Dendroaspis

	Dendroaspis
	Schlegel, 1848
	; Przedstawiciel rodzaju – mamba zielona (D. viridis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Elapoidea
Rodzina	zdradnicowate
Rodzaj	Dendroaspis
	Typ nomenklatoryczny
	Elaps jamesonii Traill, 1843
	Synonimy
	Dinophis Hallowell, 1852; Dendroechis Fischer, 1855;
	Gatunki
	zobacz opis w tekście

Dendroaspis – rodzaj jadowitego węża z rodziny zdradnicowatych (Elapidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (Senegal, Gambia, Gwinea Bissau, Gwinea, Sierra Leone, Liberia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Burkina Faso, Ghana, Togo, Benin, Nigeria, Kamerun, Sudan, Erytrea, Somalia, Etiopia, Sudan Południowy, Republika Środkowoafrykańska, Gwinea Równikowa, Gabon, Kongo, Demokratyczna Republika Konga, Rwanda, Burundi, Uganda, Kenia, Tanzania, Malawi, Zambia, Angola, Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambik, Eswatini i Południowa Afryka)^[5]^[6].

Charakterystyka

Węże z tego rodzaju zamieszkują tereny pokryte zaroślami lub prowadzą wręcz nadrzewny tryb życia („Dendroaspis” oznacza dosłownie „wąż drzewny”), poruszają się bardzo szybko, ich jad zawiera silne neurotoksyny, których dawka wprowadzona podczas jednego ukąszenia jest zazwyczaj śmiertelna dla człowieka, o ile w ciągu 1-2 godzin nie zostanie zastosowana antytoksyna. Neurotoksyna oddziałuje na układ nerwowy ofiary, paraliżując mięśnie, w tym mięśnie oddechowe – śmierć następuje wskutek uduszenia.

Charakterystyczną cechą mamb jest dłuższa, niż pozostałe, para pierwszych zębów żuchwowych.

Systematyka

Etymologia

Dendroaspis: gr. δενδρον dendron „drzewo”^[7]; ασπις aspis „żmija”^[8].
Dinophis: gr. δεινος deinos „straszny, groźny”^[9]; οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”^[10]. Gatunek typowy: Dinophis hammondii Hallowell, 1852 (= Leptophis viridis Hallowell, 1844).
Dendroechis: gr. δενδρον dendron „drzewo”^[7]; εχις ekhis, εχεως ekheōs „żmija”^[11]. Gatunek typowy: Dendroechis reticulata Fischer, 1855 (= Leptophis viridis Hallowell, 1844).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[5]:

Dendroaspis polylepis (Smith, 1849) – mamba czarna^[12]
Dendroaspis viridis (Traill, 1843) – mamba zielona^[12]
Dendroaspis angusticeps Günther, 1864 – mamba pospolita^[13]
Dendroaspis jamesoni (Hallowell, 1844) – mamba Jamesona^[14]

Przypisy

↑ Dendroaspis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ H. Schlegel. Over Elaps jamesonii Traillust. „Bijdragen tot de Dierkunde”. 1, s. 5, 1848 (niderl.).
↑ E. Hallowell. On a new genus and two new species of African serpents. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 6, s. 203, 1854 (ang.).
↑ J.G. Fischer: Ueber die Familie der Seeschlangen systematisch beschrieben. Hamburg: J.A. Meissner, 1855, s. 20, 68. (niem.)
↑ ^a ^b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Dendroaspis (ang.). The Reptile Database. [dostęp 2021-09-15].
↑ R. Midtgaard: Dendroaspis (ang.). RepFocus. [dostęp 2019-08-19].
↑ ^a ^b Jaeger 1944 ↓, s. 69.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 24.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 72.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 154.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 77.
↑ ^a ^b Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 409. ISBN 83-01-14344-4.
↑ E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 138, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.)
↑ W. Jaroniewski: Jadowite węże świata. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1984, s. 46. ISBN 83-02-00977-6.

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256. (ang.)

[itis-1] Dendroaspis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Schlegel-2] H. Schlegel. Over Elaps jamesonii Traillust. „Bijdragen tot de Dierkunde”. 1, s. 5, 1848 (niderl.).

[Hallowell-3] E. Hallowell. On a new genus and two new species of African serpents. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 6, s. 203, 1854 (ang.).

[Fischer-4] J.G. Fischer: Ueber die Familie der Seeschlangen systematisch beschrieben. Hamburg: J.A. Meissner, 1855, s. 20, 68. (niem.)

[Uetz&Hallermann-5] P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Dendroaspis (ang.). The Reptile Database. [dostęp 2021-09-15].

[repfocus-6] R. Midtgaard: Dendroaspis (ang.). RepFocus. [dostęp 2019-08-19].

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=99_69]-7] Jaeger 1944 ↓, s. 69.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=54_24]-8] Jaeger 1944 ↓, s. 24.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=102_72]-9] Jaeger 1944 ↓, s. 72.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=184_154]-10] Jaeger 1944 ↓, s. 154.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=107_77]-11] Jaeger 1944 ↓, s. 77.

[pwn-12] Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 409. ISBN 83-01-14344-4.

[Keller&inni-13] E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 138, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.)

[Jaroniewski-14] W. Jaroniewski: Jadowite węże świata. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1984, s. 46. ISBN 83-02-00977-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne