Departament poznański (Prusy Południowe)
Departament poznański (niem. Kriegs-und Domänen Kammerdepartament Posen) – jednostka administracyjna Prus Południowych ze stolicą w Poznaniu, utworzona zarządzeniem gabinetowym króla Prus z dnia 7 kwietnia 1793 r. z ziem zagarniętych w wyniku II rozbioru Polski.
Departament był podzielony na 17 powiatów. Miasta tworzyły osobne jednostki administracyjne wydzielone terytorialnie i administracyjnie z powiatów, było ich 129.
W związku z przyłączeniem do prowincji części ziem zagarniętych w trakcie III rozbioru i utworzeniem departamentu kaliskiego, powierzchnię departamentu powiększono o powiaty brzeski, kowalski i radziejowski ze znoszonego departament piotrkowskiego a zmniejszono o powiaty kaliski, koniński i odolanowski na korzyść nowo utworzonego departament kaliskiego. Tak zmieniony departament, obejmował wtedy dawne województwa poznańskie i gnieźnieńskie oraz część dawnego województwa kaliskiego położoną na prawym brzegu Warty i Kujawy. Zajmował powierzchnię 22 978 km².
W 1801 dokonano niewielkich zmian granic powiatu brzeskiego; przyłączono do niego Brdów z powiatu kowalskiego oraz Sompolno z powiatu radziejowskiego. Przeniesiono też Rostarzewo z powiatu kościańskiego do powiatu babimojskiego[1]
W 1807 został przekształcony w departament poznański Księstwa Warszawskiego.
Podział administracyjny (powiaty)
| Podział 1793–1795 | Podział 1795–1807 |
|---|---|
| babimojski | babimojski |
| – | brzeski |
| gnieźnieński | gnieźnieński |
| kaliski | – |
| koniński | – |
| kościański | kościański |
| – | kowalski |
| krobski | krobski |
| krotoszyński | krotoszyński |
| międzyrzecki | międzyrzecki |
| obornicki | obornicki |
| odolanowski | – |
| powidzki | powidzki |
| poznański | poznański |
| pyzdrski | pyzdrski |
| – | radziejowski |
| śremski | śremski |
| średzki | średzki |
| wągrowiecki | wągrowiecki |
| wschowski | wschowski |
Przypisy
- ↑ von Holsche A C., 1800, Geographie und Statistik von West-, Süd- und Neu-Ostpreussen, nebst einer kurzen Geschichte des Königreichs Polen bis zu dessen Zertheilung. Tom I (Neu-Ost-preussen), Berlin
Bibliografia
- Jerzy Kozłowski, Administracja Wielkopolski pod pruskim zaborem 1793-1918, Poznań 2000, ISBN 83-86134-87-9
| 1793–1795 |
|
|---|---|
| 1795–1807 |
Media użyte na tej stronie
Autor: Qqerim, Licencja: CC BY 3.0
Prusy Południowe wg stanu z 1795–1806 – mapa administracyjna przedstawiając departamenty, powiaty and i wszystkie miasta (w języku polskim).
Kolor żółty – departament poznański; kolor różówy – departament kaliski; kolor seledynowy – departament warszawski. Granica między I a II rozbiorem Polski (1793/1795) pokazana w granicach departamentu warszawskiego.
Wszystkie miejscowości posiadające prawa miejskie w latach 1793–1806 są pokzane.