Departament Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych

Departament Kawalerii
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Rozformowanie

1939

Organizacja
Dyslokacja

Warszawa

Podległość

MSWojsk.

Departament Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych – organ pracy I wiceministra spraw wojskowych (do 31 lipca 1931 roku – II wiceministra) właściwy w sprawach kawalerii II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

10 sierpnia 1921 roku minister spraw wojskowych generał porucznik Kazimierz Sosnkowski rozkazem L. 4900/Org. ustalił organizację Ministerstwa Spraw Wojskowych na czas pokoju. Organizacja została przeprowadzona w dniach 22–25 sierpnia 1921 roku drogą reorganizacji i połączenia dotychczasowego MSWojsk. z oddziałami byłego Naczelnego Dowództwo Wojska Polskiego. W ramach wspomnianej reorganizacji został utworzony Departament II Jazdy. Departament powstał z połączenia Sekcji II Jazdy i Sekcji IV Wojsk Taborowych dotychczasowego Departamentu I Broni Głównych i Wojsk Taborowych MSWojsk. z Sekcją II Weterynaryjną dotychczasowego Departamentu IV Koni MSWojsk.[1][2].

W sierpniu 1923 roku w skład departamentu został włączony Wydział Remontu Departamentu X Spraw Poborowych MSWojsk[2].

29 kwietnia 1924 roku minister spraw wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski, w związku z wprowadzeniem nowej organizacji kawalerii na stopie pokojowej, przemianował Departament II Jazdy na Departament II Kawalerii[3].

W sierpniu 1925 roku dokonano zmian w składzie osobowym departamentu. Ustanowiono stanowisko zastępcy szefa departamentu, zlikwidowano wydział kawalerii, a w jego miejsce utworzono wydział ogólny. Ponadto powołano samodzielny referat rachunkowo-budżetowy[4].

28 czerwca 1926 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski podporządkował Departament II Kawalerii II wiceministrowi spraw wojskowych[5].

19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych zniósł numerację departamentów, a dla dotychczasowego Departamentu II ustalił nazwę „Departament Kawalerii”[6].

31 lipca 1931 roku Minister Spraw Wojskowych przemianował, bez zmiany kompetencji, II wiceministra na I wiceministra spraw wojskowych oraz podporządkował mu departamenty (równorzędne organa), które dotychczas były bezpośrednio podporządkowane II wiceministrowi, w tym Departament Kawalerii[7].

W kwietniu 1938 roku przeprowadzono reorganizację departamentu. W jego skład wchodził wydział organizacyjny, wydział wyszkolenia i samodzielny referat studiów[8].

Organizacja departamentu w latach 1921–1939

1921-1923[9]19231938-1939
Wydział 1 JazdyWydział 1 JazdyWydział Organizacyjny
Wydział 2 Wojsk TaborowychWydział 2 Wojsk TaborowychWydział Wyszkolenia
Wydział 3 Służby WeterynaryjnejWydział 3 Służby WeterynaryjnejSamodzielny Referat Studiów
Wydział Remontu

Obsada personalna departamentu

Szefowie departamentu
Zastępcy szefa departamentu
  • płk kaw. Konrad Piekarski (X 1925 – X 1927)
  • płk dypl. kaw. Zbigniew Brochwicz-Lewiński (X – 29 XI 1927)
  • płk dypl. kaw. Marian Aleksander Wincenty Słoniński (IX 1930[10] – III 1932[11])
  • ppłk dypl. kaw. Karol Krzysztof Bokalski (III 1932 – XII 1933)
  • ppłk dypl. kaw. Włodzimierz Dunin-Żuchowski (I 1934 – 1939)
Organizacja i obsada personalna w 1939

Pokojowa obsada personalna departamentu w marcu 1939 roku[12][a]:

  • szef departamentu – gen. bryg. Piotr Skuratowicz †1940 Charków
  • zastępca szefa departamentu – ppłk dypl. kaw. Włodzimierz Dunin-Żuchowski †1940 Charków
  • kier. referatu administracyjnego – rtm. adm. (kaw.) Jan I Domagalski
  • szef Wydziału Ogólnego – ppłk kaw. Julian Edmund Miller
  • kier. referatu ogólno-organizacyjnego – rtm. adm. (kaw.) Bronisław Fritz
  • kier. referatu budżetowego – mjr kaw. dr Otton Wiktor Edward Weldon †1940 Charków[14]
  • szef Wydziału Wyszkolenia – mjr kaw. Ryszard Stanisław Liwicki †1940 Charków[15]
  • kier. referatu wyszkolenia i szkół – mjr dypl. kaw. Józef Lidwin †1940 Charków[16]
  • kier. referatu regulaminów – mjr kaw. Stefan Dobrowolski[b]
  • kier. Samodzielnego Referatu Studiów – mjr dypl. kaw. Mieczysław Henryk Fiedler †1940 Charków[19]
  • referent – rtm. Władysław Stanisław Trzyszka[c]

Uwagi

  1. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[13].
  2. Mjr Stefan Dobrowolski urodził się 24 lipca 1900 roku. W sierpniu 1939 roku został pomocnikiem attaché wojskowego w Londynie, w kwietniu 1941 roku został przeniesiony na stanowisko pomocnika attaché wojskowego w Waszyngtonie, następnie pełnił służbę na stanowisku attaché wojskowego w Meksyku. Po II wojnie światowej przebywał na emigracji w Meksyku[17][18]
  3. Rtm. Władysław Stanisław Trzyszka urodził się 3 czerwca 1898 roku w Kałuszu. Zmarł 19 listopada 1944 roku w Aleksandrii. Został pochowany na brytyjskim cmentarzu wojennym w dzielnicy Szatbi (Chatby). Przed śmiercią pełnił służbę w Dowództwie Jednostek Terytorialnych Egipt[20]

Przypisy

  1. Czarnecka 2005 ↓.
  2. a b Böhm 1994 ↓, s. 113.
  3. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 17 z 29 kwietnia 1924 roku, poz. 261.
  4. Böhm 1994 ↓, s. 113-114.
  5. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 18 z 8 lipca 1926 roku, poz. 185.
  6. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 177.
  7. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 288.
  8. Böhm 1994 ↓, s. 215.
  9. Almanach oficerski 1923 ↓, s. 28.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 297.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 222.
  12. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 434.
  13. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  14. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 587.
  15. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 304.
  16. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 299.
  17. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 160, 812.
  18. Romeyko 1990 ↓, s. 388, 393.
  19. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 113.
  20. Wykaz poległych 1952 ↓, s. 258.

Bibliografia

  • Tadeusz Böhm: Z dziejów naczelnych władz wojskowych II Rzeczypospolitej. Organizacja i kompetencje Ministerstwa Spraw Wojskowych w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08368-1.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Regina Czarnecka. Organizacja Ministerstwa Spraw Wojskowych (MSWojsk.) w latach 1918-1921. „Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej”. 27, 2005. Warszawa: Centralne Archiwum Wojskowe. ISSN 0137-5547. 
  • Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2/III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
  • Marian Romeyko: Wspomnienia o Wieniawie i o rzymskich czasach. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07754-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
  • Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939-1946. Londyn: Instytut Historyczny im. gen. Sikorskiego, 1952.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP