Dejnos (naczynie)

Po lewej: dejnos koryncki, ok. 630–615 (Metropolitan Museum of Art); po prawej: Dejnos Malarza Gorgony, attycki, czarnofigurowy, ok. 580 p.n.e. (Luwr)

Po lewej: dejnos attycki czarnofigurowy, ok. 540 p.n.e. (Luwr); po prawej: dejnos z brązu, V w. p.n.e. (Germanisches Nationalmuseum)

Dejnos, deinos, dinos (stgr. δῖνος) – rodzaj starożytnego greckiego naczynia ceramicznego, waza do rozcieńczania wina.

Dejnosy były rodzajem głębokich, pękatych mis o szerokim wylewie i kulistym dnie. Nie posiadały imadeł^[1]. Używano ich do rozcieńczania wina, podobnie jak stamnosów^[2], ale też do gotowania. Niektóre posiadały kunsztownie zdobione stojaki. Wykonywano je również z metali. W malarstwie wazowym dejnosy przedstawiane były jako naczynia-trofea oraz wazy używane podczas bankietów. Najstarszym zachowanym attyckim czarnofigurowym dejnosem jest egzemplarz sygnowany imieniem Malarza Gorgony aktywnego w latach ok. 600–580 p.n.e. Dejnos ten, przedstawiający Perseusza ściganego przez gorgonę, znajduje się w zbiorach Luwru^[a]. Epoka wytwarzania i używania dejnosów przypada na okres od połowy VII wieku do końca V wieku p.n.e. Słowo „dejnos” na określenie tej formy antycznych naczyń jest używane przez archeologów współcześnie. W starożytności Grecy przez „dejnos” rozumieli raczej rodzaj kubka^[3]. Obecnie archeolodzy odróżniają dejnosy od lebesów, notując przede wszystkim różnicę w rozmiarze. W starożytności wazy typu „dejnos” nazywane były „lebetes”^[4].

Uwagi

Zobacz też

• Typologia antycznej ceramiki greckiej

Przypisy

Ceramika starożytnej Grecji

Naczynia na wino	Amfora Chous Kantaros Kotyle Kyatos (kyathos) Kyliks Lakaina Mastos Ojnochoe (oinochoe) Olpe Pelike Psykter Ryton Skyfos
Naczynia na wodę	Amfora Hydria Hydriskos Kalpis Situla
Naczynia do mieszania	Dejnos (dinos) Krater
Do gotowania	Chytra Lebes
Zastawa stołowa	Talerz rybny
Na perfumy i olejki, weselne	Alabastron Amforiskos Aryballos Askos Eksaleiptron (plemochoe, koton) Lebes gamikos Lekyt Lutrofora (lutroforos) Lydion Pelike Pyksis
Ceramika rytualna	Kernos Lekyt Lutrofora (lutroforos) Fiale (patera)
Przechowywanie i inne	Amfora Chytra Kalatos Lebes Lekane Lekanis Pelike Pitos Situla Stamnos
Inne	Amis Epinetron Kaganek (lampka oliwna)
Techniki	Styl czerwonofigurowy Styl czarnofigurowy Styl geometryczny Styl kerczeński Ceramika białogruntowana Ceramika bilingwiczna Ceramika czarnopokostowana
Malarstwo wazowe	Amfora panatenajska Corpus Vasorum Antiquorum Hydrie Hadra Greccy malarze wazowi John D. Beazley Typologia