Dekalina

Dekalina
	dekalina o konfiguracji trans (po lewej) i cis (po prawej)
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	1,2,3,4,4a,5,6,7,8,8a-dekahydronaftalen
	Inne nazwy i oznaczenia
	bicyklo[4.4.0]dekan
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C10H18
Masa molowa	138,25 g/mol
Wygląd	bezbarwna, przezroczysta ciecz o aromatycznym zapachu
	Identyfikacja
Numer CAS	91-17-8; 493-01-6 (izomer cis); 493-02-7 (izomer trans)
PubChem	7044
SMILES
	C1CCC2CCCCC2C1
InChI
	InChI=1S/C10H18/c1-2-6-10-8-4-3-7-9(10)5-1/h9-10H,1-8H2
	InChIKey
	NNBZCPXTIHJBJL-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	0,896 g/cm³; ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	0,889 mg/l
Temperatura topnienia	−43 °C; −40 °C (izomer trans); −43 °C (izomer cis)
Temperatura wrzenia	155,5 °C; 187 °C (izomer trans); 196 °C (izomer cis)
logP	4,93
Lepkość	1,31 cP (izomer trans, 20 °C)
Napięcie powierzchniowe	30 g/s² (izomer trans)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Zwroty H	H226, H314, H331, H411
Zwroty P	P261, P273, P280, P305+P351+P338, P310
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanego źródła
Żrący; (C)	Groźny dla; środowiska; (N)
Zwroty R	R20, R34, R51/53
Zwroty S	S26, S36/37/39, S45, S61
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	2 1 0
Temperatura zapłonu	57 °C
Temperatura samozapłonu	255 °C (izomer trans)
Numer RTECS	QJ3150000
Dawka śmiertelna	LD50 4170 mg/kg (szczur, doustnie)
	Podobne związki
Podobne związki	naftalen, tetralina
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Dekalina – organiczny związek chemiczny, dwupierścieniowy węglowodór nasycony, produkt całkowitego uwodornienia naftalenu. Bezbarwna ciecz o słabym zapachu, stosowana jako rozpuszczalnik (np. żywic). Używana również jako składnik paliw do silników spalinowych, a także zamiast terpentyny w produkcji lakierów i pokostów.

Występuje w postaci dwóch izomerów geometrycznych, cis (o temperaturze topnienia −43 °C i temperaturze wrzenia 196 °C) i trans (odpowiednio −40 °C i 187 °C)^[1]. Izomer trans jest trwalszy od izomeru cis o ok. 2 kcal, głównie z powodu oddziaływań sterycznych pomiędzy stłoczonymi atomami wodoru w izomerze cis. Produkt handlowy jest mieszaniną obu izomerów.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Dekalina (ang.). The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2012-07-19].^{[niewiarygodne źródło?]}
↑ ^a ^b Decahydronaphthalene, mixture of cis + trans (nr 294772) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski.
↑ ^a ^b ^c Decahydronaphthalene, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2012-07-19] (ang.).
↑ Decahydronaphthalene, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 35140 [dostęp 2011-02-01] (niem. • ang.).

Bibliografia

Encyklopedia techniki. Chemia, WładysławW. Gajewski (red.), Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1965, OCLC 33835352 .
J.D.J.D. Roberts J.D.J.D., M.C.M.C. Caserio M.C.M.C., Chemia organiczna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969 .

[AKRON-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Dekalina (ang.). The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2012-07-19].^{[niewiarygodne źródło?]}

[SA-2] Decahydronaphthalene, mixture of cis + trans (nr 294772) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski.

[CID-3] Decahydronaphthalene, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2012-07-19] (ang.).

[GESTIS-4] Decahydronaphthalene, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 35140 [dostęp 2011-02-01] (niem. • ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Dekalina

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie