Deuter

Deuter
← deuter →
↑ D ↓ 1 D
Wygląd
bezbarwny
deuter świecący w lampie wyładowczej
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	deuter, D, 1 (łac. deuterium)
Właściwości metaliczne	niemetal
Masa atomowa	2,01410178 u
Stan skupienia	gazowy
Gęstość	0,180 kg/m³
Numer CAS	7782-39-0
PubChem	24523
Właściwości fizyczne Punkt potrójny 18,63 K; 17,1 kPa
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)

Deuter (²H, D) – stabilny izotop wodoru występujący naturalnie^[1]. W wodzie morskiej (SMOW) występuje w ilości około 1 atomu na 6420 atomów protu (wodoru zwykłego, ¹H) (około 0,02 grama w 1 litrze wody)^[2].

Jądro deuteru (deuteron) składa się z jednego protonu i jednego neutronu, podczas gdy jądrem protu jest jeden proton. Masa atomowa deuteru jest około dwukrotnie większa od izotopu ¹H i wynosi 2,0140 u.

Deuter został odkryty w 1931 roku przez Harolda Claytona Ureya, chemika z Columbia University, za co otrzymał on Nagrodę Nobla z chemii w 1934 roku^[3].

Ze względu na małą masę i mały przekrój czynny (0,11 σ/fm²) deuter jest dobrym moderatorem szybkich neutronów^[4]. Związki deuteru (np. ciężka woda) wykorzystywane są w reaktorach jądrowych.

Deuter może zastępować zwykły wodór we wszystkich związkach, co skutkuje zwykle niewielkimi, lecz stosunkowo łatwymi do zmierzenia, zmianami ich właściwości fizycznych i chemicznych. Woda zawierająca atomy deuteru nosi nazwę ciężkiej wody. W zależności od składu izotopowego wodoru ciężka woda może mieć wzór:

• HDO – jeden z dwóch atomów wodoru jest zastąpiony atomem deuteru
• D₂O – obydwa atomy wodoru są zastąpione atomami deuteru

Zobacz też

• tryt

Przypisy