Dehumanizacja

Lynndie England trzymająca na smyczy więźnia w Abu Ghurajb
Dwugłowy, gadzi, częściowo mechaniczny potwór nawiązujący do King-Konga, symbolizujący Niemców i Japończyków podczas II wojny światowej

Dehumanizacja (od łac. humanus, ludzki) inaczej odczłowieczenie[1] – proces zanegowania człowieczeństwa drugiej osoby[2], czyli zmiany stosunków interpersonalnych, w wyniku którego zaczyna się postrzegać drugiego człowieka jako zwierzę[3] lub przedmiot pozbawiony jakichkolwiek uczuć, afektów i emocji[4]. Praktyczna definicja określa to zjawisko jako postrzeganie i traktowanie innych ludzi tak, jakby nie posiadali oni zdolności umysłowych, którymi dysponujemy jako istoty ludzkie[5]. W takim ujęciu każdy czyn lub myśl, które traktują kogoś jako mniej niż człowieka, jest aktem odczłowieczenia[6].

Proces dehumanizacji pełni funkcję mechanizmu obronnego; chroni jednostkę przed pobudzeniem emocjonalnym, które mogłoby być przykre, przytłaczające, odbierające jej siły lub mogłoby zakłócać realizowane w danej chwili zadanie[7]. Nawet prawidłowo rozwinięci moralnie ludzie, nastawieni idealistycznie i humanitarnie, mogą stać się zdolni do różnych antyspołecznych zachowań w warunkach, w których przestają spostrzegać innych ludzi jako osoby mające takie same myśli, uczucia, pragnienia i cele, co oni sami. Dehumanizacja prowadzi często do negatywnych zachowań, pozwala bowiem traktować ludzi przedmiotowo, gorzej, jako podludzi. Umożliwia uzasadnienie wrogości, okrucieństwa, poniżania, przemocy, dyskryminowania i stereotypizacji[2][7].

Przypisy

  1. ↑ dehumanizacja, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2019-09-14].
  2. ↑ a b Dawid Wincław, Alien or Just Different – Several Ethical Aspects of Dehumanisation, „Kultura i Wartości”, 19, 2017, s. 93, DOI: 10.17951/kw.2016.19.93 [dostęp 2019-09-14].
  3. ↑ Karolina Starego, Biedny jako Inny – orientalizacja i dehumanizacja biednych w procesie dyskursywnego konstruowania reprezentacji codzienności, „Rocznik Pedagogiczny”, 36, 2013, s. 221–242, ISSN 0137-9585 [dostęp 2019-09-14] (pol.).
  4. ↑ Nick Haslam, Dehumanization: an integrative review, „Personality and Social Psychology Review: An Official Journal of the Society for Personality and Social Psychology, Inc”, 10 (3), 2006, s. 252–264, DOI: 10.1207/s15327957pspr1003_4, ISSN 1088-8683, PMID: 16859440 [dostęp 2019-09-14].
  5. ↑ Giora Netzer, Families in the intensive care unit : a guide to understanding, engaging, and supporting at the bedside, Cham, Switzerland, s. 134, ISBN 978-3-319-94337-4, OCLC 1065536347 [dostęp 2019-09-14].
  6. ↑ Erik Enge, Dehumanization as the Central Prerequisite for Slavery, Munich: GRIN Verlag, 2015, s. 3, ISBN 978-3-668-02711-4, OCLC 920912053 [dostęp 2019-09-14].
  7. ↑ a b Radosław S. Czarnecki, Dehumanizacja -postmodernizm-technopol, Racjonalista.pl, 14 sierpnia 2011 [dostęp 2019-09-14] (pol.).

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Abu-ghraib-leash.jpg
One of the many iconic photographs of the Abu Ghraib prison torture scandal: Lynndie England forcing an inmate, known to the guards as "Gus" to crawl and bark like a dog on a leash. England is holding a leash attached to a prisoner collapsed on the floor, U.S. Army / Criminal Investigation Command (CID). Seized by the U.S. Government.