Dawid Wdowiński

Dawid Wdowiński

Data i miejsce urodzenia	25 lutego 1895 Będzin (Królestwo Polskie)
Data śmierci	1970
Przebieg służby
Stanowiska	komendant Żydowskiego Związku Wojskowego
Główne wojny i bitwy	powstanie w getcie warszawskim

Dawid Wdowiński (ur. 25 lutego 1895 w Będzinie, zm. 1970) – polski lekarz neurolog i psychiatra, działacz syjonizmu rewizjonistycznego, według niektórych źródeł współzałożyciel i przewodniczący ŻZW, oraz uczestnik i jeden z faktycznych przywódców powstania w getcie warszawskim.

Życiorys

Ankieta personalna Wdowińskiego

Urodził się 25 lutego 1895 w Będzinie, w rodzinie Jezajasza i Marii z Pałasznickich^[1] jako brat bliźniak Salomei^[2]. Ukończył szkołę handlową w Łodzi. Studiował na wydziałach lekarskich uniwersytetów w Brnie, Wiedniu i Warszawie. Pracował jako starszy asystent oddziału psychiatrycznego Szpitala Starozakonnych na Czystem w Warszawie. Współzałożyciel i sekretarz redakcji miesięcznika polsko-żydowskiego „Tel-Aviv” (1914–1921)^[1].

W dwudziestoleciu międzywojennym był współzałożycielem i długoletnim prezesem Polskiej Partii Syjonistycznej Organizacji Rewizjonistów.

Wraz z byłymi oficerami Wojska Polskiego, pochodzenia żydowskiego, oraz żydowskimi działaczami politycznymi: Dawidem Morycem Apfelbaumem, Józefem Celmajsterem, Henrykiem Lifszycem, Kałmenem Mendelsonem, Pawłem Frenkelem i Leonem Rodlem, zainicjował powstanie w 1939 Żydowskiego Związku Wojskowego.

Po wybuchu powstania i śmierci Dawida Apfelbauma, Pawła Frenkla i Leona Rodla, był prawdopodobnie ostatnim komendantem powstania z ramienia ŻZW i jednym z dwu obok, Marka Edelmana z ŻOBu, którzy przeżyli wojnę. W czasie powstania został wywieziony do Lublina, skąd trafił do obozu pracy w Budzyniu^[3]. Koniec II wojny światowej zastał go w obozie koncentracyjnym w Dachau.

Pod koniec 1946 przez Bawarię, Włochy oraz Francję trafił do USA. Osiedlił się w Nowym Jorku i przez wiele lat wykładał psychologię i psychiatrię w New School for Social Research. W 1961 był świadkiem w procesie Adolfa Eichmanna^[4].

W 1963 w Nowym Jorku ukazała się książka Dawida Wdowińskiego, And we are not saved, mająca ujawnić całą prawdę o udziale ŻZW w powstaniu w getcie warszawskim.

Od 22 sierpnia 1929 był mężem dr med. Antoniny Berger^[1] (1897–1943).

W 1970 podczas wizyty w Izraelu doznał śmiertelnego ataku serca podczas uroczystości upamiętniającej rocznicę powstania w getcie, zorganizowanej przez Instytut Żabotyńskiego w Tel Awiwie. Pochowany został na cmenta­rzu żydowskim na Górze Oliwnej w Jerozolimie^[2].

Przypisy