017.jpg
(c) Georges Biard, CC BY-SA 3.0
David Lynch au festival de Cannes
David Lynch signature.svg
Signature of the American filmmaker, artist, and Eagle Scout David Lynch.
DAVID LYNCH (CannesPhotocall).jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Nikita~commonswiki (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Lynch David at Cannes in 2001. My own picture.

Created by Rita Molnár 2001.