Demokracja ekonomiczna
Demokracja ekonomiczna – społeczno-ekonomiczna koncepcja, która zakłada przeniesienie władzy decyzyjnej z menedżerów i udziałowców korporacyjnych na większą grupę interesariuszy publicznych, która obejmuje pracowników, klientów, dostawców, sąsiadów i szerszą opinię publiczną[1]. Nie ma pojedynczej definicji demokracji ekonomicznej, ale większość zwolenników twierdzi, że współczesne stosunki własności uzewnętrzniają koszty, podporządkowują ogólny dobrobyt prywatnym zyskom i odmawiają ustrojowi demokratycznego głosu w decyzjach dotyczących polityki gospodarczej[2]. Oprócz politycznych aspektów, demokracja ekonomiczna, miałaby zrekompensować lukę popytu efektywnego, jaki stanowi nieodłączny element kapitalizmu[3].
Zwolennicy demokracji ekonomicznej generalnie argumentują, że współczesny kapitalizm okresowo powoduje kryzysy gospodarcze charakteryzujące się brakiem efektywnego popytu, ponieważ społeczeństwo nie jest w stanie zarobić wystarczających dochodów, aby kupić swoją produkcję. Monopol korporacji na wspólne zasoby zazwyczaj tworzy sztuczny niedobór, co skutkuje nierównowagą społeczno-ekonomiczną, która ogranicza pracownikom dostęp do możliwości ekonomicznych i zmniejsza siłę nabywczą konsumentów[4]. Demokrację ekonomiczną proponowano jako składnik większych ideologii społeczno-ekonomicznych, jako samodzielną teorię oraz jako różnorodne programy reform. Na przykład jako środek do zabezpieczenia pełni praw ekonomicznych otwiera drogę do pełnych praw politycznych, rozumianych jako obejmujące te pierwsze[2]. Istnieją zarówno rynkowe, jak i nierynkowe teorie demokracji ekonomicznej. Jako program reform demokracja ekonomiczna prezentuje teorie i przykłady z rzeczywistego świata, które mogą obejmować decentralizację, demokratyczne spółdzielnie, bankowość publiczną, sprawiedliwy handel oraz regionalizację produkcji żywności i waluty[5].
Przypisy
- ↑ Ladislau Dowbor, Demokracja ekonomiczna – alternatywne rozwiązania w sferze zarządzania społecznego, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2009, ISBN 978-83-88353-13-0.
- ↑ a b J.W. Smith, Economic Democracy: The Political Struggle of the Twenty-First Century, Institute for Economic Democracy, 2005, ISBN 978-1933567013.
- ↑ David Harvey, The Enigma of Capital: and the Crises of Capitalism, Oxford University Press, 2011, ISBN 978-0199836840.
- ↑ Henry George, Progress and Poverty: An Inquiry into the Cause of Industrial Depressions and of Increase of Want with Increase of Wealth: The Remedy, Robert Schalkenbach Foundation, 1997, ISBN 978-0911312584.
- ↑ Damian Winczewski, Widok W stronę demokracji ekonomicznej. Między socjalizmem rynkowym a demokratycznym planowaniem., „Praktyka Teoretyczna”, 2 (16), pressto.amu.edu.pl, 2015, DOI: 10.14746/prt.2015.2.12, ISSN 2081-8130 [dostęp 2022-08-04].
Media użyte na tej stronie
A stylized representation of a red flag, useful for articles related to socialism in one way or another.