Detroit

Detroit
—Siedziba hrabstwa—
Ilustracja
PieczęćFlaga
PieczęćFlaga
Dewiza: Speramus Meliora; Resurget Cineribus
Przydomek: The Motor City, Motown, Renaissance City, The D, Hockeytown, Rock City
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stan

 Michigan

Hrabstwo

Wayne

Data założenia

1701

Prawa miejskie

1802

Kod statystyczny

FIPS: 26-22000
GNIS ID: 1617959

Burmistrz

Mike Duggan (D)

Powierzchnia

370,4 km²

Wysokość

183 m n.p.m.

Populacja (2015)
• liczba ludności
• gęstość


690 074[1]
1863,05 os./km²

Nr kierunkowy

313

Kod pocztowy
Lista kodów
Strefa czasowa

UTC-05:00
UTC-04:00

Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Detroit”
Położenie na mapie Michigan
Mapa konturowa Michigan, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Detroit”
Ziemia42°19′53″N 83°02′45″W/42,331389 -83,045833
Strona internetowa
Portal Stany Zjednoczone
Detroit
Zdjęcie satelitarne Landsat. Detroit znajduje się na północ i zachód od rzeki

Detroit (wym. [dɨˈtrɔɪt]; z fr. cieśnina) – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Michigan na północnym brzegu rzeki Detroit łączącej jeziora St. Clair i Erie.

Detroit, 2014

Na południu sąsiaduje z kanadyjskim miastem Windsor w prowincji Ontario.

Historia

Założone 24 lipca 1701 r. przez Francuza Antoine’a de la Mothe Cadillaca[2]. W 1796 r. formalnie przekazane Stanom Zjednoczonym. W 1802 r. Detroit uzyskało prawa miejskie. Po 1830 r. gwałtowny rozwój (otwarcie żeglugi parowej na Wielkich Jeziorach, napływ imigrantów z Europy). W latach 1837–1847 stolica stanu Michigan. Ośrodek abolicjonizmu i punkt przerzutowy uciekających do Kanady Afroamerykanów. Po I wojnie światowej dalszy napływ imigrantów, m.in. z Polski (ponad 1,3 mln osób polskiego pochodzenia, w tym około 250 tys. mówiących na co dzień po polsku); w latach 60. XX wieku wybuchły zamieszki rasowe, w wyniku których biała ludność przeniosła się w dużej części na przedmieścia (w Detroit mieszka ponad połowa czarnej ludności stanu Michigan).

W przeszłości miasto było dużym skupiskiem Polonii. Polacy napływali do miasta od XIX wieku, początkowo z Wielkopolski (zabór pruski), później z innych zaborów, a w końcowej fazie imigracji z innych części Stanów Zjednoczonych. W połowie dwudziestolecia międzywojennego w Detroit żyło ok. 250 000 Polaków, najliczniejsza grupa imigrancka w regionie. Dopiero administracyjne ograniczenia w polityce imigracyjnej ograniczyły napływ Polaków z Europy, a do fabryk zaczęli napływać Afroamerykanie z południa Stanów Zjednoczonych. W dwudziestoleciu międzywojennym niepolscy robotnicy uczyli się podstaw języka polskiego, by móc porozumieć się z większością załogi, jednocześnie jednak Polacy byli po Afroamerykanach jedną z najniżej sytuowanych grup w hierarchii społecznej i mocno z tą drugą grupą rywalizowali o zarobki, dochodziło do starć, często podsycanych przez właścicieli fabryk. Aż do lat sześćdziesiątych XX wieku Polaków obejmował także zakaz osiedlania się w bogatszych dzielnicach[3].

Upadek miasta

Przyczyn ogłoszenia bankructwa Detroit w 2013 roku jest wiele, a ich początków należy szukać w drugiej połowie ubiegłego wieku. Generalnie był to splot dezindustrializacji, złej polityki zagospodarowania przestrzennego, wybuchu zamieszek, niewłaściwej polityki podatkowej.

Lata 50. XX w.

W okresie powojennym miasto utraciło około 150 000 miejsc pracy na rzecz przedmieść. Przyczyniły się do tego zmiany technologiczne produkcji, postępująca automatyzacja, konsolidacje firm, polityka podatkowa, budowa sieci dróg szybkiego ruchu. Główne przedsiębiorstwa, jak Packard, Hudson czy Studebaker, a także cała rzesza pomniejszych, znacząco ograniczyły swoją działalność lub zbankrutowały. W latach 1950 bezrobocie w mieście wzrosło do 10%[4].

Lata 50.–60. XX w. Budowa dróg

Wybudowane drogi szybkiego ruchu przebiegały przez najgęściej zaludnione dzielnice czarnoskórej części populacji miasta, tworząc przy tej okazji swego rodzaju bariery, separujące je od siebie. Przy tej okazji zrównano z ziemią wiele budynków, dla przykładu budowa tylko Edsel Ford Expressway pociągnęła za sobą konieczność likwidacji około 2800 budowli, w tym klubów, restauracji i kościołów[4].

Zamieszki w 1967 r.

Latem 1967 roku wybuchły zamieszki w mieście[5]. W okresie pięciu dni zginęły 43 osoby, z czego 33 były czarnoskóre; 467 osób zostało rannych: 182 cywili, 167 policjantów, 83 strażaków, 17 członków gwardii narodowej, 16 policjantów stanowych, 3 żołnierzy. Splądrowanych lub spalonych zostało 2509 sklepów, 388 rodzin straciło dach nad głową; 412 budynków zostało spalonych lub uszkodzonych w stopniu nadającym się do rozbiórki. Straty oszacowano na poziomie 40–80 milionów USD[6]. Na skutek zamieszek wiele firm zostało zamkniętych lub przeniesionych do bezpieczniejszych przedmieść, a dotknięte zamieszkami obszary obracały się w ruinę przez kolejne dekady[7]. W 1994 roku Coleman Young, pierwszy czarnoskóry burmistrz Detroit, napisał: „Największą ofiarą rozruchów było oczywiście samo miasto. Detroit straciło wówczas o wiele więcej niż życie ofiar czy zawalone budynki. Konsekwencją była rujnująca ekonomiczna izolacja, skutkująca ucieczką miejsc pracy, wpływów podatkowych od przedsiębiorstw, hurtowników i detalistów. Pieniądze zabrali w swoich kieszeniach biznesmeni i biali ludzie, którzy uciekli tak szybko, jak się tylko dało. Exodus białych z miasta przed zamieszkami był stabilny, w sumie 22 tysiące w 1966 r., ale potem po prostu eksplodował. W niecałe pół roku Detroit opuściło już 67 tysięcy, rok później 80, a w 1969 – 46 tysięcy”[8]. Z kolei czarnoskóry ekonomista Thomas Sowell napisał: „Przed zamieszkami z 1967 roku czarna populacja Detroit mogła cieszyć się najwyższym w kraju wskaźnikiem posiadania własnego domu, a stopa bezrobocia wynosiła 3,4%. To nie desperacja rozpoczęła rozruchy. To rozruchy rozpoczęły schyłek miasta, doprowadzając do dzisiejszego opłakanego stanu. Obecnie populacja Detroit to zaledwie połowa niegdysiejszej, a uciekli ludzie najbardziej produktywni”[5].

Lata 70.–90. XX w.

Spis ludności z roku 1970 pokazał, że biali nadal stanowią większą część populacji, jednakże w ciągu kolejnych lat ich odsetek zmniejszył się z 55% (w 1970 r.) do 34% (w 1980 r.) i do 10% (w 2010 r.). Ekonomista Walter E. Williams napisał, że sytuację podsycała afrorasistowska polityka miasta, która spowodowała, że zamożniejsi biali mieszkańcy opuszczali Detroit, zabierając ze sobą miejsca pracy i przyczyniając się tym sposobem do spadku popytu w samym mieście[9]. Odejście białej klasy średniej pozostawiło w rękach czarnoskórych miasto z nieadekwatnym do sytuacji systemem podatkowym, bezrobociem oraz przerośniętą pomocą społeczną[10]. Według Z’ev Chafetsa w latach 80. spośród wszystkich głównych miast Detroit miało największe bezrobocie, największy wskaźnik ubóstwa oraz najwyższą umieralność niemowląt[11].

W okresie 1970–1980 o mieście było głośno ze względu na wzrost przestępczości. Ulice kontrolowały gangi czarnoskórych, parających się sprzedażą narkotyków. Wytworzyło się wówczas co najmniej kilka większych grup, takich jak: The Errol Flynns, Nasty Flynns (potem NF Bangers) czy Black Killers. Powstawały także całe kartele: Young Boys Inc., Pony Down, Best Friends, Black Mafia Family i The Chambers Brothers[12]. Young Boys byli szczególnie ekspansywni, działali także w innych miastach, posługiwali się młodymi i nieletnimi osobami, które unikały tym sposobem kary; zasłynęli szczególną brutalnością[13]. W tym samym okresie co najmniej kilka razy Detroit było nazywane stolicą podpaleń Ameryki (ang. arson capital of America), aby ostatecznie stać się stolicą morderstw (ang. the murder capital of America). Według statystyk FBI Detroit było najbardziej niebezpiecznym miastem, liczba przestępstw osiągnęła rekord w 1991 roku i wyniosła 2700 na 100 000 osób, a opuszczone domy stały się siedliskiem grup przestępczych. Taka sytuacja odstraszała turystów, kilka państw wydało ostrzeżenia dla podróżujących do Detroit. Podpalenia miały miejsce głównie w samym mieście, jednakże zdarzały się także na przedmieściach. W 1984 roku zanotowano ich liczbę największą, ponad 800, która przekraczała możliwości działania straży pożarnej. Spłonęły wówczas setki opuszczonych domów. W kolejnych latach liczba pożarów się zmniejszyła, ponieważ wiele domów zostało ostatecznie wyburzonych – tylko w latach 1989–1990 zrównano ich z ziemią około 5000[14].

Sytuacja obecna

Opuszczony dom w Detroit, dzielnica Delray

Miasto od lat 50. XX w. straciło około 60% swojej populacji[15]. W 1950 liczyło 1,8 miliona osób, w 2010 – 700 tysięcy[16]. Drastycznie zmieniły się proporcje ludności czarnej i białej: 16,2% wobec 83,6% w 1950 r. do odpowiednio 82,7% wobec 10,6% w 2010[17]. Szacuje się, że od czasu drugiej wojny światowej około 1,4 z 1,6 milionów białych osób opuściło Detroit, przenosząc się głównie na przedmieścia[18]. Wytworzyła się swoista linia podziału na białych i czarnych, biednych i bogatych, w granicach miasta i na przedmieściu. Granice miasta stanowiła droga – „ósma mila”, do której odnosi się m.in. film z udziałem Eminema. W 2013 r. stopa bezrobocia wynosiła 28,5%[19], odsetek osób żyjących poniżej granicy ubóstwa osiągnął 36,4%[20]. Znacząca część działek budowlanych została opuszczona, w niektórych obszarach wolnych parcel jest więcej niż połowa. W sumie w Detroit w 2013 r. było około 70 000 pustych budynków, 31 000 domów oraz 90 000 działek[21][22]. W 2012 r. średnia cena domu wyniosła 7500 USD, w styczniu roku następnego 47 domów było wystawione na sprzedaż za 500 USD i mniej, pięć posiadłości wyceniono na jednego dolara. Mimo ekstremalnie niskich cen większość nieruchomości pozostaje wystawione na sprzedaż dłużej niż rok[23]. W 2012 ponad połowa właścicieli domów nie zapłaciła podatków[24].

Demografia

Profil demograficzny Detroit 1820–2010[25][26]
Podział na rasy ludzi według definicji US Census Bureau[27].
RokPopulacjaBiali%Afroamerykanie%Azjaci%Inni oraz mieszani%Urodzeni za granicą%
18201422135595,29674,710000NANA
18302222209694,331265,680000NANA
18409102890997,881932,120000NANA
185021 01920 43297,215872,790000992747,23
186045 61944 21696,9214033,080000NANA
187079 57777 33897,1922352,81004035 38144,46
1880116 340113 47597,5428212,42100340,0445 64539,23
1890205 876202 42298,3234311,67120,0111081 70939,69
1900285 704281 57598,5541111,4440140,0196 50333,78
1910465 766459 92698,7557411,23580,01410,01157 53433,82
1920993 678952 06595,8140 8384,116200,061550,02290 88429,27
19301 568 6621 446 65692,22120 0667,6515900,103500,03405 88225,87
19401 623 4521 472 66290,71149 1199,1912370,084340,02322 68819,88
19501 849 5681 545 84783,58300 50616,2517340,0914810,08278 26015,04
19601 670 1441 182 97070,83482 22328,8727800,1721710,13201 71312,08
19701 511 482838 87755,50660 42843,6944780,3076990,51119 3477,90
19801 203 339413 73034,38758 93963,0766210,5524 0492,0068 3035,68
19901 027 974222 31621,63777 91675,6784610,8219 2811,8834 4903,36
2000951 270116 59912,26775 77281,5595191,0049 3805,1945 5414,79
2010713 77775 75810,61590 22682,6975591,0640 2345,64
2015[28]690 07492 59013,40552 87580,108700

Gospodarka

Główna siedziba General Motors

W przeszłości jeden z najważniejszych na świecie ośrodków produkcji samochodów. Tu znajdowały się główne siedziby trzech koncernów Ford Motor Company (1903), General Motors (1916) i Chrysler (1925). W zakładach przemysłu motoryzacyjnego w Detroit znalazło zatrudnienie wielu imigrantów polskiego pochodzenia.

Ośrodek przemysłu chemicznego, maszynowego, zbrojeniowego, hutnictwa żelaza. Siedziba wielu korporacji finansowych i banków. Liczne uczelnie (w tym 3 uniwersytety), placówki naukowo-badawcze. Szereg budowli autorstwa najwybitniejszych współczesnych architektów, m.in. L. Miesa van der Rohe; w centrum miasta park Grand Circus, o powierzchni 2,5 ha, od którego rozchodzą się promieniście ulice; na wyspie rzecznej Belle Isle wielkie parki, liczne obiekty sportowe, podwodny tunel i most łączący Detroit z kanadyjskim miastem Windsor.

Od początku XXI w. Detroit pretenduje do miana najbardziej zrujnowanego miasta w Stanach Zjednoczonych. Na tle innych dużych miast jest tutaj najwięcej opuszczonych i zrujnowanych fabryk, magazynów, kamienic itp., w przeliczeniu na ogólną powierzchnię miasta. W ciągu ostatnich 50 lat również liczebność mieszkańców miasta spadła o ponad połowę (częściowo na skutek przeprowadzki mieszkańców na przedmieścia i do aglomeracji).

Aglomeracja Detroit – Ann Arbor – Flint – Windsor jest największym regionem metropolitalnym świata położonym w więcej niż jednym kraju.

Detroit 18 lipca 2013 roku ogłosiło upadłość. Wniosek o upadłość (tzw. Chapter 11., ochrona przed wierzycielami) złożył szef zarządzania kryzysowego Kevyn Orr na ręce gubernatora stanu Michigan Ricka Snydera[29].

Transport

Wielki węzeł komunikacji drogowej i kolejowej. Jeden z głównych portów Wielkich Jezior. Żegluga promowa do miasta Cleveland.

Religia

Struktura religijna w Detroit w 2014 roku[30]:

Central United Methodist Church.

Według spisu na 2010 rok najwięcej członków posiadali[31]:

Kościół rzymskokatolicki

Siedziba Archidiecezji Detroit

  • Parafia św. Jacka
  • Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła
  • Parafia Przemienienia Pańskiego
  • Parafia św. Wojciecha

Sport

Comerica Park – stadion baseballowy w Detroit


W Detroit działa wiele klubów sportowych, z których najbardziej znane są: drużyna koszykarska Detroit Pistons, hokejowa Red Wings, baseballowa Tigers oraz futbolu amerykańskiego Detroit Lions.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Spis Ludności w Stanach Zjednoczonych. [dostęp 2018-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-03)].
  2. ↑ Antoine de la Monthe Cadillac (1658-1730); American National Biography [dostęp 2018-03-30] (ang.).
  3. ↑ INTERIA.PL, Tak upadało "Motor City". A budowali je Polacy [dostęp 2018-03-30] (pol.).
  4. ↑ a b Sugrue, Thomas J, The Origins of the Urban Crisis: Race and Inequality in Postwar Detroit, Wydawnictwo Princeton University Press, 2005.
  5. ↑ a b Thomas Sowell: Whites and Blacks Flee California (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  6. ↑ The Communications Media, Ironically, Have Failed to Communicate: The Kerner Report Assesses Media Coverage of Riots and Race Relations (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  7. ↑ Sidney Fine Violence in the Model City: The Cavanaugh Administration, Race Relations, and the Detroit Riot of 1967, 1989.
  8. ↑ Young, Coleman Hard Stuff: The Autobiography of Mayor Coleman Young.
  9. ↑ Walter E. Williams: Detroit’s Tragic Decline Is Largely Due To Its Own Race-Based Policies (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  10. ↑ Heather Ann Thompson: Rethinking the Politics of White Flight in the Postwar City: Detroit, 1945-1980 Journal of Urban History January 1999 25: 163-198 (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  11. ↑ Z’ev Chafets, The Tragedy of DetroitNew York Times Magazine, lipiec 1990.
  12. ↑ Carl S. Taylor (1993). Girls, gangs, women, and drugs. Michigan State University Press.
  13. ↑ Ron Chepesiuk: The War on Drugs: An International Encyclopedia (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  14. ↑ Z’ev Chafets, Devil’s Night and Other True Tales of Detroit, 1990.
  15. ↑ Kamelia Angelova: Bleak Photos Capture The Fall Of Detroit (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  16. ↑ Katharine Q. Seelye: Detroit Census Confirms a Desertion Like No Other (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  17. ↑ Richard Johnson: Graphic: Detroit Then and Now (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  18. ↑ Rebecca Solnit: Detroit Arcadia (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  19. ↑ U.S. Census Bureau, American FactFinder - Results [dostęp 2018-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-03] (ang.).
  20. ↑ Table 708. Household, Family, and Per Capita Income and Individuals, and Families Below Poverty Level by City: 2009 (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  21. ↑ Detroit Residential Parcel Survey (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  22. ↑ Mark Binelli: How Detroit Became the World Capital of Staring at Abandoned Old Buildings (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  23. ↑ Sonja Koremans: Homes still selling for $1 in Detroit (ang.). [dostęp 2013-08-02].
  24. ↑ 47% of Detroit property owners don’t pay their taxes, „Washington Examiner”, 24 lutego 2013 [dostęp 2018-03-30] (ang.).
  25. ↑ j.ang – Michigan – Race and Hispanic Origin for Selected Large Cities and Other Places: Earliest Census to 1990. census.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-02)]..
  26. ↑ j.ang – Nativity of the Population for Urban Places Ever Among the 50 Largest Urban Places Since 1870: 1850 to 1990. census.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-12)]..
  27. ↑ Praca zbiorowa: 2010 Census Demographic Profile Summary File, Technical Documentation (ang.). US Census Bureau, 08.2011. s. 61. [dostęp 2015-11-27].
  28. ↑ U.S. Census Bureau, American FactFinder - Results, factfinder.census.gov [dostęp 2018-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-03] (ang.).
  29. ↑ Amerykańskie miasto Detroit ogłosiło upadłość.
  30. ↑ Major U.S. metropolitan areas differ in their religious profiles, Pew Research Center [dostęp 2019-01-28] (ang.)..
  31. ↑ thearda.com.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Usa edcp relief location map.png
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Relief location map of the USA (without Hawaii and Alaska).

EquiDistantConicProjection : Central parallel : 

* N: 37.0° N

Central meridian : 

* E: 96.0° W

Standard parallels: 

* 1: 32.0° N
* 2: 42.0° N

Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.

Formulas for x and y: 

x = 50.0 + 124.03149777329222 * ((1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180))
      * sin(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
y = 50.0 + 1.6155950752393982 * 124.03149777329222 * 0.02613325650382181
      - 1.6155950752393982  * 124.03149777329222 *
     (1.3236744353715044  - (1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180)) 
      * cos(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
USA Michigan location map.svg
Autor: Alexrk2, Licencja: CC BY 3.0
Ta mapa została stworzona za pomocą GeoTools.
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
AbandonedHouseDelray.jpg
Delray, Detroit MI
Flag of Detroit.svg
Flag of Detroit, Michigan, post-2000. Image created by uploader based on previous raster image and image of the city seal sketched by J.O. Lewis in 1827
Detroit GM headquarters.jpg
Rascacielos en Detroit
DetroitSkyline.jpg
Autor: Shawn Wilson, Licencja: CC BY-SA 1.0
Detroit skyline and the Detroit International Riverfront — as seen from Windsor, Ontario.
Skyline of Detroit, Michigan from S 2014-12-07.jpg
Autor: Crisco 1492, Licencja: CC BY-SA 4.0
Skyline of Detroit, Michigan from South 2014-12-07
Large Detroit Landsat.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Detroit Montage 3.png
Autor: Av9, Licencja: CC BY-SA 4.0
A montage of images of landmarks in Detroit. From top left: Downtown Detroit skyline, seen from Windsor, Fox Theatre, Dorothy H. Turkel House in Palmer Woods, Anna Scripps Whitcomb Conservatory at Belle Isle Park, Spirit of Detroit, Fisher Building, Eastern Market, Old Main at Wayne State University, Ambassador Bridge, and the Detroit Institute of Arts.