Departament Zdrowia Ministerstwa Spraw Wojskowych
| Historia | |
| Państwo |  II Rzeczpospolita |
|---|---|
| Sformowanie | 1918 |
| Rozformowanie | 1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód | Departament Sanitarny |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | garnizon Warszawa |
| Podległość | MSWojsk. |
Departament Zdrowia Ministerstwa Spraw Wojskowych – jednostka organizacyjna Ministerstwa Spraw Wojskowych w II Rzeczypospolitej.
Departament Zdrowia odpowiadał za funkcjonowanie służby zdrowia oraz służby weterynaryjnej w wojsku[1].
Formowanie i zmiany organizacyjne
W listopadzie 1918 utworzony został w Ministerstwie Spraw Wojskowych Departament Sanitarny. W jego skład wchodziły sekcje: personalno-mobilizacyjna i wyszkolenia, inspekcji służby sanitarnej, szpitalnictwa, zaopatrzenia sanitarnego, naukowa i regulaminowa. W czerwcu 1919 utworzona została sekcja higieny[2]. Trwały dalsze prace reorganizacyjne. 10 grudnia 1919 roku Departament IX Sanitarny stanowiły sekcje:personalna, organizacyjna, szpitalnictwa, gospodarcza, regulaminowa, higieny i kancelaria. Z dniem 1 marca 1920 Departament IX Sanitarny zmienił nazwę na Departament VI Sanitarny[2]. W jego skład weszła Sekcja Opieki[a]. W marcu 1920 Departamentu VI Sanitarny składał się z sekcji: organizacyjnej, szpitalnictwa, aptekarska i zaopatrzenia, higieny, opieki[3].
Po reorganizacji MSWojsk. przeprowadzonej 10 sierpnia 1921 departament otrzymał numer VIII. W jego składzie znalazły się wydziały: ogólno-organizacyjny oraz higieny i lecznictwa, a z byłej Sekcji Opieki utworzono przejściowo Wydział Superrewizyjno-Inwalidzki[b]
Kolejna reorganizacja przeprowadzona została w roku 1927. Powstały wydziały: ogólny, techniczno-lekarski, farmaceutyczny, weterynaryjny oraz samodzielny referat rachunkowo-budżetowy. Od 7 stycznia 1928 przy Departamencie funkcjonował Referat Lotniczej Służby Zdrowia[3].
Z dniem 1 grudnia 1928 minister spraw wojskowych rozkazem B. Og. Org. 10239/I Org. unieważnił organizację i skład osobowy Departamentu Sanitarnego i ustanowił organizację i skład osobowy nr 7 Departamentu Zdrowia MSWojsk.[4]
W styczniu 1930 skład osobowy departamentu powiększył się o referat personalny. Od lutego 1932 przy departamencie działał Delegat Rządowy do Spraw Polskiego Czerwonego Krzyża[5].
Organizacja departamentu
Organizacja i skład osobowy nr 7 Departamentu Zdrowia MSWojsk. obowiązująca od 1 grudnia 1928 roku:
- szef departamentu,
- zastępca szefa departamentu,
- zastępca szefa departamentu do spraw weterynarii,
- kierownik kancelarii,
- wydział ogólny,
- wydział techniczno-sanitarny (później przemianowany na „techniczno-lekarski”),
- wydział farmaceutyczny,
- samodzielny referat rachunkowo-budżetowy[4].
Ponadto działała komisja regulaminowa oraz Delegat Rządu do Spraw PCK[5].
Obsada personalna departamentu
- Szefowie departamentu
- gen. mjr lek. Bronisław Malewski (18 – 27 XII 1918)
- gen. mjr lek. / gen. ppor. lek. Zdzisław Hordyński-Juchnowicz (28 XII 1918 – 17 I 1920)
- płk. lek. / gen. bryg. Franciszek Zwierzchowski (17 I 1920 – 20 I 1924)
- gen. bryg. Antoni Religioni (p.o. 20 I – 3 IV 1924)
- płk lek. / gen. bryg. dr Felicjan Sławoj Składkowski (3 IV 1924 – 23 VIII 1926)
- płk lek. Władysław Gorczycki (p.o. od IV 1924 „na czas odkomenderowania płk. lek. Składowskiego na studia we Francji”[6])
- płk lek. / gen. bryg. dr Stanisław Rouppert (23 VIII 1926 – IX 1939)
- szef departamentu – gen. bryg. dr Stanisław Rouppert
- zastępca szefa departamentu i Inspektor Wojskowej Służby Zdrowia – płk dr Jan Kawiński
- zastępca szefa departamentu ds. weterynarii – płk lek. wet. Jan Ślaski
- sekretarz szefa departamentu – kpt. san. Walewski Edward *
- kierownik Komisji Regulaminowej – ppłk dr Mikołajewski Józef Gabriel
- kierownik referatu regulaminów i przepisów – kpt san. Walewski Edward*
- kierownik referatu prac specjalnych i obrony przeciwlotniczej i gazowej oraz sekretarz Komisji Obrony Przeciwgazowej Biernej – mjr san. Chrząszczewski Józef
- szef Wydziału Ogólnego – płk dr Laski Zygmunt Izydor
- kierownik referatu ogólno-organizacyjnego – kpt. dr Bereza Michał Józef
- kierownik referatu wyszkolenia – kpt. dr Nitzke Franciszek Jerzy
- szef Wydziału Techniczno-Lekarskiego – płk lek. dr Jan Mintowt-Czyż
- kierownik referatu rewizyjno-lekarskiego – kpt. dr Mikulewicz Kornel Józef
- kierownik referatu szpitali – mjr dr Zaremba Wacław
- kierownik referatu higieny – mjr dr Władysław III Zakrzewski
- szef Wydziału Farmaceutycznego – płk mgr farm. Jabłonowski Bolesław
- kierownik referatu ogólnego – mjr mgr farm. Piknlski Aleksander
- kierownik referatu zaopatrzenia – kpt mgr farm. Horodyski Adolf
- kierownik referatu materiałowego – kpt mgr farm. Skrzeszewski Edmund Michał
- szef Wydziału Weterynarii – ppłk lek. wet. Rokita Bronisław
- kierownik referatu wyszkolenia – mjr lek. wet. dr Perenc Aleksander
- kierownik referatu zaopatrzenia i statystyki – mjr lek. wet. Szymański Józef Apolinary
- kierownik referatu higieny i leczenia – mjr lek. wet. Łukasiewicz Edward
- kierownik Samodzielnego Referatu Rachunkowo-Budżetowego – kpt san. Tkaczyk Fryderyk Mieczysław
Uwagi
- ↑ 10 grudnia 1919 roku w skład Sekcji Opieki wchodziły wydziały: centralny, personalny, rejestracji inwalidów, szpitali, techniczny, opieki społecznej, administracji i rachunkowości, zasiłków i emerytur, opieki nad weteranami z 1831 i 1863 roku, dochodów pozabudżetowych oraz kancelaria[3].
- ↑ Po jego likwidacji sprawy inwalidzkie przejęło Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej[3].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[8].
Przypisy
- ↑ Ziomek 2014 ↓, s. 109.
- ↑ a b Charakterystyka akt ↓, s. 1.
- ↑ a b c d Charakterystyka akt ↓, s. 2.
- ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 35 z 14 grudnia 1928 roku, poz. 381.
- ↑ a b Charakterystyka akt ↓, s. 3.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 202.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 440-441.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
Bibliografia
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Danuta Skrzypczak: Zespół akt Departamentu Zdrowia Ministerstwa Spraw Wojskowych 1918-1939. [dostęp 2018-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-15)].
- Ewelina Ziomek. Działalność generała brygady Aleksandra Litwinowicza w okresie sprawowania funkcji II wiceministra spraw wojskowych w latach 1936–1939. „Przegląd Zachodniopomorski”. 2, 2014. Szczecin. ISSN 0552-4245.
| Rodowód | |
|---|---|
| Naczelne władze wojskowe | |
| Rodzaje sił zbrojnych | |
| Formacje |
|
| Bronie |
|
| Służby | |
| WP w 1939 | |
| Inne |
|
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).