Desmond Tutu

Desmond Tutu
Arcybiskup emeritus
Ilustracja
Kraj działania

Południowa Afryka

Data i miejsce urodzenia

7 października 1931
Klerksdorp

Data i miejsce śmierci

26 grudnia 2021
Kapsztad

Miejsce pochówku?
Biskup Lesotho
Okres sprawowania

1976–1978

Zwierzchnik Kościoła Anglikańskiego RPA
Okres sprawowania

1986–1996

Wyznanie

chrześcijańskie

Kościół

anglikański

Diakonat

1969

Prezbiterat

1976

Sakra biskupia

1976

podpis
Odznaczenia
Order za Chwalebną Służbę – złoty (RPA) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Oranje-Nassau (Holandia) Order Jamajki Krzyż Wielki Orderu Vasco Núñeza de Balboa (Panama) Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone)
Arcybiskup Desmond Tutu przemawiający w Kolonii (2007)

Desmond Mpilo Tutu (ur. 7 października 1931 w Klerksdorp, zm. 26 grudnia 2021 w Kapsztadzie[1]) – południowoafrykański biskup anglikański, zwierzchnik tamtejszego Kościoła, od lat 70. XX w. aktywny przeciwnik apartheidu. Był pierwszym czarnoskórym arcybiskupem południowoafrykańskiego Kościoła anglikańskiego. W 1984 został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla.

Życiorys

W 1960 przyjął święcenia kapłańskie w Kościele anglikańskim[2]. Ukończył studia teologiczne na Uniwersytecie Londyńskim[3]. W latach 1975–78 był biskupem Lesotho, w 1985 został biskupem Johannesburga[2]. W połowie lat 70. zaangażował się w działania przeciwko segregacji rasowej w RPA, stając się ważną postacią tego ruchu[3].

Przeforsował wprowadzenie do konstytucji RPA zakazu dyskryminacji. Najbardziej zasłużył się dla pojednania między białymi i czarnoskórymi, co uchroniło RPA przed chaosem konfliktu etnicznego. Obrońca osób LGBT[4][5], prześladowanych w Afryce, działacz na rzecz równouprawnienia osób homoseksualnych (m.in. popierał małżeństwa osób tej samej płci). Działacz na rzecz praw człowieka i czołowy przedstawiciel ruchu prewencji HIV/AIDS w Afryce.

18 listopada 2007 w wywiadzie dla BBC Radio 4 oskarżył Kościół anglikański o obsesję na punkcie homoseksualności, dodając: „Jeżeli Bóg, jak mówią, jest homofobiczny, nie oddawałbym mu uwielbienia”[6].

Życie prywatne

2 lipca 1955 ożenił się z Leah Nomalizo Tutu, z którą miał czworo dzieci: Trevora Thamsanqa, Theresę Thandekę, Naomi Nontombi oraz Mpho Andreę.

Wyróżnienia

  • 1984: Pokojowa Nagroda Nobla
  • 1986: Nagroda Alberta Schweitzera za humanitaryzm
Nagroda Magubela za wolność

Upamiętnienie w popkulturze

  • Jego wizerunek pojawił się w teledysku Michaela Jacksona Man in the Mirror
  • Miles Davis zatytułował swoją płytę z 1986 jego nazwiskiem, by uhonorować przyznanie mu Nagrody Nobla
  • W 2009, podczas trasy U2 360° Tour, emitowano przemówienie o współpracy wszystkich ludzi, wygłaszane przez Desmonda Tutu
  • Jego postać pojawia się także w teledysku Chicken to Change zespołu Freshlyground
  • Postać Tutu jest wspomniana w piosence Serce polskiej grupy reggae – Vavamuffin
  • W odcinku specjalnym programu Top Gear kręconym w Botswanie, w napisach końcowych imiona wszystkich biorących udział w produkcji programu zostały zamienione na „Desmond” i poprzedzone tytułem „arcybiskup” w uznaniu zasług Desmonda Tutu
  • Fragmenty przemówienia arcybiskupa wykorzystano w utworze muzycznym i teledysku pt. Ubuuntu grupy Lucky People Center
  • Baskijski zespół Kortatu zatytułował jeden ze swoich utworów "Desmond Tutu"

Przypisy

  1. DM, Zmarł abp Desmond Tutu, laureat Nagrody Nobla. Walczył z apartheidem i bronił praw społeczności LGBT, gazetapl, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (pol.).
  2. a b South Africa's Archbishop Desmond Tutu dies at 90, „BBC News”, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
  3. a b Archbishop Desmond Tutu, giant in fight against apartheid South Africa, dies at 90, the Guardian, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
  4. Tutu Speaks Out On Gay Civil Rights. www.365gay.com. [dostęp 2010-12-05]. (ang.).
  5. Archbishop Tutu Speaks On Human Rights for Gay People
  6. Desmond Tutu chides Church for gay stance
  7. Doktoraty HC, uw.edu.pl [dostęp 2011-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22].
  8. Paweł Gawlik: Najcenniejszą nagrodę świata – 5 mln dolarów – przyznają w Afryce. Tylko kandydatów brak. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2013-10-14. [dostęp 2013-10-15]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

GER Bundesverdienstkreuz 7 Grosskreuz.svg
Baretka: Order Zasługi RFN – Krzyż Wielki.
Presidential Medal of Freedom (ribbon).svg
Autor: SaluteVII, Licencja: CC BY-SA 4.0
Presidential Medal of Freedom (ribbon)
NobelP2.png
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).
Order of Orange-Nassau ribbon - Commander.svg
Autor: Macesito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Order of Orange-Nassau - Commander Ribbon
Desmond Tutu Signature.svg
Signature of Desmond Tutu
Order of Jamaica.gif
Order of Jamaica
PAN Order of Vasco Nunez de Balboa - Grand Cross BAR.png
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Vasco Núñeza de Balboi
Desmond tutu 20070607 2.jpg
Autor: Elke Wetzig (Elya), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Desmond Tutu 2007 at the Deutscher Evangelischer Kirchentag in Cologne 2007
Order for Meritorious Service (RSA) - ribbon bar.gif
(c) Col André Kritzinger, CC BY-SA 3.0
Order for Meritorious Service ribbon of the Republic of South Africa, 35 millimetres wide with a 6 mm wide dark blue band, a 4 mm wide white band and a 5½ mm wide orange band, repeated in reverse order and separated by a 4 mm wide white band. The ribbon was replaced by one in the new South African colours in 1996.