De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX

De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX

Autor	Marcin Kromer
Typ utworu	kronika
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Bazylea
Język	łaciński
Data wydania	1555

De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX (O sprawach, dziejach i wszystkich innych potocznościach koronnych ksiąg XXX) – kronika Marcina Kromera w języku łacińskim, wydana w Bazylei w 1555.

Kromer opisał w kronice dzieje Polski do początku panowania Zygmunta Starego (1506). Dzieło skierowane było do czytelników zagranicznych, którym autora zamierzał przybliżyć historię Polski. W 1580 sejm nagrodził tę pracę publicznym podziękowaniem.

Autor kroniki korzystał krytycznie z dzieł Jana Długosza i Macieja Miechowity. Kromer jako pierwszy wyraził też przypuszczenie, że autorem Kroniki polskiej był przybysz z Francji i nazwał go Gallem. Dzieło Kromera podzielone jest na 30 ksiąg, z których każda poświęcona jest określonej epoce, ograniczonej panowaniem jednego lub kilku władców. Odmienny charakter ma księga I, mająca styl traktatu polemicznego, w której autora stara się rozwiązań problem pochodzenia Słowian i poszczególnych narodów słowiańskich.

Kronika była wydawana po łacinie pięciokrotnie: w 1555, 1558, 1568, 1582 i 1589 w drukarniach w Bazylei i Kolonii. W poszczególnych wydaniach autor wprowadzał zmiany. W 1562 wyszedł niemiecki przekład kroniki, zaś w 1611 ukazało się w Krakowie tłumaczenie dzieła na język polski autorstwa Marcina Błażewskiego, zatytułowane O sprawach, dziejach i wszystkich innych potocznościach koronnych ksiąg XXX.

Swego rodzaju kontynuacją kroniki jest inne dzieło Kromera – Polonia sive de situ, populis, moribus, magistratibus et re publica regni Polonici libri duo, opisujące Polskę w XVI w.

Bibliografia

• Jerzy Ziomek: Renesans. Wyd. XI – 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 160-162, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13843-1.
• Staropolskie kompendia wiedzy. red. Iwona M. Dacka-Górzyńska, Joanna Partyka. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2012, s. 226-227, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-7181-600-0.

Linki zewnętrzne

• De origine et rebus gestis Polonorum (wyd. 1555) w bibliotece Polona