Depopulacja

Depopulacja albo spadek populacji – dowolne zmniejszenie liczebności jakiegoś organizmu na wskazanym terenie. Zwykle określa się tym terminem drastyczne zmniejszenie populacji ludzi na jakimś obszarze[1]. Może ono być spowodowane zarówno powolnymi trendami demograficznymi, jak migracje czy ujemny przyrost naturalny, bądź gwałtownymi wydarzeniami, takimi jak katastrofy naturalne, epidemie czy wojny[2].

Historycznie głównymi przyczynami depopulacji były epidemie, głód i wojny. Najsłynniejsze przykłady to:

Współcześnie depopulacje powodowane są głównie emigracją i ujemnym przyrostem naturalnym[9]. Zgodnie z raportem ONZ z 2002 roku[10] aktualnie w 75% rozwiniętych krajów oczekiwany jest spadek populacji spowodowany niskim współczynnikiem dzietności. Ludność świata rośnie obecnie wolniej niż kilkadziesiąt lat temu: w tempie 1,15% na rok[11], podczas gdy w szczytowych latach 1963-64 rosła w tempie 2,2% rocznie[12].

Depopulacja w poszczególnych krajach

Większość krajów UE ma ujemny przyrost naturalny i od roku 2000 populacja UE maleje[13]. Rośnie populacja jedynie tych krajów, do których napływają imigranci. Poza UE od 2005 roku spada również populacja Japonii.

Choć epidemia AIDS odgrywa dużą rolę w populacji Afryki Subsaharyjskiej, współczynnik dzietności na całym tym obszarze jest tak wysoki, że liczba ludności w większości krajów gwałtownie tam rośnie[14].

Tabela:1 Procentowy spadek populacji w wybranych krajach
KrajRokPopulacjaRoczny spadek populacji(%)Główna przyczyna spadku populacji
Armenia20092 967 0040,03emigracja
Białoruś20099 648 5330,378spadek liczby urodzeń i długości życia
Bułgaria20097 704 6870,79spadek liczby urodzeń i długości życia
Chorwacja20094 489 4090,052spadek liczby urodzeń
Czechy200910 211 9040,094spadek liczby urodzeń
Estonia20091 299 3710,632spadek liczby urodzeń
Gruzja20094 615 8070,325emigracja
Niemcy200982 329 7580,053spadek liczby urodzeń
Włochy200958 126 2120,047[15]spadek liczby urodzeń
Węgry200910 031 0000,257spadek liczby urodzeń i długości życia
Japonia2009127 078 6790,191[16]spadek liczby urodzeń
Łotwa20092 231 5030,614spadek liczby urodzeń i długości życia
Litwa20093 555 1790,279spadek liczby urodzeń i długości życia
Mikronezja2009111 0000,238emigracja
Mołdawia20094 320 7480,079spadek liczby urodzeń i długości życia
Czarnogóra2009672 1800,851
Polska200938 482 9190,047spadek liczby urodzeń i emigracja
Rumunia200922 215 4210,147spadek liczby urodzeń i emigracja
Rosja2009141 927 2970,0spadek liczby urodzeń i długości życia
Słowenia20092 005 6920,113
Suazi20091 123 9130,459AIDS
Trynidad i Tobago20091 229 9530,102emigracja
Ukraina200945 700 3950,632spadek liczby urodzeń i emigracja
Zimbabwe200812 521 0000,787AIDS

[17]

Konsekwencje ekonomiczne

Spadek populacji może mieć groźne skutki dla ekonomii krajów, w których starsze pokolenia są utrzymywane przez młodsze. Analizy ekonomiczne pokazują, że w takiej sytuacji należy oczekiwać deflacji ze wszystkimi jej konsekwencjami. W społeczeństwach rolniczych depopulacja może podnieść zamożność obywateli, ponieważ zwiększa ilość ziemi i zasobów przypadających na każdego z nich. W społeczeństwach przemysłowych zwykle jednak tę zamożność obniża, szczególnie jeśli jest powiązana ze starzeniem społeczeństwa, ponieważ mniejsza liczba ludzi pracujących musi utrzymać większą liczbę niepracujących. Ten spadek nie musi jednak być jednoznaczny ze spadkiem jakości życia: inne czynniki, takie jak zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska, zużycia zasobów naturalnych i zatłoczenia dróg, mogą zrekompensować straty ekonomiczne.

Przypisy

  1. Depopulate - Webster's Online Dictionary
  2. Depopulate - yourdictionary.com
  3. Population crises and cycles in history. [dostęp 2010-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-05)].
  4. BBC NEWS | Africa | Quick guide: The slave trade, news.bbc.co.uk [dostęp 2017-11-22].
  5. Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin „Czarna Księga Komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania” Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, ISBN 83-7180-326-5 str. 158
  6. Christopher Andrew, Oleg Gordijewski, KGB, tłumaczył Rafał Brzeski, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1997, ISBN 83-11-08667-2, str. 120
  7. Norman Davies, Europa, wyd. Wyd. 1., dodruk, Kraków: Wydawnictwo Znak, 1999, s. 1024, ISBN 83-7006-883-9, OCLC 45745212.
  8. Światowa Organizacja Zdrowia: 2007 AIDS epidemic update. 2007. [dostęp 2008-05-26].
  9. Nasz Dziennik - Wydanie Elektroniczne, wp.naszdziennik.pl [dostęp 2021-12-10].
  10. World Population Prospects - The 2002 Revision. United Nations Population Division.
  11. Population - Worldometers, worldometers.info [dostęp 2017-11-22] (ang.).
  12. International Data Base World Population Summary - U.S. Census Bureau
  13. Europe's Population Decline: Problem or Opportunity? by Norman Myers, Oxford, U.K. [dostęp 2010-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-14)].
  14. 2006 World Population Datasheet. Population Reference Bureau.
  15. CIA World Factbook--Italy. cia.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-09)]. CIA World Factbook Retrieved on October 6, 2009
  16. CIA World Factbook -- Japan. [w:] CIA World Factbook [on-line]. [dostęp 2010-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-28)].
  17. 2007 World Population Data Sheet