Desman

Desman
Desmana[1]
Güldenstaedt, 1777[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – desman ukraiński (D. moschata)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

owadożery

Rodzina

kretowate

Podrodzina

krety

Plemię

desmany

Rodzaj

desman

Typ nomenklatoryczny

Castor moschatus Linnaeus, 1758

Gatunki

12 gatunków (w tym 11 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Desman[14] (Desmana) – rodzaj ssaka z podrodziny kretów (Talpinae) w obrębie rodziny kretowatych (Talpidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w Ukrainie, Rosji i Kazachstanie[15][16].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 193–240 mm, długość ogona 180–210 cm; masa ciała 370–450 g[17].

Systematyka

Etymologia

  • Desmana (Desman, Desmanus): fr. desman, niem. desman „desman”, od szw. desman råtta „szczur piżmowy”, od desman „piżmo”[18].
  • Mygale (Myale, Myogalea): gr. μυγαλη mugalē „ryjówka”, od μυς mus, μυος muos „mysz”; γαλεη galeē lub γαλη galē „łasica”[19]. Gatunek typowy: Castor moschatus Linnaeus, 1758.
  • Caprios: gr. καπριος kaprios „jak dzik”, od κάπρος kapros „dzik”[20]. Gatunek typowy: Castor moschatus Linnaeus, 1758.
  • Palaeospalax: gr. παλαιος palaios „stary, antyczny”; σπαλαξ spalax, σπαλακος spalakos „kret”[21]. Gatunek typowy: †Palaeospalax magnus Owen, 1846.
  • Praedesmana: łac. prae „przed”[22]; rodzaj Desmana Güldenstaedt, 1777 (desman). Gatunek typowy: †Desmana thermalis Kormos, 1930.
  • Pliodesmana: pliocen, od gr. πλειων pleiōn „więcej”, forma wyższa od πολυς polus „dużo”[23]; rodzaj Desmana Güldenstaedt, 1777 (desman). Gatunek typowy: †Desmana (Pliodesmana) jalpugensis Topachevskii & Pashkov, 1983.
  • Galemodesmana: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Galomys Kaup, 1829 (wychuchol) i Desmana Güldenstaedt, 1777 (desman)[24]. Gatunek typowy: †Desmana (?) Nehringi Kormos, 1913.

Podział systematyczny

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek[15][14]:

Opisano również kilkanaście gatunków wymarłych[25]:

  • Desmana inflata Rümke, 1985
  • Desmana jalpugensis Topachevskii & Pashkov, 1983
  • Desmana kowalskae Rümke, 1985
  • Desmana kujalnikensis Pashkov & Topachevskyi, 1990
  • Desmana magna (Owen, 1846)
  • Desmana marci Minwer-Barakat, García-Alix, Martín-Suárez & Freudenthal, 2020
  • Desmana moldavica Topachevskii & Pashkov, 1983
  • Desmana nehringi Kormos, 1913
  • Desmana nogaica Topachevskii & Pashkov, 1983
  • Desmana polonica Pashkov & Topachevskyi, 1990
  • Desmana thermalis Kormos, 1930

Uwagi

  1. ↑ a b c Niepoprawna późniejsza pisownia Mygale G. Cuvier, 1800.

Przypisy

  1. ↑ Desmana, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ J.A. Güldenstaedt. Beschreibung des Desmans. „Beschäftigungen der Berlinischen Gesellschaft Naturforschender Freunde”. 3, s. 108, 1777. (niem.). 
  3. ↑ B.G. de Lacépède: Tableau des divisions, sous-divisions, ordres et genres des mammifères. W: B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799. (fr.).
  4. ↑ G. Cuvier: Lecons d’anatomie comparée. T. 1. Paris: Baudouin, 1800, s. tab. 1. (fr.).
  5. ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 59. (fr.).
  6. ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 300, 1821. (ang.). 
  7. ↑ J.B. Fischer: Synopsis Mammalium. Stuttgardtiae: J. G. Cottae, 1829, s. 250. (łac.).
  8. ↑ J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 14. (niem.).
  9. ↑ J.F. von Brandt. Bemerkungen über den innern Bau des Wuychuchol *) (Myogale moschata), im Vergleich mit dem des Maulwurfs und der Spitzmaus (Sorex araneus); ein Sendschreiben au den Heiausgeber. „Archiv für Naturgeschichte”. 2 (1), s. 176, 1836. (niem.). 
  10. ↑ R. Owen: A history of British fossil mammals and birds. London: John Van Voorst, 1846, s. 25. (ang.).
  11. ↑ Topachevskii i Pashkov 1983 ↓, s. 41.
  12. ↑ Topachevskii i Pashkov 1983 ↓, s. 42.
  13. ↑ Topachevskii i Pashkov 1983 ↓, s. 43.
  14. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 76. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  15. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 82. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  16. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Desmana. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-05-13].
  17. ↑ B. Kryštufek & M. Motokawa: Family Talpidae (Moles, Desmans, Star-nosed Moles and Shrew Moles). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 604–605. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
  18. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 223.
  19. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 437.
  20. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 159.
  21. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 504.
  22. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 183.
  23. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 178.
  24. ↑ Topachevskii i Pashkov 1983 ↓, s. 44.
  25. ↑ J.S. Zijlstra: Desmana. Hesperomys project. [dostęp 2022-05-13]. (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie