Deutsches Weintor

Deutsches Weintor od strony południowej (Francji)

Deutsches Weintor (Niemiecka Brama Wina) – brama w gminie Schweigen-Rechtenbach w południowej części regionu winiarskiego Palatynat (Pfalz). Budowla wyznacza od 1936 jeden z końców szlaku turystycznego Deutsche Weinstraße (Niemiecki szlak winny^[a]). Odpowiednikiem po północnej stronie jest położony 85 km dalej, wybudowany w 1995 Haus der Deutschen Weinstraße w Bockenheim.

Do bramy, jednego z symboli Palatynatu nawiązuje nazwa spółdzielni winiarskiej z Ilbesheim bei Landau in der Pfalz: Winzergenossenschaft Deutsches Weintor.

Geografia

Brama została wybudowana na północno-wschodnim skraju miejscowości Schweigen, w miejscu, w którym wówczas przebiegała droga krajowa B38, która częściowo pokrywa się ze szlakiem Deutsche Weinstraße i ok. kilometr na południe, na granicy niemiecko-francuskiej w Wissembourg przechodzi w drogę D 264. Szosę przesunięto 50 m na wschód od bramy, a dawny przebieg od tego czasu służy pieszym i rowerzystom.

Budynek

Brama Deutsches Weintor została wybudowana w stylu neoklasycystycznym i jest wysoka na 18 m. Na kalenicy czterospadowego dachu umieszczono dwie miedziane makówki, które mają symbolizować trwały dobrobyt^[1]. W prześwicie, nieco poniżej połowy jego wysokości znajduje się drewniana galeryjka. Od północnej, „niemieckiej“ strony do bramy przylegają jednopiętrowe budynki, częściowo z podcieniami, tworzące prostokątny, wybrukowany i otwarty dziedziniec. Założenie obejmuje również restaurację, prowadzoną przez spółdzielnię winiarską Deutsches Weintor^[2] i ścieżkę dydaktyczną poświęconą winu, pierwszą tego typu w Niemczech, liczącą trzy kilometry i udostępnioną publiczności w 1969^[3].

Historia

Czasy III Rzeszy

Orzeł ze swastyką, rozkutą po II wojnie światowej

Brama winna powstała w epoce narodowego socjalizmu. Wyjątkowo urodzajne zbiory w Palatynacie w 1934 (2,5 raza przekraczające średnią) i zakaz wykonywania zawodu przez handlarzy winem pochodzenia żydowskiego^[4] doprowadziły do dotkliwego dla winogrodników spadku cen^[1]. Rządzący postanowili wytyczyć szlak Deutsche Weinstraße i wybudować symboliczną bramę, by – według oficjalnych komunikatów – spopularyzować region winiarski Palatynat i stworzyć nowe miejsca pracy.

Przemówienie z okazji otwarcia szlaku, pod tytułem „Kampf und Volk – Wein und Wahrheit“ (Walka i lud – wino i prawda), wygłosił 19 października 1935 w Bad Dürkheim gauleiter Josef Bürckel^[5] i nie stronił w nim od wrogości do sąsiedniej Francji. W dniu otwarcia trasy (nazistowska prasa używała słowa „Weihe“ – wyświęcenie) budynki na jej krańcach były prowizoryczne: w Schweigen stała drewniana atrapa bramy^[6][1], a w Grünstadt – podobna konstrukcja z masy papierowej^[7]. Rankiem 20 października trasę przeleciał jednosilnikowy samolot, po czym kolumna 300 ciężarówek przebyła ją od południowej strony^[5].

Kamienna brama została wzniesiona na miejscu drewnianej w Schweigen rok później, w 1936^[6][1]. W konkursie architektonicznym zwyciężył projekt Augusta Josefa Petera i Karla Mittela z Landau. Kamień węgielny wmurowano 27 sierpnia 1936, a budynek był gotowy już 18 października^[6]. W nazistowskich czasach brama była udekorowana wielką flagą ze swastyką, która była widoczna w Wissembourgu po francuskiej stronie, co uchodziło tam za prowokację. Także od południowej strony na budynku znajdowała się wysoka na cztery metry płaskorzeźba przedstawiająca orła trzymającego w szponach swastykę.

Koniec II wojny światowej

Napis wyryty na Deutsches Weintor w marcu 1945 przez Jeremy'ego Gillsa z Mineral Wells w Teksasie

Na skierowanej w stronę Alzacji ścianie w marcu 1945 wyryty został napis „Jere Gill Min. Wells 3-45“ oraz kontury Teksasu i położenie na ich tle miasta Mineral Wells. Autorem tych rytów był Jeremy Gills, żołnierz United States Armed Forces.

Po II wojnie światowej

Po II wojnie światowej z bramy skuto symbole narodowosocjalistyczne. Planowany od początku odpowiednik bramy po północnej stronie w Bockenheim wybudowano dopiero 60 lat później i w innej postaci, jako Haus der Deutschen Weinstraße.

Przy bramie rozpoczyna się utworzona w 2012 Wein Walk of Fame, ścieżka, na której umieszczono metalowe płyty z wyrytymi nazwiskami osób zasłużonych dla winiarstwa. Obiekt utrzymuje spółdzielnia winiarska Deutsches Weintor. Co roku, 23 kwietnia trasa ma być uzupełniana o dwie dodatkowe plansze. Jedna z honorowanych osób ma być Niemcem, a druga cieszyć się międzynarodowym uznaniem. 23 kwietnia jest dniem, w którym Rzymianie urządzali święto ku czci Jowisza – Vinalia^[8]. W tym dniu po raz pierwszy raczono się winem z ostatnich zbiorów^[9]. Niemiecko-angielską nazwę alei sław, jako przykład Denglisch, złośliwie komentowano^[10].

W pierwszych dwóch latach uhonorowano nawet po trzy osoby:

• 2012^[8]

Friedrich von Bassermann-Jordan (1872–1959), właściciel winnicy i historyk uprawy winorośli

Dom Pérignon (ok. 1638–1715), francuski mnich, wynalazca wina musującego

Gerhard Schwetje (ur. 1936), były starosta, założyciel stowarzyszenia Südliche Weinstraße

• 2013^[11]

Marcel Blanck (ur. 19??), alzacki winogrodnik, przyczynił się do regulacji prawnej uprawy winorośli

Daniel (1876–1964), Herbert (1907–1987) i Peter Meiningerowie (* 19??), dziennikarze i wydawcy (Meininger Verlag), zasłużeni dla niemieckiego winiarstwa

Johann Seeger Ruland (1683–1745), kupiec, ocalił od zapomnienia odmianę ruländer

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa spółdzielni winiarskiej Deutsches Weintor