Derżprom

Derżprom

Держпром

Zdjęcie z 2020 roku
Państwo	Ukraina
Obwód	charkowski
Miejscowość	Charków
Adres	Plac Wolności
Typ budynku	wieżowiec
Styl architektoniczny	konstruktywizm
Architekt	Siergiej Sawicz Serafimow, Samuel Mironowicz Krawiec, Mark Dawidowicz Felger
Wysokość całkowita	108 m
Wysokość do dachu	68 m
Powierzchnia użytkowa	10 760 m²
Rozpoczęcie budowy	1925
Ukończenie budowy	1928
Położenie na mapie Charkowa Derżprom
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Derżprom
Położenie na mapie obwodu charkowskiego Derżprom
50°00′24,0″N 36°13′37,5″E/50,006667 36,227083

Derżprom (ukr. Держпром, ros. Госпром) – pierwszy wieżowiec w ZSRR wybudowany w 1928 r. w stylu konstruktywizmu, znajdujący się na Placu Wolności w centrum Charkowa.

Nazwa

Używane są dwie nazwy Domu Przemysłu Państwowego – ukraińska – Derżprom to skrót od derżawna promysłowist i rosyjska – Gosprom to skrót od rosyjskiego gosudarstwiennaja promyszlennost^[1].

Historia

Po powstaniu Ukraińskiej SRR w 1919 roku jej stolicą został Charków^[2]. Powstające władze i urzędy zajmowały stare budynki administracyjne, których powierzchnia nie była wystarczająca^[2]. Dlatego w 1925 roku podjęto decyzję o budowie nowego budynku. Konkurs ogłoszono 5 maja 1925 roku^[2]. Zgłoszono w nim 17 projektów z terenu całego ZSRR i Nowego Jorku, którym architekci zgodnie z wymaganiami konkursu nadali ciekawe nazwy: Echo, Intruz, Plan, Wieżowiec, itd^[2].

Wygrali architekci z Leningradu, którzy przygotowali projekt Nieproszony gość (Незваный гость): Siergiej Sawicz Serafimow (1878–1939), Samuel Mironowicz Krawiec (1891–1966), Mark Dawidowicz Felger (1881–1962)^[2]. Budowę nadzorował inżynier Paweł Pawłowicz Rotter (1880-1954)^[2]. Wielopiętrowa konstrukcja z betonu i stali z 45 000 okien i 17 ha szkła została wybudowana dość szybko, bo w latach 1925–1928^[2]. Pod koniec lat 20. XX wieku budynek był tak znany, że na przychodzących listach zamiast adresu pisano Charków Gosprom^[2]. W latach 1919–1934, gdy Charków pozostawał stolicą Ukraińskiej SRR, mieściły się tu najważniejsze instytucje rządowe, które przeniesiono, gdy Kijów odzyskał swój status w 1934 roku^[2]. Po zajęciu Charkowa przez Niemców w czasie II wojny światowej budynek został opróżniony^[3]. Niemcy urządzili na parterze stajnię, a pozostałe wnętrza zostały zniszczone.^[3]. Odchodząc, Niemcy podpalili budynek i próbowali go wysadzić^[3]. Po wojnie został odbudowany. W 1954 roku na dachu zainstalowano jedną z pierwszych anten telewizyjnych w ZSRR^[3].

Opis projektu

Derżprom składa się z trzech kompleksów budynków w kształcie litery H^[4]. Mają one od sześciu do jedenastu pięter, a najwyższy wysokość 68 m. Budynki pierwotnie były połączone z głównym budynkiem przejściami w formie mostków. W 1954 roku na budynku zainstalowano antenę telewizyjną i od tego czasu całkowita wysokość budynku wynosi 108 m^[3]. 25 stycznia 2018 roku, na mocy dekretu Gabinetu Ministrów Ukrainy, budynek został uznany za zabytek o znaczeniu krajowym. Derżprom jest kandydatem do włączenia na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[4].

Zobacz też

• Główny urząd pocztowy w Charkowie

Przypisy